فرار آرام به جلو

گروه اقتصادی- رفتارهای نوسانی بازارهای مالی در نیم‌سال دوم سال جاری، به ویژه در بازار ارز، به شدت به رفتارهای مکانیکی این اهرم مالی نسبت به زون زمانی مشابه در سال گذشته شباهت دارد. به عبارت دیگر درست در شرایطی که نیمه نخست سال با یک ثبات قابل توجه سپری می‌شود، نیمه دوم سال به سرعت حباب متحرک این اهرم‌های مالی، شروع به شارژ شدن می‌کند و به کانال‌هایی می‌رسد که رفتارهای هیجانی در بازار را به شدت تقویت می‌کند. با اوج‌گیری نرخ بهره بانکی- که تقریبا به لحاظ فقدان ریسک در بازدهی یک ابزار بدون رقیب به شمار می‌آید- به وسیله سیاست‌های اعلامی و اعمالی توسط بانک مرکزی، بازارساز این پیام را به بازار ارز مخابره می‌کند که به لحاظ منابع مالی دچار تنگنا شده است و بازار را به سمت رفتار هیجانی سوق می‌دهد. از سوی دیگر بانک مرکزی چاره‌ای جز افزایش نرمال در نرخ بهره برای افزایش پوشش سطح تامین مالی برای پروژه‌ها و افزایش رسوب نقدینگی در بانک‌ها نداشت و ناگزیر از اتخاذ این سیاست بوده است.
بازارهای خوش‌بازده
افق بازدهی بازارها در زون زمانی یک چشم‌انداز یک‌ساله نیز، عنصر تعیین‌کننده و کلیدی دیگری در تعیین رفتار بازارها و تمایل آنها به حرکت در مسیر سالانه بعدی برای سرمایه‌گذاری پربازده در بازارهاست. به عنوان مثال بازدهی سود سپرده بانکی در ۱۱ ماه نخست سال جاری بیش از ۲۳ درصد بوده و در صدر بازدهی بازارها قرار دارد و نقش اساسی در جلوگیری از حرکت پول داغ و نقدینگی سرگردان به سمت بازارهای ارز و طلا داشته است. با این حال بازار ارز آزاد، بیش از ۲۰ درصد بازدهی بالاتر از نرخ تورم داشته و این بدان معناست که بازارها رفتار خود را در بلندمدت کاملا بر اساس نرم‌های ارگانیک تنظیم می‌کنند، اما ممکن است در زون‌های زمانی کوتاه‌مدت از خود رفتارهای شارپی بروز بدهند که بیشتر از اینکه تابع نرخ تورم و بازدهی نرمال باشد، مولود رفتارهای شارپی و سینوسی است. بازار طلای ۱۸ عیار نیز تابع رفتارهای شارپی در کوتاه‌مدت بوده است، ولی سود بلندمدت خالص‌سازی‌شده از نرخ تورم این کامودیتی، معادل ۱۳ درصد بوده و رفتار هیجانی بلندمدتی در بازار این کامودیتی مشاهده نمی‌شود. وجود این بازارها در موازات یکدیگر باعث می‌‌شود که رفتار تورمی بلندمدت با یک الگوریتم توزیعی نسبتا یکسان، در میان بازارها سرشکن شود.
افزایش جریان نقدینگی خانوارها و بنگاه‌ها در پایان سال، باعث افزایش تقاضا در بازارها در پایان سال می‌شود. پرداخت پاداش‌ها و عیدی‌ها، تسویه چک‌ها و مانده مطالبات معوقه شرکت‌ها و بنگاه‌ها و افزایش تقاضا برای مسافرت‌های برون‌مرزی باعث رشد شارپی نرخ ارز در پایان سال خواهد شد. با این حال بانک مرکزی ظاهرا برای نگاه داشتن سطح زیر سقف تاریخی دلار، منابع زیادی را مصروف کرده است، با این حال حفظ سطح زیر سقف، نیازمند ایجاد یک فضای آرام و با‌ثبات سیاسی است که سطح ریسک سیاسی را در کشور افزایش ندهد و باعث تزریق هیجانات در بازار نشود. بدیهی‌ است که در تمامی بازارها در جهان، هنگامی که ریسک سیاسی و امنیتی افزایش می‌یابد، بازارها را وارد تلاطمات می‌کند.
به نظر می‌رسد در پایان سال، ثبات نسبی در بازارها برقرار بماند، با این حال افزایش ریسک ناشی از نرخ بهره افزایشی و هم ریسک‌های امنیتی منطقه‌ای می‌تواند پای قیمت دلار را فراتر از گلیم حدود تاریخی آن قرار دهد.