قطع برق صنایع

گروه صنعت- دولت سیزدهم با تمرکز بر مصارف خانگی و اعمال خاموشی‌های گسترده در صنایع، در سه سال گذشته موفق به کاهش خاموشی‌های برق در بخش خانگی شده است، اما این امر به قیمت فلج شدن بخش صنعت و زیان‌های سنگین اقتصادی به این بخش تمام شده است.
به گزارش «جهان‌صنعت‌نیوز»، مردم به دلیل ناترازی برق و عدم افزایش ظرفیت تولید در دولت یازدهم و دوازدهم، خاموشی‌های طولانی‌مدت و بدون برنامه را تجربه می‌کردند، اما با آغاز به کار دولت سیزدهم و تلاش برای تامین برق پایدار، از بروز خاموشی‌ها جلوگیری شد و در سه‌سال گذشته در تابستان قطعی برق نداشتیم.
این ادعایی است که رسانه‌های دولتی بارها مطرح کرده‌اند و مدعی هستند که ناترازی انرژی و به‌طور مشخص ناترازی برق در دولت سیزدهم با اتخاذ سیاست‌های درست کاهش یافته است. نتیجه این عملکرد نیز در کاهش قطعی‌های برق در سه‌سال فعالیت این دولت قابل مشاهده است.
صنایع، قربانی دستاوردسازی‌های دولت سیزدهم
در نگاه اول به نظر می‌رسد این ادعا درست است؛ یعنی قطعی‌های برق که در سال‌های گذشته گاه در اوج مصرف به چهارساعت هم می‌رسید، کاهش پیدا کرده است اما این تنها یک بعد ماجراست و این دستاوردسازی به قیمت نابودی صنایع انجام شده است. براساس آمارهای رسمی، میزان فروش برق به بخش خانگی در سال ۱۳۹۶ حدود 403/83 میلیون کیلووات ساعت بوده که این رقم در سال ۱۳۹۹ با رشد حدود 6/10‌درصدی به 255/98میلیون کیلووات‌ساعت افزایش یافته است. در همین بازه زمانی برق فروش ‌رفته به صنایع با رشد حدود 4/28درصدی از 145/84 به ۱۰۸‌میلیون کیلووات ساعت رسیده است.
از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۱ فروش برق به بخش خانگی رشد حدود 4/6‌درصدی را تجربه کرده و به 255/98میلیون کیلووات ساعت رسیده‌ است. در نقطه مقابل، فروش برق به صنایع در این بازه زمانی با رشد 9/6‌درصدی به 567/115‌میلیون کیلووات ساعت افزایش یافته است. به بیان دیگر، در حالی که فروش برق به صنایع در بازه زمانی ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۹ به‌طور متوسط سالانه رشد 6/8‌‌درصدی را ثبت کرده بود، این رقم در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ به 9/3درصد کاهش یافت. این موضوع نشان می‌دهد که دولت سیزدهم برای کاهش قطعی برق مصارف خانگی در سه‌سال گذشته به کاهش فروش برق به صنایع و در نتیجه قطعی برق آنها روی آورده است.
مدیریت ناترازی برق به قیمت
خاموشی صنعت
گزارش اخیر «انرژی سولوشن» نمای دیگری از مدیریت ناترازی برق در دولت سیزدهم را نشان می‌دهد. براساس این گزارش، عدم مدیریت مصرف برق در بخش خانگی در فصول گرم سال موجب خاموشی گسترده برق صنایع و لطمه زدن به بخش تولیدی کشور شده‌ است. بررسی خاموشی صنایع در دوره گرم سال نشان می‌دهد که این فشار در سه‌سال اخیر شدت یافته و روند جدیدی آغاز شده است؛ از سال ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۹ در دوره گرم سال به‌طور متوسط ۱۱‌درصد تقاضای برق صنایع تامین نشده اما این میزان در سه‌سال اخیر به ۳۸‌درصد افزایش یافته است.
قطعی برق صنایع؛ از سیمان تا خودروسازی
این آمار تاکیدی بر این موضوع است که کاهش قطعی برق بخش خانگی نه به دلیل توسعه متناسب ظرفیت تولید یا بهینه‌سازی مصرف بلکه ناشی از قطعی برق و فشار بر صنایع کشور است. تنها کافی است به برخی اخبار همین هفته نگاهی بیندازیم. بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که برخی کارخانه‌های سیمان از قبول سفارشات جدید سرباز می‌زنند و محصولات خود را «عدم موجودی» اعلام کرده‌اند.
این موضوع به نوبه خود باعث افزایش فشار بر عرضه سیمان و به‌تبع آن افزایش قیمت‌ها در بازار شده، به‌گونه‌ای که قیمت سیمان از ابتدای هفته جاری روند رو به رشدی را آغاز کرده است. این افزایش قیمت به نظر می‌رسد که نتیجه مستقیم بحران ناترازی انرژی و قطعی برق در روزهای گرم سال است که به تدریج به بازار سیمان سرریز شده است. از ابتدای هفته، قیمت هر پاکت سیمان در بازار آزاد از ۶۳‌هزار تومان شروع شده و تا بیش از ۹۷هزار تومان نیز افزایش یافته است.
براساس گزارش‌ها، برق کارخانه سایپا در ابتدای هفته به مدت حداقل پنج ساعت قطع شد. این قطع برق نه‌تنها روند تولید خودروهای این کارخانه را مختل کرد، بلکه موجب بیکاری و بلاتکلیفی کارگران شد. قطع برق، مشکلات عدیده‌ای برای این کارخانه به‌وجود آورد؛ از جمله توقف خط تولید، خسارت به ماشین‌آلات و تاخیر در برنامه‌های تولید. این مشکلات به نوبه خود می‌تواند بر زنجیره تامین و تولید خودروهای سایپا تاثیر بگذارد و به‌تبع آن، مشکلاتی برای مشتریان و بازار خودرو ایجاد کند.
زیان میلیاردی صنایع از قطعی برق
طبق تحقیقات معاونت پژوهشی انجمن ساتکا، زیان ناشی از قطعی برق در صنایع مختلف، از جمله فولاد، پتروشیمی و سیمان متفاوت است. به‌طور میانگین، زیان هر کیلووات قطعی برق بین 5/1 تا ۲‌یورو برآورد شده است. در ایران، این زیان بین ۷‌هزار تا ۶۳‌هزار تومان برای هر کیلووات متغیر است. آنگونه که حمیدرضا صالحی، عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران مطرح کرده، برآوردهای صنایع پتروشیمی، فولادی و سیمانی نشان می‌دهد که عدم‌النفع آنها از قطعی برق بالغ بر ۴ تا ۵‌میلیارد دلار است، اما به‌طور خاص، صنعت فولاد با عدم‌النفع ۳میلیارد دلاری مواجه است. به گفته صالحی، صنایع کشور در تابستان با چالش قطعی برق و در زمستان با قطعی گاز روبه‌رو هستند. این وضعیت ناشی از ناترازی‌های موجود در بخش برق و گاز است که منجر به تصمیم‌گیری برای کاهش مصرف انرژی صنایع و انتقال آن به بخش خانگی شده است. برخی شهرک‌ها و واحدهای صنعتی با قطعی برق برنامه‌ریزی شده مواجه‌اند.
زیان یک میلیارد دلاری فولادی‌ها
از قطعی برق
رضا شهرستانی، عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد نیز در گفت‌وگو با تابناک بیان کرد: دولت برای کاهش مصرف برق صنایع فولادی، از تولیدکنندگان خواسته در زمان خاموشی، تعمیرات کارخانه را انجام دهند. در برنامه جدید از تولیدکنندگان خواسته شده تا ۵۵‌درصد از فعالیت‌ها را کاهش دهند. این برنامه شامل کاهش ۵۵‌درصدی فعالیت‌ها در 6روز یا سه‌روز درمیان فعالیت کردن، یا اعمال ۱۸ساعت خاموشی به ازای هر ۱۸ساعت تولید است.
وی ادامه داد: آمار خاموشی‌های امسال نسبت به سال پیش افزایش نداشته، اما در عمل بیشتر خواهد شد، زیرا دولت برنامه‌ها را به تدریج سنگین‌تر می‌کند. خسارت واردشده از قطع برق در سال گذشته حدود یک‌میلیارد دلار بوده است. تولیدکنندگان در سال گذشته به دلیل قطعی برق، فرصت تولید یک‌میلیون تن فولاد را از دست دادند که این مقدار معادل یک میلیارد دلار بوده است.
تعطیلی ۲ماهه تولید
علی بهشتی، کارشناس بازار سرمایه نیز به «صدای‌بورس» گفته است: طبق برآوردی که انجام شد بیشترین اثر قطعی برق بر صنایع فولادی، سیمانی، لاستیکی و حتی خودروسازان است. اگر بخواهیم فولاد خوزستان را به عنوان یک مورد در نظر بگیریم در سه سال گذشته ضرر و زیانی که از قطعی برق در این شرکت به‌وجود آمد، حدود 550/1هزار تن بود که ۸۶۹‌میلیون دلار با دلار ۵۰‌هزار تومان رقمی بالغ بر ۴۳‌همت به این شرکت زیان وارد شده است که این موضوع به‌صورت کلان به تولید ناخالص کشور ضربه می‌زند.این کارشناس بازار سرمایه به مهم‌ترین فاکتورهای هدررفت انرژی اشاره کرد: اگر بخواهیم قطعی برق را کنار قطعی گاز بگذاریم، عملا شرکت‌ها از ۱۲ماه سال ۱۰‌ماه تولید می‌کنند. ضرر و زیانی که صنعت و کشور از این موضوعات می‌بینند، اعداد بالایی هستند. از مهم‌ترین فاکتورهایی که در بحث هدررفت انرژی در صنعت برق وجود دارد شامل مصرف برق خانگی و کشاورزی است.