غول‌های بی‌رقیب بازار جهان

«جهان صنعت»- گروه بین‌الملل-در حالی که به واسطه شرایط کلان اقتصادی، وضعیت دشواری برای کشورهای جهان ایجاد شده و در سال ۲۰۲۲ شرکت‌های بزرگ میلیاردها دلار از ارزش بازار خود را از دست دادند، برآوردها نشان می‌دهد که علاوه بر کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران و افزایش فشار بر مصرف‌کنندگان، بسیاری از شرکت‌ها و کارخانجات بزرگ نیز با کاهش سهام و نیز رشد تولید و خدمات مواجه شده‌اند. با این حال و با توجه به شرایط فعلی، بررسی‌های اخیر صورت‌گرفته توسط سایت ویژوال‌کاپیتالیست نشان می‌دهد که شرکت‌های آمریکایی همچنان در فهرست بالاترین بنگاه‌های اقتصادی قرار دارند؛ به طوری که از میان ۱۰۰ شرکت بزرگ جهان بیش از ۶۰ بنگاه متعلق به ایالات متحده آمریکاست. در این راستا، اپل با ارزش بازار ۳/۲ تریلیون دلار باارزش‌ترین شرکت جهان است. در واقع با توجه به رکود بخش فناوری در سال ۲۰۲۲ و متعاقب آن کاهش فروش، اپل همچنان توانسته جایگاه نخست خود را حفظ کند. این مساله تا حد زیادی به دلیل درآمدهای ثبت‌شده و افزایش تقاضا برای گوشی آیفون است که حدود نیمی از درآمد کل اپل را تامین می‌کند.
پس از شرکت اپل، مایکروسافت با ۹/۱ تریلیون دلار دومین شرکت جهان از لحاظ ارزش است. این شرکت در طول سال گذشته میلادی به دلیل کاهش تقاضا برای کامپیوتر و نیز سیاست‌های فدرال‌رزرو برای افزایش نرخ بهره با درآمد به مراتب کمتری روبه‌رو بوده است.
پس از مایکروسافت، غول نفتی آرامکوی عربستان سومین شرکت با ارزش بازار ۸/۱ تریلیون دلاری بوده و تنها شرکت غیرآمریکایی است که در میان ۱۰ بنگاه اقتصادی بزرگ و باارزش جهان قرار دارد. لازم به ذکر است که شرکت آرامکو در ماه می ‌۲۰۲۲ برای مدت کوتاهی به واسطه افزایش قیمت نفت به باارزش‌ترین شرکت جهان تبدیل شد. از سوی دیگر بررسی شرکت‌ها براساس ارزش آنها نشان می‌دهد که آلفابت (گوگل) با ارزش بازار ۲/۱ تریلیون دلار، آمازون با ۹۲۴ میلیارد دلار، برک‌شاین هدثوی با ۶۸۶ میلیارد دلار، تسلا با ۵۲۲ میلیارد دلار، یونایتد هلث‌گروپ با ۵۱۰ میلیارد دلار، جانسون& جانسون با ۴۶۵ میلیارد دلار و ویزا با ۴۵۴ میلیارد دلار در مکان‌های چهارم تا دهم باارزش‌ترین شرکت‌های جهان قرار گرفته‌اند. همان‌طور که عنوان شد به طور کلی ۶۲ شرکت از ۱۰۰ شرکت بزرگ جهان متعلق به ایالات متحده، ۱۱ شرکت در چین و ۵ شرکت نیز در فرانسه قرار دارند.
۱۰ شرکت موفق از لحاظ عملکرد
برای بسیاری از بزرگ‌ترین بنگاه‌های اقتصادی جهان، سال ۲۰۲۲ به صورت بسیار دشواری رقم خورد. در واقع آن طور که از بررسی‌ها مشخص شده اکثریت قریب به اتفاق شرکت‌های بزرگ جهان با کاهش ارزش بازار روبه‌رو شده و نیمی از آنها نیز دچار افت دورقمی بوده‌اند. در همین راستا تسلا در سال گذشته میلادی در حدود ۷۰ درصد از ارزش بازار خود را از دست داد. این امر به دلیل کاهش تقاضا به ویژه در چین و نیز اقدامات پرریسک ایلان ماسک نظیر خرید توئیتر صورت گرفته است. در این میان اما شرکت یونایتد هلث‌گروپ بهترین عملکرد را در سال ۲۰۲۲ میلادی به خود اختصاص داده است؛ به طوری که بخش اعظمی از درآمد این شرکت از طرح‌های بیمه‌‌ای تحت حمایت کارفرمایان به دست آمده و اثرات رکود اقتصادی سال ۲۰۲۲ هنوز برای آن نمایان نشده است. در رتبه دوم بهترین عملکرد، شرکت جانسون& جانسون با رشدی معادل ۱/۳ درصد قرار داشته و رتبه سوم نیز به شرکت برک‌شایر هدثوی با ۴/۱ درصد رشد تعلق می‌گیرد. به غیر از این سه شرکت، تمامی بنگاه‌هایی که در فهرست ۱۰ شرکت بزرگ جهان قرار دارند با کاهش ارزش بازار مواجه بوده و پس از تسلا بیشتر کاهش ارزش متعلق به آمازون با منفی ۳/۵۰ درصد بوده است.
بزرگ‌ترین سهم بازار براساس فعالیت
با وجود سقوط بی‌سابقه ارزش بازار بخش فناوری، شرکت‌های فعال در این حوزه همچنان در صدر قرار دارند. به طوری که از میان بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان، ۲۰ شرکت در زمینه فناوری فعال بوده و مجموعا ارزش بازار آنها به ۲/۹ تریلیون دلار می‌رسد؛ رقمی که تقریبا ۳۱ درصد از ارزش بازار ۱۰۰ شرکت برتر جهان را تشکیل می‌دهد. همچنین فروشگاه‌های آنلاین، مراقبت‌های بهداشتی، انرژی، مالی، صنعت، لوازم مصرفی، مخابرات، مواد اولیه و آب و برق در رتبه‌های سوم تا دهم قرار دارند.
ظهور رقبای جدید
جای تعجب نیست که بسیاری از بزرگ‌ترین شرکت‌های جهان بازیگران باسابقه‌ای در بازارهای جهانی هستند. با این حال در رتبه‌بندی‌ای که اخیرا صورت گرفته برخی شرکت‌ها عملکرد خیره‌کننده‌ای را در مقایسه با سال ۲۰۲۱ میلادی داشته‌اند؛ مانند شرکت یونایتد هلث‌گروپ که در سال ۲۰۲۲ از رتبه ۱۹ به رتبه ۸ رسیده و شرکت NVIDIA که جایگاه خود را از ۲۴ به ۱۱ در سال گذشته میلادی ارتقا داده است. در مقابل اما برخی از شرکت‌ها عملا سقوط آزاد را از لحاظ ارزش و عملکرد ثبت کرده‌اند. مانند متا (شرکت مادر فیس‌بوک، اینستاگرام و واتساپ) که با بیست پله نزول از رتبه ۶ به جایگاه ۲۶ سقوط کرده است. یا شرکت علی‌بابا که زمانی نهمین بنگاه‌ اقتصادی بزرگ جهان بوده، امروز جایگاهی بهتر از سی و ششم ندارد. لازم به ذکر است متا و علی‌بابا به ترتیب در سال گذشته میلادی هر یک ۶۶ و ۲۸ درصد از ارزش بازار خود را از دست داده‌اند. علاوه بر این برآوردها نشان می‌دهد در میان ۱۰۰ شرکت بزرگ جهان هیچ‌کدام از بنگاه‌های دولتی و خصوصی ایرانی نیز حضور ندارند.