26 - 02 - 2023
غفلت مجلس از صنایع‌دستی
نادر نینوایی- صنایع‌دستی ایران با وجود بهره‌مندی از ریشه‌های فرهنگی غنی در سال‌های اخیر با مشکلات عدیده‌ای دست به گریبان بوده است.
در این سال‌ها چالش‌های سیاسی موجود با سایر کشورها باعث شده که گردشگران کمی از ایران بازدید کنند و به تبع آن میزان فروش هنرهای سنتی ایرانی نیز پایین آمده است.
در چنین شرایطی هنرمندان و استادکاران صنایع‌دستی از دولت توقع دارند که با ارائه طرح‌های حمایتی به بهبود وضعیت حوزه کمک کنند. با این وجود چالش کمبود بودجه باعث شده که طرح‌های حمایتی در بحث صنایع‌دستی یا توان اجرایی شدن نداشته باشند و یا نصفه و نیمه اجرایی شوند. برای بررسی بیشتر مشکلات و چالش‌های هنرمندان صنایع‌دستی به سراغ علی
تعبدی- هنرمند و تولیدکننده صنایع‌دستی ایرانی- رفتیم.
وی معتقد است که مجلس بودجه‌ای مناسب به حوزه صنایع‌دستی اختصاص نداده و همین امر مانع شکل‌گیری حمایت لازم از هنرمندان و تولیدکنندگان این هنر- صنعت شده است.
مشروح گفت‌وگوی «جهان‌صنعت» با این تولیدکننده و هنرمند صنایع‌دستی در پی می‌آید.
در سال‌های اخیر شاهد آن هستیم که فعالان رسانه‌ای و دولتی به حوزه میراث فرهنگی تاکید و توجه ویژه‌ای داشته‌اند و در طرف مقابل حوزه صنایع‌دستی کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. نظر شما در این خصوص چیست و فکر می‌کنید برای کمک به هنرمندان صنایع‌دستی و به گردش در آمدن چرخ هنرهای سنتی چه مجموعه اقداماتی باید طرف توجه قرار گیرد؟
وقتی می‌گوییم میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی باید توجه داشته باشیم که بخشی از میراث فرهنگی ما همین صنایع‌دستی کشور است.
رکن اصلی معماری بسیاری از بناهای حوزه میراث فرهنگی صنایع‌دستی است. به عنوان مثال کاشی هفت‌رنگ یکی از صنایع‌دستی وابسته به معماری است.
حتی اگر نگاه به تولید و عرضه کالا معطوف باشد باید گفت گردشگر خارجی که به ایران می‌آید شاید در کشورش کالاهای تولیدی باکیفیت‌تر از ایران هم وجود داشته باشد اما انتخاب گردشگر خارجی برای خرید صنایع‌دستی ایران است.
یعنی گردشگر ورودی به ایران تمایل دارد که هنرهای سنتی ایرانی را خریداری کند و هنرمندان این حوزه و کارگاه‌های تولیدی آنها را ببیند. با این وجود زمانی که تولیدکننده صنایع‌دستی پشتوانه مالی لازم را نداشته باشد و نتواند کارگاه تاسیس کند، این امر محقق نمی‌شود.
بودجه‌های اختصاص داده شده به حوزه صنایع‌دستی از سوی مجلس را چگونه ارزیابی می‌کنید و فکر می‌کنید برای آنکه معاونت صنایع‌دستی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی بتواند خدمات درخور و شایسته‌ای به هنرمندان و استادکاران هنرهای سنتی ارائه دهد این بودجه باید دستخوش چه تغییراتی شود؟
متاسفانه بودجه مورد نیاز برای صنایع‌دستی که باید از سوی مجلس اختصاص یابد آماده نمی‌شود. در چنین شرایطی اگرچه مسوولان امر از جمله سرکار خانم جلالی به عنوان معاون صنایع‌دستی زحمت خود را می‌کشند و در حد توان و امکاناتی که در اختیارشان است تلاش خودش را می‌کنند، اما اقدامات انجام‌شده به دلیل کمبود بودجه اثربخش نیست.
به نظرم برای عبور از این وضعیت باید امکانات لازم در اختیار معاونت صنایع‌دستی قرار گیرد. وقتی برای مثال در نمایشگاه صنایع‌دستی که برگزار شد معاونت مربوطه حتی توان ارائه یک لیوان آب برای سرویس‌دهی به هنرمندان صنایع‌دستی را نداشت، در نتیجه شرایط به این شکل رقم می‌خورد.
توجه داشته باشید که تعداد استادکاران و هنرمندان صنایع‌دستی در ایران محدود است و تعداد افرادی که به لحاظ سن و سال می‌توانند برای سالیان متمادی در این هنرهای سنتی تولید داشته باشند حتی محدودتر نیز می‌شود و لازم است که از آنها حمایت شود.
با این وجود می‌بینیم که در یک نمایشگاه تخصصی مثل نمایشگاه صنایع‌دستی یک لیوان آب از هنرمندان دریغ می‌شود.
معتقدم فرهنگ همین کاری است که هنرمند صنایع‌دستی تولید می‌کند و می‌تواند هم منبع درآمد ارزی ایجاد کند و هم نقش موثری بر صادر کردن فرهنگ ایرانی داشته باشد.
در سال‌های اخیر تاکیدات زیادی بر لزوم توسعه فرهنگ ایرانی و اسلامی شده است. صنایع‌دستی با توجه به شاخص‌های فرهنگی و هنری که از آن بهره می‌برد می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در زمینه اشاعه فرهنگ ایرانی داشته باشد. باتوجه به تاکید در این خصوص فکر می‌کنید برای آنکه صنایع‌دستی نقش محوری و تعیین‌کننده در توسعه فرهنگ ایرانی ایفا کند چه اقداماتی باید در دستور کار قرار گیرد؟
در سال‌های اخیر شاهد آن هستیم که روی فرهنگ ایران- اسلامی و لزوم توسعه و ترویج آن تاکید می‌شود اما واقعیت این است که این فرهنگ بدون تخصیص بودجه مناسب به جایی نرسیده و اثرگذار نخواهد بود.
باید برای ترویج این فرهنگ حمایت لازم انجام شود؛ حمایت نیز به این شکل است که بودجه لازم در اختیار سازمان‌ها و تشکیلات مرتبط قرار گیرد تا هنرمند بتواند از مسوولان صنایع‌دستی بخواهد که به او خدمات ارائه دهند. در حال حاضر شاهد آن هستیم که سازه‌های ضعیف در نمایشگاه صنایع‌دستی در اختیار هنرمندان و تولیدکنندگان صنایع‌دستی قرار می‌گیرد و حتی وسایل ایاب و ذهاب در اختیار فعالان صنایع‌دستی حاضر در نمایشگاه قرار نگرفته است. توقع ما به عنوان هنرمند صنایع‌دستی این است که اگر اسمی از هنرمند می‌آید لااقل خدمات مناسبی هم به او ارائه شود.
فکر می‌کنید برای بهبود شرایط هنرمندان صنایع‌دستی و گسترش این هنر- صنعت چه برنامه‌ریزی و اقداماتی باید مد نظر قرار گیرد؟ به عنوان یک هنرمند و استادکار فعال در حوزه صنایع‌دستی چه توقع و درخواستی از مسوولان امر و نمایندگان مجلس دارید؟
مشکلاتی که در ارائه خدمات به فعالان و هنرمندان صنایع‌دستی وجود دارد مطمئنا به دلیل نبود بودجه است. بنابراین توقع حمایت از فعالان صنایع‌دستی وجود دارد و این توقع به حمایت‌های مجلس شورای اسلامی برمی‌گردد.
به نظرم این دغدغه باید به نمایندگان مجلس منتقل شود و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی می‌تواند این دغدغه را منتقل کرده و برای تخصیص بودجه مناسب به حوزه صنایع‌دستی با مجلس رایزنی کند.
در هر صورت بودجه مورد نیاز معاونت صنایع‌دستی و بودجه‌های حمایتی لازم برای حمایت از فعالان صنایع‌دستی باید تامین شود.
در هفته‌های اخیر طرح‌هایی همچون ارائه وام ۲۰ میلیونی برای خرید صنایع‌دستی ارائه و عملیاتی شده است. فکر می‌کنید این طرح و طرح‌های مشابه تاثیرگذاری لازم را دارند؟
اینکه به مردم اعلام شود وام ۲۰میلیونی برای خرید صنایع‌دستی اختصاص می‌یابد اثرگذار نیست، مردم با ۲۰میلیون تومان باتوجه به گستره و هزینه‌های بالای صنایع‌دستی توان خرید چندانی ندارند.
افزون بر این کسی که بتواند ۲۰میلیون تومان را یک ساله پس دهد (اصولا) نیاز به دریافت وام ندارد. به نظرم در این حوزه باید کار اساسی صورت گیرد و قرص مسکن شفابخش درد سرطان نیست.
برخی از کارها است که با اقدام یک نفر یا دو نفر به نتیجه نمی‌رسد و نیاز به یک اقدام ملی برای حل مشکل وجود دارد.
در نهایت باید بگویم مملکت ما در شرایط فعلی در بن‌بست قرار گرفته است و باید از این وضعیت خارج شود. به نظرم لازم است از ارتباط جهانی که دنیا بهره‌مند است ما نیز بهره‌مند شویم و ایران پذیرای گردشگران از سراسر جهان باشد اما فعلا شرایط به این گونه نیست.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد