فرصت ویژه دولت آتی برای بهره‌مندی از پتانسیل‌های توریسم

نادر نینوایی
آخرین گزارش موسسه اقتصادی مستر‌کارت گواه آن است که در سال ۲۰۲۴ رکوردهای جدیدی در اقتصاد گردشگری به ثبت رسیده و میزان هزینه‌کرد مردم جهان برای سفرهای تفریحی در جایگاه بالایی قرار دارد. نگاهی به داده‌های «ویفروم» که وضعیت اقتصاد جهان را با استناد به آمار مشخص می‌کند، نشان از آن دارد که اولویت‌های امروز دولت‌ها برای جذب گردشگر به ورزش، موسیقی و برگزاری جشنواره‌ها پیوند خورده و صنعت توریسم با این حوزه‌ها ارتباطی تنگاتنگ پیدا کرده است.
نگاهی به وضعیت ایران نشان می‌دهد با وجود تاکید وزارت گردشگری بر اهمیت «گردشگری موضوعی» اما همچنان عملکرد دولت در زمینه برگزاری جشنواره‌ها، میزبانی از مسابقات ورزشی بین‌المللی و حتی در زمینه برگزاری فستیوال‌های موسیقی مطلوب نیست.
در حالی که قطر- کشور همسایه- در همین مدت اخیر جام‌جهانی فوتبال را به عنوان بزرگ‌ترین رویداد ورزشی جهان میزبانی کرد، ایران حتی نتوانست در جزایر خلیج‌فارس میزبان بخشی از خیل عظیم مسافران جام‌جهانی باشد. رویدادی همچون جام‌ملت‌های فوتبال آسیا از سال ۱۹۶۸ که میزبانی آن را ایران عهده‌دار بوده دیگر در کشورمان برگزار نشده و به این ترتیب فرصت بهره‌برداری از پتانسیلی که رویدادهای ورزشی ایجاد می‌کند برای توریسم ایران ایجاد نشده است.
در زمینه موسیقی نیز برگزاری فستیوال‌ها همواره با چالش‌ها و محدودیت‌هایی مواجه بوده است که نمود آن را می‌توان در لغو شدن اختتامیه فستیوال کوچه در بوشهر و ناامیدی فعالان گردشگری این شهر محروم دید.
در این سال‌ها در زمینه برگزاری جشنواره‌هایی که به معرفی اقوام و صنایع‌دستی ایرانی می‌پردازند نیز نه‌تنها نتوانسته‌ایم رویدادی موثری در سطح بین‌المللی برگزار کنیم بلکه همین جشنواره‌های اقوام و صنایع‌دستی پراکنده‌ای که در کشور برگزار می‌شود نیز حتی توان اثر‌گذاری مناسب در ابعاد داخلی نداشته و بیشتر به فروش و عرضه تنقلات و آش به مردم محلی محدود شده است.
با توجه به نزدیک بودن انتخابات ریاست‌جمهوری انتظار می‌رود کاندیداها با درک اهمیت صنعت گردشگری به عنوان صنعتی درآمدزا، ارز‌آور و دوستدار محیط‌زیست و نیز با درک روند کلی صنعت گردشگری در جهان، برنامه‌های خود را برای بهبود وضعیت در زمینه برگزاری جشنواره‌ها، رویدادهای ورزشی و نمایشگاه‌های بین‌المللی صنایع‌دستی ارائه کنند.
نگاهی به وضعیت سال‌های گذشته گویای آن است که صنعت توریسم در ایران چندان مورد توجه دولت‌ها قرار نداشته و به این ترتیب صنعتی که در صورت قرار گرفتن در شرایط مطلوب می‌توانسته
تنه به تنه درآمدهای نفتی کشور بزند، مغفول مانده است. بدون شک برنامه‌ریزی صحیح و هدفمند برای میزبانی از نمایشگاه‌های بین‌المللی نظیر اکسپو و نیز میزبانی رویدادهای ورزشی اثرگذار مثل جام‌جهانی، می‌تواند زمینه‌ساز بهبود زیرساخت‌ها و توسعه صنعت توریسم کشور شود.در‌نهایت چنانچه به تحلیل ارائه شده از سوی موسسه اقتصادی «مستر‌کارت» نگاه کنیم متوجه می‌شویم که از مارس سال ۲۰۲۴ میانگین طول سفرهای تفریحی به پنج ‌روز رسیده و این به معنای پتانسیل بالایی است که جوامع میزبان داشته و می‌توانند با کمک این پتانسیل گردشگری را به یکی از پایه‌های اقتصادی خود تبدیل کنند. درواقع در شرایطی که چشم‌انداز کلی سفر و گردشگری در جهان مثبت و روشن بوده، انتظار می‌رود که دولت آینده با جذب سرمایه‌های داخلی و خارجی و برگزاری رویدادهای موثر از پتانسیل ایجاد شده به خوبی بهره ببرد و گردشگری را زمینه‌ساز ایجاد اشتغال، ارز‌آوری و معرفی تمدن با‌شکوه ایران در سطح بین‌المللی کند.