25 - 03 - 2020
فرار از تله تجاری
گروه بازرگانی- با گذشت حدود دو هفته از آغاز دور جدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران، مسوولان دولتی و فعالان اقتصادی معتقدند که گرچه تحریم‌ها تبعات اقتصادی منفی‌ای به دنبال خواهد داشت، اما این دوره از تحریم‌های آمریکا علیه کشور موضوع تازه‌ای به همراه ندارد و این آمریکاست که در جامعه جهانی تنها مانده است. در حال حاضر اگرچه به دنبال نوسانات نرخ ارز در اوایل سال‌جاری قیمت کالاهای اساسی مردم با افزایش ۵۰ تا ۶۰ درصدی روبه‌رو شده است اما شواهد بازار حاکی از آن است که مشکلی از بابت تامین و ذخیره کالاهای اساسی وجود ندارد و قیمت دلار نیز روند کاهش به خود گرفته است به طوری که قیمت دلار در صرافی‌ها به رقمی کمتر از ۱۲ هزار تومان رسیده و در کانال یازده هزار تومانی در نوسان است. از این رو برخی فعالان بخش خصوصی معتقدند که نگرانی خاصی از بابت تحریم‌ها وجود ندارد و نمی‌توان گفت که تحریم‌ها مانعی برای جهش صادرات است به شرط اینکه دولت دست از خودتحریمی بردارد و شرایط تجارت خارجی را برای صادرکنندگان تسهیل کند. به گفته کارشناسان، آمریکا «بخشی» از اقتصاد جهانی است نه تمام اقتصاد جهانی. بر همین اساس نباید این‌طور تصور شود که تمام ظرفیت‌های فنی، تولیدی و تکنولوژی جهان در این کشور خلاصه شده است. از این رو می‌توان با همکاری بخش خصوصی، بسته ضدتحریم‌ها را تدوین کرد و در جهت تسهیل شرایط کسب‌وکار داخلی گام برداشت.
این در حالی است که به گفته برخی دیگر از صاحبنظران اقتصادی، بسیاری از فرصت‌ها از دست رفته و به دلیل غیبت ایران در بازار کالاهایی همچون فرش که مشخصا به دلیل تحریم‌ها بوده، دیگر قدرت انحصاری قبل را نداریم. از این رو نه تنها بازار آمریکا را برای همیشه از دست دادیم بلکه نمی‌توانیم پول فرش‌های صادر شده را به راحتی وارد کشور کنیم. اگرچه آنها نیز معتقدند که علاوه بر تحریم‌های خارجی، مشکلات دیگری همچون تحریم‌های داخلی و مبادلات بانکی وجود دارد که کار صادرکنندگان و تجار را سخت کرده است. از این‌رو باید در جهت تسهیل رفع این مشکلات حرکت کرد تا بتوان از سد تحریم‌ها عبور کرد.
این اظهارنظرها در حالی مطرح می‌شود که دولت آمریکا ادعا می‌کند تحریم‌های این دوره اقتصاد ایران را زمین خواهد زد، اما دولت و فعالان اقتصادی ایران معتقدند که تحریم‌های آمریکا علیه ایران کمترین تاثیر را بر اقتصاد و سیاست کشور خواهد داشت.
تحریم‌ها مانعی برای جهش صادرات نیست
بر همین اساس رییس کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران با بیان اینکه تحریم‌ها مانعی برای جهش صادرات نیست، گفت: اگرچه در شرایط فعلی همه ارگان‌های اقتصادی و بخش‌های مختلف از جمله صادرات و واردات کشور متاثر از تحریم‌ها هستند، اما با این حال جدیت این مساله به اندازه‌ای نیست که بخواهیم نگران موضوع خاصی باشیم چراکه تاریخ اقتصادی کشور همواره با مساله تحریم‌ها درگیر بوده است. عدنان موسی‌پور اظهار کرد کرد: با وجود اینکه آمریکا ادعا می‌کند که دولت ایران را مورد هدف تحریم‌های خود قرار داده است اما برخلاف این گفته، این مردم ایران هستند که مورد هدف اصلی آمریکا قرار گرفته‌اند.
وی با تاکید بر ضرورت توسعه دیپلماسی اقتصادی کشور گفت: نگاهی به آمار و ارقام منتشرشده از صادرات کشور در شش ماه ابتدایی سال حاکی از این نکته است که کشورهای همسایه، مقصد عمده صادرکنندگان کشور بوده است. بر همین اساس ضروری است تا توسعه صادراتی با کشورهای همسایه به‌عنوان اولویت اول دولت در شرایط فعلی در دستور کار قرار گیرد.
ضرورت اصلاح بخشنامه‌های زاید
رییس کمیسیون صادرات اتاق ایران با اشاره به جلسه اعضای هیات نمایندگان اتاق ایران با وزیر صنعت و رییس‌کل بانک مرکزی افزود: موضوعی که همواره مورد توجه فعالان بخش خصوصی است و مورد توجه مسوولان قرار گرفت، رفع خودتحریمی‌ها و ایجاد شرایطی است که تسهیل‌کننده توسعه فضای کسب‌وکار در داخل کشور باشد.
رییس کمیسیون توسعه صادرات اتاق بازرگانی ایران همچنان در ادامه جزئیاتی از برخی تغییرات در شرایط پیمان‌سپاری ارزی صادرکنندگان را اعلام کرد و گفت: اخیرا جلساتی برگزار شد و این موضوع در دستور کار شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی قرار گرفت که کارگروهی با مشارکت وزارت اقتصاد، وزارت صنعت، معدن و تجارت، بانک مرکزی و اتاق بازرگانی در رابطه با شرایط پیمان‌سپاری ارزی تشکیل شود. این کارگروه به تازگی تشکیل شد و با وجود اینکه نظرات وزیر جدید صنعت، معدن و تجارت نیز به نظر بخش خصوصی بسیار نزدیک بود، اما قانع کردن رییس کل بانک مرکزی برای رسیدن به هدف بخش خصوصی، بسیار سخت بود.
وی افزود: در این جلسه رییس کل بانک مرکزی در رابطه با لغو پیمان‌سپاری‌های ارزی که طبق مصوبه سران سه قوه، بانک مرکزی در این زمینه تصمیم‌گیرنده است، به دلیل شرایط اقتصادی حال حاضر و شرایطی که تحریم‌ها به وجود آورده است، با لغو آن موافقت نکرد اما قرار بر این شد پیش‌نویسی تهیه و به دولت ارائه شود که این پیش‌نویس در اتاق بازرگانی نوشته می‌شود.
تغییرات جدید در پیمان‌سپاری ارزی
این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران با اشاره به پیشنهاداتی که از سوی بخش خصوصی به بانک مرکزی اعلام شد، افزود: طبق این پیشنهاد در نهایت قرار شد صادرات زیر یک میلیون دلار معاف از تعهد ارزی شود و صادرات بین یک تا سه میلیون دلار شامل معافیت ۵۰ درصدی شود که برای هزینه‌های صادرات، برای تجارت ریالی یا واردات در مقابل صادرات در نظر گرفته شد. همچنین مقرر شد که صادرات بین سه تا ۱۰ میلیون دلار شامل معافیت ۳۰ درصدی شود و صادرات بالای ۱۰ میلیون دلار همچنان به روال قدیم، ۹۰ تا ۹۵ درصد موظف به تعهد ارزی خواهند بود.
موسی‌پور با تاکید بر اینکه تحریم‌ها موضوعی نیست که بتوان نادیده‌اش گرفت یا تکذیب کرد، تصریح کرد: آن‌چه که در حال حاضر از وزیر صنعت، معدن و تجارت و بانک مرکزی خواسته شده، این است که همزمان با تشدید شدن تحریم‌ها، شرایط کسب‌وکار داخلی را تسهیل کنند تا بنگاه‌ها، تولیدی‌ها و صادراتی‌ها که فعالند، حداقل در این مقطع با هدف حفظ سطح اشتغال بتوانند فعالیت خود را ادامه دهند.
به اعتقاد رییس کمیسیون توسعه صادرات اتاق ایران در شرایطی که آمریکا تصور می‌کند حلقه تحریم‌ها را تنگ‌تر کرده است، باید فعالان اقتصادی کشور، آزادی عمل بیشتری در مقایسه با قبل داشته باشند. موسی‌پور تصریح کرد: معتقدم در شرایط فعلی و با توجه به جهش ارزی، با حذف و اصلاح بخشنامه‌های زائد می‌توانیم شاهد جهش ۶۰ درصدی صادرات در حوزه‌های مختلف باشیم و تا آخر سال همزمان با شکست تحریم‌ها، جشن صادرات را در کشور برپا کنیم.
بسته ضدتحریم‌ها با همکاری بخش خصوصی تدوین شود
نایب‌رییس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران نیز معتقد است که آمریکا «بخشی» از اقتصاد جهانی است نه تمام اقتصاد جهانی. رضا زیتون‌نژاد با بیان اینکه نباید این‌طور تصور شود که تمام ظرفیت‌های فنی، تولیدی و تکنولوژی جهان در این کشور خلاصه شده است، گفت: در شرایطی که با یک‌جانبه‌گرایی آمریکا در جهان و همراهی کشورهای مطرح دنیا با ایران مواجه هستیم، باید از ظرفیت‌های کشورهای همراه به نفع خود بهره ببریم تا اثرات ناشی از تحریم‌های اقتصادی را کاهش دهیم یا خنثی سازیم.
وی پیشنهاد داد تا دولت با همکاری بخش خصوصی بسته ضدتحریمی را تدوین و به اجرا درآورد. زیتون‌نژاد ادامه داد: همان‌طور که از شش ماه پیش از آغاز تحریم‌ها، هم دولت و هم فعالان بخش خصوصی به فکر چاره برای دور زدن تحریم‌ها افتاده بودند؛ اما ضروری است زمانی که تصمیمی گرفته می‌شود، اولا ظرفیت اجرایی آن سنجیده شود، ثانیا بدون تلف کردن زمان، راه‌های پیشنهادی را به اجرا درآورد.
بر اساس توضیحات نایب‌رییس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران، حذف دلار و جایگزین کردن پول‌های ملی در مبادلات اقتصادی یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که باید در دوران تحریم‌ها در دستور کار کشورهایی که از طرف آمریکا تحریم شده‌اند، قرار گیرد. زیتون‌نژاد همچنین پیشنهاد داد تا ضمن استفاده از پول‌های ملی به جای ارزهای خارجی، معاملات بخشی از کالاها بر مبنای «تهاتر» نیز بین ایران و کشورهای هدف بررسی و اجرا شود.
ضرورت تسهیل تجارت خارجی
وی تاکید کرد که چون اقتصاد ایران در مقایسه با کشورهای اتحادیه اروپا، چین، هند و روسیه ضعیف‌تر است، باید در برقراری سیستم پولی و بانکی به نحوی عمل کرد که اقتصاد کشور متحمل هیچ‌گونه ضرری نشود. نایب‌رییس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران با اشاره به‌ضرورت تسهیل تجارت خارجی به‌ویژه تجارت با کشورهای همسایه، گفت: با توجه به نگاه مثبتی که در حال حاضر بین طرف‌های خارجی و فعالان اقتصادی ایران با هدف توسعه تجارت وجود دارد، رفع قوانین و مقرراتی که مانع تجارت با کشورهای همسایه می‌شود از ضروریات اقتصاد است.
نایب‌رییس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران با تاکید بر اینکه تحریم خارجی با تسهیل داخلی از بین می‌رود، گفت: باید شرایطی را در داخل کشور ایجاد کرد که با آسان‌سازی قوانین و مقررات مرتبط با همه بخش‌های تولیدی، تجارت با خارج از کشور سرعت بیشتری بگیرد.
به گفته این عضو هیات نمایندگان اتاق ایران تا زمانی که به‌موازات فشارهای خارجی، حلقه فشار داخلی هم تنگ‌تر می‌شود، نباید انتظار گشایش در اقتصاد کشور را داشت. او همچنین با تاکید بر ایجاد تعادل در اقتصاد کشور گفت: زمانی که تعادل پایدار وجود داشته باشد، صنعتگران، فعالان اقتصادی و مردم عادی برای نیازهای خدماتی‌شان می‌توانند پیش‌بینی‌های درستی از روند آتی داشته باشند.
برای جایگزین کردن سوئیفت مذاکره کنیم
نایب‌رییس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران همچنین در ادامه تاکید کرد: اگرچه قطع سوئیفت به لحاظ اعتباری، بر روند تجارت خارجی تاثیر دارد، اما به این معنی نیست که جایگزین این سیستم مالی شدنی نیست. همان‌طور که دیدیم اتحادیه اروپا سیستم SPV را جایگزین سوئیفت اعلام کرد بنابراین اگر راهکارهای دریافت و پرداخت مبادلات اقتصادی با شرکای تجاری را بررسی کنیم و به گفت‌وگو با آنها برای جایگزین کردن سیستم مالی بپردازیم، به نظر نمی‌رسد قطع سوئیفت محدودیتی در روند تجارت ایجاد کند.
نایب‌رییس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران افزود: از مدت‌ها پیش فعالان اقتصادی و بخش خصوصی، پیشنهاد «خصوصی‌سازی» را به‌عنوان یک جراحی اقتصادی پیشنهاد داده بودند. به نظر می‌رسد در شرایطی که دولت ایران هدف اصلی تحریم‌هاست نه شرکت‌ها و بخش‌های خصوصی، دولت می‌تواند با تفویض برخی امور به بخش خصوصی به مواجهه با تاثیرات ناشی از اعمال تحریم‌ها بپردازد.
بازار آمریکا را برای همیشه از دست دادیم
این اظهارنظرها در حالی است که به گفته رییس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی تهران، ما دیگر هیچ وقت نمی‌توانیم به بازار دهه‌های ۶۰ و ۷۰ برگردیم چون فرصت‌ها را از دست داده‌ایم و به خاطر غیبت در بازار کالاهایی همچون فرش که مشخصا به دلیل تحریم‌ها بوده، دیگر قدرت انحصاری قبل را نداریم. رضی حاجآقامیری معتقد است که بازار آمریکا را برای همیشه از دست داده‌ایم و نمی‌توانیم پول فرش‌های صادر شده را به راحتی وارد کشور کنیم. اگرچه وی نیز معتقد است که علاوه بر تحریم‌های خارجی، مشکلات دیگری همچون تحریم‌های داخلی و مبادلات بانکی وجود دارد که کار صادرکنندگان و تجار را سخت کرده است.
وی در خصوص آخرین وضعیت فروش و صادرات فرش دستباف و اثرگذاری تحریم‌ها روی آن گفت: همواره مهم‌ترین بازار صادراتی فرش ما آمریکا بوده که در سال‌های بعد از انقلاب به سبب اعمال تحریم‌ها در سال‌های مختلف این بازار دیگر وابستگی خود را به طور کامل به ایران از دست داده و رقبای دیگری جای ما را پر کرده‌اند.
حاجآقامیری با بیان اینکه ما دیگر هیچ وقت نمی‌توانیم به بازار دهه‌های ۶۰ و ۷۰ برگردیم چون فرصت‌ها را از دست داده‌ایم، افزود: در مورد کالایی مانند نفت که برخی کشورها پالایشگاه خود را با فرمول نفت سبک و سنگین ایران احداث کرده بودند به دلیل تحریم‌ها و شرایط موجود سیستم خود را عوض کرده‌اند چه رسد به فرش که یک کالای تزئینی محسوب می‌شود.
تولید نقش‌های ایرانی توسط هند و پاکستان
حاجآقامیری با اشاره به صادرات فرش به آمریکا به روش‌های دیگر گفت: در هنگامی که ما تحریم بودیم برخی از فعالان سعی کردند از طریق کانادا و مکزیک فرش ایران را به صورت قاچاق به آمریکا صادر کنند اما به نظر می‌رسد دولت ترامپ خیلی سختگیرتر از اوباما باشد و این راه هم مسدود شود. از طرف دیگر غیبت ما در بازار باعث شد نقش‌های ایرانی به بافندگان کشورهای هند و پاکستان داده شود تا آنها جای ایران را پر کنند. حتی امروز آنها برند مخصوص خودشان را با نقش ایرانی تولید می‌کنند.
رییس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی تهران ادامه داد: هنگامی که برجام به امضا رسید، ما متوجه شدیم که در بازارهای جهانی برندهای جدید و رقبای قوی‌تری پیدا شده‌اند و باید برای حضور دوباره در بازار هزینه و وقت زیادتری صرف کنیم و در برخی از مواقع به خاطر قیمت پایین‌تر نتوانستیم بازار را به دست آوریم. در حال حاضر هم با اعمال تحریم‌های جدید یک مرحله عقب‌تر هستیم. سال گذشته از ۴۰۰ میلیون دلار صادرات فرش ۱۳۰ میلیون دلار آن به آمریکا بود که دیگر عملا امسال ما آن را نداریم.
حاجآقامیری با اشاره به بازارهای اروپایی و اثرگذاری تحریم‌ها روی آن گفت: دلیلی وجود ندارد که تحریم‌های آمریکا روی فروش ما در آن بازارها تاثیر بگذارد اما مشکلات دیگری همچون تحریم‌های داخلی و مبادلات بانکی وجود دارد که کار ما را سخت کرده است. همین عامل‌ها باعث شده بگویم صادرات ما در آلمان که قطب صادرات فرش ما حساب می‌شود امروز مرده است. ما اگر با وجود مشکلات، فرش را به خریدار اروپایی یا آسیایی بفروشیم نمی‌توانیم پول آن را به کشور برگردانیم و برگشتن آن مستلزم هزینه‌های زیاد است.
دولت روحانی مثل دولت احمدی‌نژاد
وی در خصوص تحریم‌های داخلی به ایلنا گفت: امروز دولت روحانی در حوزه صادرات دقیقا کارهایی را انجام می‌دهد که دولت احمدی‌نژاد آنها را به اجرا گذاشت به جای آنکه در شرایط بحرانی از صادرکننده حمایت کنند پیمان‌سپاری ارزی که قبلا آن را امتحان کرده‌اند و شکست خورده‌اند را دوباره اجرا می‌کنند.
رییس کمیسیون صادرات اتاق بازرگانی تهران ادامه داد: ابتدا برای بازگرداندن ارز حاصل از صادرات سه ماه زمان تعیین کردند اما با گذشت چند ماه و صحبت‌های کارشناسان آن را به هفت ماه افزایش دادند. این وسط چند ماه را به خاطر عدم مشورت با صادرکنندگان فرش از دست دادیم و الان هم دوباره برای یک پروسه حداقل یک ساله هفت ماه زمان تعیین کرده‌اند. سوال اینجاست که صادرکننده فرش بخش خصوصی چاره‌ای جز برگرداندن ارز به کشور ندارد زیرا می‌خواهد دوباره صادرات کند و پول مواد اولیه و بافنده را بدهد پس لزومی به این پیمان‌سپاری‌ها نیست.
حاجآقامیری در خصوص بازار داخل گفت: قدرت خرید مردم به شدت کاهش پیدا کرده و با وجود کاهش شدید صادرات و افزایش هزینه‌ها اصولا باید قیمت‌ها کاهش پیدا می‌کرد اما شاهد گران شدن آن هستیم. این در حالی است که این افزایش قیمت به خاطر سود فعالان نیست بلکه به سبب افزایش هزینه‌ها است به طور مثال مالیات افزایش پیدا کرده اما فروش کم شده که همین مساله باعث می‌شود قیمت‌ها افزایش پیدا کند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد