قتل رُکسانا (روشنک، رُخسانا، رُخساره و…) مادر ایرانی تنها پسر اسکندر مقدونی

از نوشته‌های پلوتارک، دیودورس سیکلوس و اسناد دیگر چنین برمی‌آید که رُکسانا (روکسانا ـ رُخسانا ـ رُخساره) زن ایرانی اسکندر مقدونی و پسر ۱۳ ساله او اسکندر چهارم در آخرین روز پاییز سال ۳۱۰ پیش از میلاد به دست کاساندروس [حکمران مقدونیه و چند شهر خودمختار یونان و یکی از چند جانشین اسکندر] مسموم و مقتول شدند.
کاساندروس که تاریخ از او به نام مردی بسیار جاه‌طلب و خشن نام برده است آرزوی سلطه بر سراسر سرزمین‌هایی را داشت که اسکندر مقدونی تصرف کرده بود. وی پیش از مسموم کردن رُکسانا، با از میان برداشتن بسیاری از رقیبان، عملا فرمانروای همه یونان و مقدونیه شده بود که اسکندر چهارم به عنوان جانشین پدرش اسما پادشاه آن مناطق بود. کاساندروس قبلا المپیاس مادر اسکندر و حامی نوه‌اش اسکندر چهارم را از میان برداشته بود. کاساندروس به این جهت چشم دیدن اسکندر چهارم را نداشت که مورد حمایت حکام محلی ایران‌زمین (همه سرزمین ایرانی‌نشین و پارسی‌زبان و دارای فرهنگ مشترک) بود. کاساندروس به بهانه حراست از اسکندر چهارم، او و مادرش را از درباریان جدا و منزوی ساخته بود و در همین انزوا آنان را مسموم کرده بود.
روکسانا دختر ساتراپ (استاندار) تخارستان و سغدیانا بود (که داریوش بزرگ در کتیبه بیستون از این مناطق به عنوان ساتراپی هجدهم ایران نام برده است). این ساتراپی شامل شهرهای بلخ، سمرقند، خجند، بخارا و … آخرین ایالت ایران بود که به تصرف اسکندر درآمد و بیش از هر ایالت دیگر در برابر او ایستادگی کرد.