قمار عربی-اسرائیلی بایدن

گروه بین‌الملل- سه هفته از جنگ غزه می‌گذرد؛ جنگی که با طوفان الاقصی توسط نیروهای حماس آغاز شد و به گفته بسیاری از تحلیلگران تقریبا تمامی معادلات خاورمیانه را تغییر داد. در همین راستا در طول سه هفته گذشته ارتش رژیم صهیونیستی به تلافی غافلگیری خود در عملیات طوفان الاقصی بیش از ۲۲ روز است که غزه را تحت شدیدترین حملات هوایی و موشکی قرار داده؛ حملاتی که تا ظهر روز جمعه بیش از ۷ هزار شهید و ۱۸۵۰۰ نفر مجروح از غیرنظامیان، زنان و کودکان برجا گذاشته است.
در چنین شرایطی و در حالی که بسیاری از کشورها و بازیگران منطقه‌ای بر لزوم توقف خشونت‌ها علیه غیرنظامیان در غزه تاکید دارند، آمریکا و برخی دیگر از کشورهای غربی حامی اسرائیل نظیر بریتانیا و آلمان به صراحت با آتش‌بس و توقف درگیری‌ها مخالفت کرده‌اند؛ در واقع نوعی جدال دیپلماتیک اکنون در سازمان ملل و شورای امنیت بر سر قطعنامه‌های پیشنهادی در مورد آتش‌بس و کمک به غیرنظامیان غزه ایجاد شده و در حالی که آمریکا پیش‌نویس قطعنامه برزیل و روسیه را وتو کرد، هفته گذشته چین و روسیه نیز قطعنامه آمریکایی‌ها را در شورای امنیت سازمان ملل وتو کردند.
استاندارد دوگانه
از طرف دیگر در حالی که التهابات و نگرانی‌ها درخصوص ادعای اسرائیل مبنی بر آغاز جنگ زمینی در غزه همچنان وجود دارد و بسیاری از ناظران و مقامات بین‌المللی هشدار داده‌اند که چنین اقدامی ممکن است دامنه درگیری‌ها به کل منطقه را گسترش دهد، موضع و سیاست ایالات‌متحده در مورد تحولات غزه از جمله عواملی است که می‌تواند در تشدید یا کاهش درگیری‌ها در منطقه موثر باشد.
با این حال در چنین شرایطی بسیاری از تحلیلگران معتقدند که حمایت عمومی ایالات‌متحده از حمله همه‌جانبه اسرائیل به غزه، روابط این کشور با متحدان عرب خود را تضعیف می‌کند. به گزارش الجزیره جاش پل یکی از مقامات ارشد سابق وزارت امور خارجه که به واسطه خشونت‌های شدید اسرائیل در قبال مردم غزه و انتقاد از سیاست آمریکا در حمایت همه‌جانبه از رژیم صهیونیستی از مقام خود به تازگی استعفا کرده است در این خصوص می‌گوید: ایالات‌متحده به طور فزاینده‌ای در پشت صحنه به تل‌آویو فشار می‌آورد، اما همچنان در حال ارائه سلاح به اسرائیل است.
در واقع این دوگانه آمریکایی در سفر بایدن به سرزمین‌های اشغالی کاملا مشهود و نمایان بود. او در سفر به تل‌آویو در حالی حمایت کامل آمریکا از رژیم صهیونیستی را اعلام کرد و حتی مدعی شد که حمله به بیمارستان المعمدانی غزه کار اسرائیلی‌ها نبوده که در عین حال تاکید کرده حمله زمینی به غزه و اشغال دوباره این منطقه اشتباه بزرگی است.
چنین موضوعی سبب شده تا افکار عمومی و نظر رهبران عربی منطقه نسبت به آمریکا تا حد زیادی انتقادآمیز شود. به عنوان مثال عبدالله دوم پادشاه اردن در یک سخنرانی در نشست صلح قاهره که هفته گذشته انجام شد به صراحت اعلام کرد که جان فلسطینی‌ها کمتر از جان اسرائیلی‌ها برای غرب اهمیت دارد و اعمال حقوق بین‌المللی برای آنها اختیاری و گزینشی است. این صحبت‌ها بازتاب احساسات بسیاری از ناظران و مقامات خاورمیانه است، به طوری که عمر رحمان یکی از اعضای موسسه تحقیقاتی شورای خاورمیانه در امور جهانی در گفت‌و‌گو با الجزیره توضیح می‌دهد: سطح استاندارد دوگانه غربی‌ها در مورد حقوق بشر اکنون در زمینه غزه بیش از گذشته نمایان شده است. هر چند این استاندارد دوگانه همواره برای اسرائیل وجود داشته، اما موضوع جنگ اوکراین و رویکرد غرب در قبال آن به چنین مساله‌ای دامن زده است.
در نتیجه و در حالی که به واسطه حمله به بیمارستان المعمدانی، نشست چهارجانبه اعراب با جو بایدن که قرار بود در اردن برگزار شود لغو شد، رفته‌رفته صدای اعتراض اعراب مبنی بر کشتار وسیع مردم غزه نیز بلندتر از قبل می‌شود. به همین دلیل است که عمر رحمان تاکید می‌کند: هر چند که دولت‌های عربی ناچار به حفظ روابط خود با ایالات‌متحده آمریکا هستند، اما رهبران آنها باید پاسخگوی خشم افکار عمومی مردم در منطقه نیز باشند. یعنی خشم مردم خاورمیانه از اقدامات اسرائیل که با حمایت آمریکاست از دید کشورهای مسلمان نه‌تنها تهدیدی برای زندگی دسته‌جمعی فلسطینیان محسوب می‌شود، بلکه از منظر آنها چنین اقداماتی تهدید بزرگی برای ثبات و امنیت منطقه نیز هست.
در همین رابطه جاش پل به عنوان مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا که در اعتراض به سیاست‌های دولت بایدن درخصوص مساله غزه از سمت خود استعفا داده است به الجزیره توضیح می‌دهد: تلاش دولت بایدن برای کنار گذاشتن موضوع فلسطین حتی قبل از درگیری اخیر نیز نتیجه معکوس داشت. بایدن از زمان روی کار آمدن خود به دنبال عقب‌نشینی از تعامل ایالات‌متحده با خاورمیانه بود و در عین حال برای عادی‌سازی روابط میان عربستان و اسرائیل نیز میانجیگری می‌کرد. لذا راهبرد بایدن براساس سیاستی اشتباهی بود که در دوران ترامپ در قالب توافق ابراهیم دنبال می‌شد؛ امری که نتیجه آن چیزی نیست به غیر‌از نادیده گرفتن راهکار اجتناب از درگیری‌ها و محترم شمردن حقوق مدنی و انسانی مردم فلسطین.
از سوی دیگر جیمز رایان مدیر برنامه خاورمیانه در موسسه تحقیقات سیاست خارجی (FPRI) نیز در این خصوص با بیان اینکه استراتژی ایالات‌متحده در قبال مساله فلسطین و اسرائیل کوتاه‌مدت است، توضیح می‌دهد: عادی‌سازی پایدار بدون راه‌حل سیاسی برای مساله فلسطین امکان‌پذیر نیست، بنابراین وقتی این درگیری سر بر آورد، کوته‌بینی و سطحی بودن این استراتژی را نشان داد. زیرا تلاش برای عادی‌سازی روابط اعراب با اسرائیل به جای تکیه بر حقوق مردم بیشتر به دنبال ایجاد ثبات است.
از این رو تحلیلگران معتقدند وقایع غزه این بار تفاوت مهمی را در مورد جایگاه آمریکا در منطقه ایجاد می‌کند. زیرا در حالی که کشورهای عربی سعی کرده‌اند به صورت مستقل سیاست خود را در قبال دولت بایدن پیگیری و با روسیه و چین ارتباطی متوازن برقرار کنند، اقدامات ایالات‌متحده در جنگ غزه باعث می‌شود که جایگاه واشنگتن در منطقه بیش از گذشته افول کند. البته این به معنای آن نیست که دولت‌های عربی بخواهند روابط خود را با آمریکا قطع یا تعلیق کنند، اما به طور قطع معادلات آنها با آمریکا و دولت بایدن دیگر به صورت سابق رقم نخواهد خورد.