فاز جدید جنگ فناوری

گروه بین‌الملل- به گفته اغلب تحلیلگران از آنجا که جریان اطلاعات و انرژی زیربنای تمام فعالیت‌های اقتصادی بوده و فناوری‌های پیشرفته از هر دوی آنها پشتیبانی می‌کند، تشدید اختلافات میان آمریکا و چین، مخاطرات زیادی برای اقتصاد جهانی به همراه خواهد داشت.
نخستین جرقه‌های جنگ اقتصادی و فناوری میان آمریکا و چین در زمان ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ زده شد و در دوران ریاست‌جمهوری بایدن با شدت بیشتری ادامه پیدا کرد، از این رو در حالی که چینی‌ها نیز مصمم به مقابله با رویکرد ایالات متحده هستند، کارشناسان معتقدند که این جدال اقتصادی و تکنولوژیکی در حال تغییر شکل روابط و زنجیره تامین در سراسر جهان بوده و هزینه‌های مرتبط با آن نیز روز‌به‌روز افزایش می‌یابد.
در این میان تخمین‌ها برای برآورد هزینه‌های چنین رقابتی متفاوت است؛ به عنوان مثال صندوق بین‌المللی پول اعلام کرده که حذف و تحریم تجارت با فناوری‌های پیشرفته میان دو بلوک رقیب می‌تواند تا ۲/۱درصد از تولید ناخالص داخلی جهان یعنی رقمی حدود یک تریلیون دلار هزینه دربر داشته باشد.
در چنین شرایطی ایوان الیس استاد کالج جنگ ارتش ایالات متحده در گفت‌وگو با اکونومیست توضیح می‌دهد: دامنه اختلافات و رقابت‌ها میان چین و آمریکا در طول سال‌های آینده افزایش می‌یابد چراکه ترامپ و بایدن مصمم به ادامه چنین راهبردی هستند و عقب‌نشینی برای شی جین پینگ با توجه به موقعیت چین عملا غیر‌قابل تصور است.
دو میدان بزرگ جنگ فناوری
به گفته تحلیلگران مرحله بعدی و فاز جدید جنگ‌های فناوری در دو عرصه بزرگ رقم خواهد خورد؛ یکی در بخش ساخت ریزتراشه‌های الکترونیکی و دیگری در قسمت فناوری‌های سبز که اجزای آنها ستون فقرات کل اقتصاد جهان را در آینده تشکیل می‌دهند.
این موضوع از آنجا حائزاهمیت است که برای چین، قدرت شرکت‌هایش در این عرصه نه‌تنها نتیجه طبیعی دو دهه سیاست صنعتی متمرکز است، بلکه تاییدی بر نقش مهم این کشور به عنوان یک رهبر جهانی نیز خواهد بود، بنابراین اکنون هم در عرصه سخت‌افرازها و هم در عرصه نرم‌افزار جنگ جدید فناوری در جریان است، به طوری که چند روز قبل کنگره آمریکا، طرحی را تصویب کرد که به موازات آن اپلیکیشن تیک‌تاک که در ایالات متحده ۱۷۰میلیون نفر کاربر دارد، باید ظرف مدت ۲۷۰روز یا مالیکتش را واگذار کند و یا اینکه در معرض محدودیت قرار بگیرد. همزمان با این موضوع مقامات چینی نیز اپل را مجبور به حذف واتساپ و Threads، از فروشگاه اپلیکیشن چینی خود کردند.
همزمان ایالات متحده، سازندگان تراشه در جهان را تحت فشار قرار داده تا میزان تولیدات خود را در این کشور افزایش دهند. به عنوان نمونه در ماه جاری میلادی، دولت بایدن یک یارانه ۶/۶ میلیارد دلاری برای شرکت tsmc تایوان جهت ساخت سه کارخانه جدید در آریزونا در نظر گرفته است، همچنین چند روز بعد هم یک کمک ۴/۶میلیارد دلاری به سامسونگ کره‌جنوبی برای ساخت کارخانه‌های جدید در تگزاس در نظر گرفته شد؛ اقدامی که در راستای قانون ۲۸۰میلیارد دلاری سیاست صنعتی جدید آمریکا صورت گرفته و همزمان با آن یک بسته یارانه سبز ۳۶۹میلیارد دلاری نیز برای اقتصاد سبز در نظر گرفته شده است.
در چنین شرایطی و در حالی که ایالات متحده تعرفه‌های بالایی نیز برای پنل‌های خورشیدی تولید چین در راستای کند کردن اقتصاد سبز این کشور وضع کرده، اما شواهد نشان می‌دهد که شرکت‌های Longi و catl این کشور هنوز به ترتیب به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکنندگان پنل‌های خورشیدی و باتری در جهان شناخته می‌شوند.
در زمینه تراشه‌ها چه می‌گذرد؟
در زمینه ریزتراشه‌ها رقابت به صورت گسترده‌تری ادامه داشته و اولین قربانی جنگ فناوری، شرکت هوآوی چین است؛ شرکتی که در زمان دونالد ترامپ مقدمات مقابله با آن فراهم شد و حالا نیز ناظران بر این عقیده‌اند که در سال جاری میلادی چه ترامپ و چه بایدن در کاخ سفید باشند، به طور قطع کمپین جدیدی مانند آنچه بر سر هوآوی آمده، بر سر سایر شرکت‌های فناوری چینی نیز خواهد آمد.
این مساله البته ابعاد گسترده‌تری هم خواهد داشت زیرا گفته می‌شود اگر ترامپ بر سر کار بیاید قصد دارد به تایوان و کره‌جنوبی جهت متوقف کردن سرمایه‌گذاری‌هایشان در چین فشار وارد کند. در همین راستا یکی از نمایندگان کنگره آمریکا اعلام کرده، در حالی که شرکت‌های سازنده تراشه کره‌جنوبی نظیر sk Hynix و سامسونگ از سال ۲۰۲۰ به این سو در چین حدود ۳۵میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده‌اند، ترامپ قصد دارد در صورت پیروزی در انتخابات سیاست سختگیرانه‌ای را علیه کره‌جنوبی در پیش بگیرد چراکه معتقد است شرط برخورداری این شرکت‌ها از یارانه و سرمایه آمریکا، عدم سرمایه‌گذاری آنها در چین است.
دست برتر آمریکا در مقابل چین
به گفته کارشناسان اقدامات آمریکایی‌ها علیه چین تاکنون به گونه‌ای بوده که پکن هنوز پاسخی متناسب و برابر در مقابل آن ندارد. در واقع هر چند که چینی‌ها در زمینه صادرات گالیم و ژرمانیوم به عنوان دو ماده اصلی ریزتراشه‌ها محدودیت ایجاد کرده‌اند و همچنان ۹۸درصد از گالیم و ۶۰درصد از صادرات ژرمانیوم را در اختیار دارند، اما در هر صورت کنترل صادرات آنها در قبال کنترل و مالکیت معنوی آمریکا ضعیف است.
از این رو به نظر می‌رسد چینی‌ها در یک برنامه جدید قصد دارند تسلط خود را روی تولید ریزتراشه‌های کمتر پیشرفته در جهان حفظ کنند و تقاضای جهانی در این خصوص را به خود اختصاص دهند، اما از سوی مقابل آمریکایی‌ها تلاش خواهند کرد تا در زمینه تولید باتری و فناوری سبز چینی‌ها را تحت فشار قرار دهند و شرکای اروپایی خود را از واردات محصولات چینی منع کنند.
در چنین شرایطی است که کارشناسان تاکید دارند اثرات بالقوه طولانی و سخت‌تر شدن جنگ فناوری میان آمریکا و چین بسیار نگران‌کننده خواهد بود. در واقع بزرگ‌ترین هزینه‌ جنگ‌های فناوری می‌تواند دوشاخه شدن صنعت اطلاعات و فناوری انرژی در جهان باشد که منجر به کاهش رشد اقتصادی در سطح جهانی خواهد شد.