قتل مازیار به دست خلیفه عباسی

مورخان اروپایی که درباره به پاخیزی ایرانیان بر ضد خلفای اموی و عباسی تحقیق کرده‌اند وقوع قتل «مازیار» حکمران وقت مازندران (تبرستان ــ تپورستان) به دست المعتصم خلیفه عباسی را سوم ژوئیه سال ۸۳۹ میلادی نوشته‌اند‌.
مازیار از خاندان اسپهبدان مازندران پسر قارن (کارن) و قارن پسر وَنداد هرمز و ونداد نوه سوخرا بود‌. مازیار در آمُل بر اثر خیانت برادرش «کوهیار» که فریب عوامل خلیفه را خورده بود دستگیر و به سامرا (سامره) منتقل و به المعتصم تحویل داده شده بود که پس از شکنجه بسیار کشته شد‌. جسد مازیار که زیر شکنجه کشته شده بود در همان محلی که جسد بابک خُرمدین بر دار شده بود به دار کشیده شد‌.
خلیفه قبلا از راه ریا و نیرنگ حکومت مازیار بر مازندران را تایید کرده بود‌. المعتصم، دو استقلال‌طلب معروف دیگر ایران ـ بابک و افشین- را به همین ترتیب نابود کرد‌.
تاریخ به‌پاخیزی ایرانیان از جالب‌ترین و قهرمانانه‌ترین فصول تاریخ عمومی است که به‌پاخیزی ویتنامی‌ها در قرن ۲۰ را می‌توان در ردیف آن قرار داد‌.