فعال شدن اروپا برای جلوگیری از فروپاشی بازار مشتقه انرژی

اروپا با رویدادی بالقوه نظیر «لیمن برادرز» روبه‌رو است، زیرا شرکت‌های انرژی حداقل با ۵/۱ تریلیون دلار کال مارجین مواجه هستند. این بحران پس از آن تشدید شد که روسیه روز جمعه اعلام کرد خط لوله گاز نورد استریم به آلمان برای مدت نامعلومی بسته خواهد ماند. از این رو، برخی از کشورهای اتحادیه اروپا تصمیم گرفتند منابع مالی برای جلوگیری از فروپاشی بازار مشتقات انرژی خود فراهم کنند. شرکت نفت و گاز اکوینور نروژ اعلام کرده است که شرکت‌های انرژی در بازار مشتقات حداقل با ۵/۱ تریلیون دلار ریسک کال مارجین مواجهند. وزیر امور اقتصادی فنلاند با اشاره به کمبود نقدینگی شرکت‌های انرژی از آن به عنوان «لحظه سقوط لیمن برادرز» در صنعت انرژی یاد کرد.
محسن مقیسه کارشناس بازارهای بین‌المللی در بررسی وضعیت انرژی و سیاست‌های اروپا در این رابطه نوشته است: شرکت‌هایی که به صورت عمده قراردادهای فیزیکی برق و انرژی را در بازارهای جهانی خریداری می‌کنند (long position)، برای کاهش ریسک قیمتی‌شان، تمایل به ایجاد موقعیت فروش (short position) برای پوشش ریسک (hedge) قراردادهای فیزیکی‌شان دارند. در این صورت جهش قیمت‌ها موجب زیان شدید آنها خواهد شد. هنگامی که این اتفاق بیفتد، کارگزار شرکت از او درخواست پول نقد برای وثیقه معاملاتی‌اش می‌کند (البته در قراردادهایی مانند انرژی، وثایق غیرنقدی هم اجازه داده می‌شود). اواخر ماه گذشته، شرکت فورتوم اعلام کرد تنها در طول یک هفته وثیقه مورد نیازش از ۱ میلیارد یورو به ۵ میلیارد یورو افزایش پیدا کرد. تحلیلگران بانک سرمایه‌گذاری سیتی گروپ نیز هفته گذشته خبر دادند که جهش قیمت‌های گاز و برق، شرکت‌های تامین‌کننده انرژی (utility companies) را وا داشت تا بیش از ۱۰۰ میلیارد یورو وثیقه اضافی برای پوشش کال مارجین‌هایشان بگذارند. به همین دلیل در هفته اخیر برخی از کشورهای اتحادیه اروپا تصمیم به تزریق نقدینگی و عرضه وثیقه به شرکت‌های انرژی گرفتند تا از فروپاشی بازارهای مشتقه انرژی جلوگیری کنند.
دولت فنلاند روز یکشنبه هفته جاری از طرح ضمانت اعتباری و وام تا سقف ۹۲/۹ میلیارد دلار برای شرکت‌های برق به عنوان «آخرین گزینه تامین مالی برای شرکت‌های در معرض خطر ورشکستگی» خبر داد. همچنین شرکت برق فنلاندی فورتوم ۳/۲ میلیارد دلار از طریق تامین مالی پل bridge fundingمنابع مالی مورد نیازش را قرض گرفت. در کشور همسایه سوئد، دولت برای جبران کمبود نقدینگی و وثیقه، ضمانت‌های اعتباری برای تولیدکنندگان برق فعال در بازار مشتقات برق درنظر گرفت. همان‌طور که دولت سوئد اعلام کرده، کل وثیقه مورد نیاز در بازار مشتقات برای شرکت‌های برقی از حدود ۵/۶ میلیارد دلار در ژوئن ۲۰۲۲ به حدود ۶/۱۶ میلیارد دلار افزایش یافته است. سوییس نیز خط اعتباری به ارزش ۱/۴ میلیارد دلار به شرکت انرژی اکسپو اختصاص داد. کمیسیون اروپا هم طرح‌هایی برای کمک به بحران نقدینگی شرکت‌های فعال در حوزه انرژی در دست بررسی دارد، از جمله خطوط اعتباری از بانک مرکزی اروپا، وثایق جدید و تعلیق موقتی بازارهای مشتقه. گفتنی است این یادداشت با اندکی دخل و تصرف برگرفته از مقاله‌ای در سایت بلومبرگ با نام «زنگ خطر لیمن برادرز برای بازار انرژی، کمک‌های نقدی را برانگیخت» است.