فصل تازه در رابطه تهران- آنکارا

رابطه ایران با بازمانده امپراتوری عثمانی، به تعبیری ترکیه نوین که توسط آتاتورک بنیاد نهاده شد، معنای سهل و ممتنع را در ذهن تداعی می‌کند؛ دو کشوری که به خاطر همسایه بودن از رابطه‌ای استراتژیک برخوردار بوده و هستند.مرز مشترک از یکسو و شرایط جغرافیایی خاص که دو کشور دارند باعث می‌شود تهران و آنکارا در بدترین شرایط از سر اجبار رابطه خود را حفظ کنند.

دولت اردوغان که در دوران هشت ساله احمدی‌نژاد با وجود برخی نقطه‌نظرهای متفاوت به ویژه در ارتباط با رویدادهای منطقه، رابطه مناسب آنکارا- تهران را سر پا نگه می‌داشت اما پس از انتخابات خردادماه ۹۲ و روی کار آمدن دولت روحانی و به تبع آن متحول شدن دیپلماسی کشور، ترکیه به عنوان یکی از مهم‌ترین همسایه‌های ایران، خود را برای دور تازه‌ای از روابط دو کشور آماده کرد.سفر دیروز اردوغان که وزرای امور خارجه، اقتصاد و انرژی را هم همراه دارد با استقبال فراوان محافل سیاسی و رسانه‌ای ترکیه روبه‌رو شده است تا جایی که به نوشته روزنامه انگلیسی‌زبان «تودی زمان» اردوغان در سفر به ایران یک توافقنامه استراتژیک امضا می‌کند.بدون تردید محور اصلی مذاکرات بر مدار اقتصاد می‌چرخد چراکه داود اوغلو، وزیر خارجه ترکیه در سفر ۲۵ آذرماه ۹۲ خود به تهران، با امیدواری زیاد از افزایش مبادلات تجاری دو کشور تا مرز ۳۰ میلیارد دلار در ۲۰۱۵ سخن گفته بود.در کنار بحث اقتصادی، توسعه تجاری و انرژی، اختلاف‌نظرهای سیاسی دو کشور هم جای خود را دارد؛ حمایت تهران از دمشق در مقابل طرفداری آنکارا از مخالفان اسد و در نهایت آینده سوریه بدون تردید به یکی از دشواری‌های سیاست خارجی دو کشور بدل شده است ضمن اینکه همکاری‌های امنیتی تهران- آنکارا در پی حفظ منافع استراتژیکی، نمی‌تواند از موضوع مذاکرات به دور بماند؛ رویدادی که به‌طور قطع از نگاه اسراییل امری خوشایند نخواهد بود.در کنار منافع اقتصادی که دستیابی به توافق در آن امکان‌پذیر می‌نماید رقابت دو کشور بر سر رهبری جهان اسلام که بحران سوریه هم آن را تشدید می‌کند، مساله‌ای نیست که در شرایط فعلی منطقه به راحتی قابل حل و فصل باشد.گفتنی است آنکارا با دقت مساله هسته‌ای ایران و پیامدهای توافق ژنو را پیگیری می‌کند چراکه اگر مشکل ایران با غرب حل شود، روی مناسبات تهران- آنکارا اثر خواهد گذاشت.به هر حال رابطه ایران و ترکیه جدا از مسایل خاص همسایگی از شرایط خاص سیاسی هر دو کشور هم تاثیر می‌پذیرد.آخر اینکه تهران و آنکارا قصد دارند دوره جدید روابط خود را بر اصل اعتماد متقابل بنیاد گذارند.