فهم مشترکی از بافت تاریخی نداریم

رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری کشور گفت: واحدهای بوم‌گردی قبل از دولت تدبیر و امید ۴۰۰ واحد بود که در طول این دولت به دو هزار واحد ارتقا یافته است.
بهروز عمرانی در همایش تخصصی تبیین مفهوم بافت تاریخی و ضوابط فنی و حقوقی حاکم بر آن در تبریز اعلام کرد: در طول این دولت بیش از ۱۵۰ میلیارد تومان اعتبار برای راه‌اندازی بناهای بوم‌گردی هزینه شده است.
وی خاطرنشان کرد: هم‌اینک دستورالعمل‌های توسعه بوم‌گردی در دستور کار قرار دارد که روستاهای تاریخی و هدف گردشگری از جمله اهداف توسعه بناهای بوم‌گردی است.
وی با بیان اینکه خانه‌های تاریخی می‌تواند محل جذب گردشگر باشد، گفت: به عنوان نمونه خانه نعمت‌زاده در تبریز با ۴۰۰ میلیون تومان خریداری و با ۶۰۰ میلیون تومان هزینه مرمت و مبلمان شده است. عمرانی خاطرنشان کرد: صندوق حمایت از بوم‌گردی ۱۰۰ میلیارد تومان برای احداث هزار واحد بوم‌گردی اختصاص داده است.
وی افزود: اتفاقی که در دوره سلجوقی در اصفهان می‌افتد و بعدها در دوره صفوی به عنوان پایتخت قرار می‌گیرد، در توسعه و بازسازی اصفهان، بافت‌های تاریخی دستخوش تغییر قرار نمی‌گیرد و تمام ساخت و سازها بر حفظ احترام کامل به دوره سلجوقی انجام می‌شود.
فهم مشترکی از بافت تاریخی نداریم
مشاور طرح تفصیلی ویژه بافت تاریخی تبریز و مراغه نیز در این همایش گفت: مهم‌ترین چالش ادامه طرح مطالعه تفصیلی، عدم اشتراک نظر و چشم‌انداز در مورد بافت تاریخی است.
علی دهقان افزود: چون ما مفهوم مشترکی از بافت تاریخی نداریم بنابراین روش‌های حفاظت از میراث فرهنگی نیز متفاوت است و راهکارهای قانونی هم منجر به نتیجه نمی‌شود. وی با بیان اینکه از اواخر قاجار تاکنون چند دوره در مورد حفاظت از بافت تاریخی داریم، اظهار کرد: تا سال ۱۳۱۰ اشیای عتیقه را باستانی دانسته و بیشتر مورد توجه بود، از سال ۱۳۱۰ تا ۱۳۵۶ تحت تاثیر جریان معماری و شهرسازی مدرن، بناها مورد توجه قرار گرفت و از سال ۱۳۴۵ طرح‌های توسعه و عمران در کشور اجرا شد که یکی از طرح‌های توسعه، طرح جامع توسعه شهر تبریز است.
دهقان گفت: در طرح جامع تبریز موضوعی که مورد توجه قرار گرفت، محدوده مرکزی شهر تبریز است که چند نقطه حائزاهمیت دانسته شد که برای محدوده مرکز شهر و بازار کاهش تردد و ترافیک را مدنظر قرار دادند که بعدها با دستکاری طرح تفصیلی در دهه ۶۰ این طرح اجرا نشد.
وی با بیان اینکه بافت تاریخی در طرح‌های تفصیلی مغفول مانده، گفت: با از بین بردن بناهای تاریخی، زیرساخت‌ها و شهر را توسعه ندهیم چرا که هر بنا استخوان‌بندی همان مکان را تشکیل می‌دهد بنابراین توسعه را با فدا کردن استخوان‌بندی شهر انجام می‌دهیم.
دهقان ادامه داد: در طول ۸۰ سال اخیر فرصت‌های زیادی را از دست داده‌ایم و بناهای زیادی را نیز از دست دادیم و اکنون زمانی برای از دست دادن بناهای تاریخی نداریم.
مرمت بافت‌های تاریخی بدون پشتوانه علمی تحریف تاریخ است
معاون عمرانی استاندار آذربایجان شرقی نیز در این همایش گفت: ما هویتی را از گذشته به ارث برده‌ایم که ملموس‌ترین آن آثار معماری است که گاهی اوقات تغییراتی در شهرها انجام می‌دهیم و تاریخ را تحریف می‌کنیم و اگر بدون پشتوانه علمی در بافت تاریخی دست ببریم تحریف تاریخ است.
جواد رحمتی اظهار کرد: داستان میراث ما داستان طولانی است و چیزی را که به ارث می‌بریم در زمان خودش ارزش و اهمیت برای آن بنا قایل نمی‌شویم.
وی با بیان اینکه تغییرات مدیریت سیاسی از دلایل کم‌توجهی به آثار تاریخی است، افزود: وقتی ما شهرها را در معرض توسعه قرار دادیم، جراحی در بافت قدیمی انجام دادیم.
رحمتی با بیان اینکه مدیریت غلط شهری و دخالت‌هایی تحت عنوان طرح جامع تفصیلی منجر به نابودی بناهای تاریخی شده، اظهار کرد: اگر فقط احیای کالبد را در نظر داشته باشیم و احیای حیات بنا را در نظر نگیریم هیچ اتفاقی نخواهد افتاد و بافت‌های ما حفظ نخواهد شد از این رو اگر امروز از تبریز عناصر تاریخی آن را بگیریم چیزی برای ارائه نداریم.
وی تاکید کرد: لازم است در روستاهای هدف و گردشگری این ساخت‌وسازها متناسب با فرهنگ و تاریخ و مصالح بومی منطقه طراحی شود تا بتوان از این طریق گردشگران را جذب کرد.
همایش تخصصی تبیین مفهوم بافت تاریخی و ضوابط فنی و حقوقی حاکم بر آن در راستای صیانت از داشته‌های فرهنگی و تاریخی در تبریز برگزار شد.