قیمت‌گذاری دستوری، عامل اصلی مشکلات صنعت خودرو

ایلنا- بیش از 70‌درصد مشکلات اساسی صنعت خودرو مربوط به قیمت‌گذاری دستوری و دخالت‌های مدیریتی است. حدود 30‌درصد مشکل به بنگاه‌داری مدیریتی برمی‌گردد که در صورت عملکرد مدیریتی صحیح، می‌توان امیدوار بود که این مشکلات مدیریتی حل شود.
آرش محبی‌نژاد، دبیر انجمن صنایع همگن نیرو محرکه، با اعلام این مطلب اظهار کرد: انجمن قبل از واگذاری صنعت خودرو به بخش‌خصوصی برای اجرای درست آن، یک چارچوب چهار قسمتی ارائه داد که این چارچوب شامل چهار قسمت است: اول، اهلیت افرادی که می‌خواهند مدیریت یا مالکیت را به عهده بگیرند. دوم، رفع تعارض منافع بین تیم جدید مالک یا مدیر با تمام ذی‌نفعان صنعت خودرو. سوم، تعهدات متقابل حاکمیت و بخش‌خصوصی که به‌وضوح برای حاکمیت و دولت تبیین می‌شود. این تعهدات از طرف بخش‌خصوصی هم گرفته می‌شود تا در نهایت مردم که مصرف‌کننده هستند راضی باشند و قیمت و کیفیت خودروها در بازار و کارخانه متناسب باشد. چهارم، تصویب و اعمال قوانین و مقررات ضد انحصار در صنعت خودرو که باید در هر صورت انجام شود.
محبی‌نژاد با بیان اینکه به‌نظر می‌رسد در حال حاضر حاکمیت به این نتیجه رسیده است که مسوولیتی فراتر از مسائل مدیریتی اینچنینی دارد، امنیت کشور، مسائل نظامی، مسائل سیاسی، رایزنی‌های سیاست خارجی و داخلی مسائلی است که وی بر عهده دارد و در هر حال باید قبول کنیم که مدیریت بخش‌خصوصی در بنگاه‌داری عملکرد به‌مراتب بهتری نسبت به دولت خواهد داشت.
وی افزود: بالای ۷۰‌درصد مشکلات اساسی صنعت خودرو مربوط به قیمت‌گذاری دستوری و دخالت‌های مدیریتی است. حدود ۳۰‌درصد مشکل به بنگاه‌داری مدیریتی برمی‌گردد که در صورت عملکرد مدیریتی صحیح، می‌توان امیدوار بود که این مشکلات مدیریتی حل شود. با توجه به اینکه بخش‌خصوصی منافع بنگاه خودش را در نظر می‌گیرد، اگر بتوانیم چارچوبی ایجاد کنیم که منافع ملی و منافع بخش‌خصوصی با یکدیگر همسو شوند، می‌تواند نتایج قابل‌توجهی به همراه داشته باشد.
محبی‌نژاد در مورد واگذاری سهام تودلی ایران‌خودرو نیز گفت: اخیرا گفته شده است که می‌گویند سهام تودلی ایران‌خودرو را به گروه رقیب بخش‌خصوصی واگذار کنیم. به‌جای این کار بهتر است که سایپا را به رقیب بخش‌خصوصی واگذار کنیم که دو بنگاه خصوصی باهم رقابت کنند و برنده مردم باشند، نه اینکه درون بنگاه‌ها رقابت مخرب شود و بازنده خود بنگاه و مردم باشند.
در خصوص بحث واردات خودرو و رفع انحصار داخلی، محبی‌نژاد گفت: شما می‌توانید چارچوبی تعریف کنید که در آن همه کالاهای مجاز بتوانند وارد شوند. نظام ساماندهی و تعرفه درست باید براساس سه مولفه محاسبه شود: تورم داخلی، نرخ ارز واقعی و بهره بانکی. این سه، نرخ تعرفه را مشخص می‌کنند. نیاز به حمایت تعرفه‌ای از تولید داخلی نداریم. نقطه تعادلی باید باشد که از ضربه‌پذیری تولید داخل جلوگیری کند. حتی اگر روزی کشور دچار بیماری هلندی شود، تعرفه‌ها مانع از روند ویرانگر واردات می‌شوند. اینها از تجارب اقتصاد کلان جهان اقتباس شده است.
او اظهار کرد: الان تعرفه واردات قطعات خودرو ۵‌درصد اعلام می‌شود اما تعرفه موثر واقعی بسیار پایین‌تر است. این غلط است! بعضی خودروسازان موضع گرفته‌اند که اگر تعرفه‌ها افزایش یابد آزاد شود، قیمت کالاها افزایش می‌یابد. اما ببینید در هر صورت ما می‌خواهیم به‌سمت اقتصاد آزاد حرکت کنیم. در هیچ کجای جهان این‌همه محدودیت و ضوابط برای خودروسازان وجود ندارد. وظیفه حاکمیت سیاستگذاری و تامین زیرساخت‌ها و نظارت راهبردی است، نه تصدی‌گری. در این صورت مردم برنده این فرآیند خواهند بود. هرگونه مقابله صرفا سبب سلب اعتماد فعالان این بخش و بلاتکلیفی مردم خواهد شد. بنابراین الان باید فرصت بدهیم تا بخش‌خصوصی عملکرد خود را نشان دهد. در طرح ما هم پیش‌بینی شده است که بین شش ماه تا یک‌سال عملکرد بخش‌خصوصی رصد شود.
محبی‌نژاد افزود: در حال حاضر قانون می‌گوید که خودروساز پس از ارائه صورت‌های مالی حسابرسی‌شده، می‌تواند درخواست اعلام قیمت جدید برای محصولات خود داشته باشد اما به این قانون عمل نمی‌شود. به همین دلیل بخش‌خصوصی اکنون این وظیفه را دارد که با جسارت و جنگندگی، حق قانونی خود را پیگیری کند. با ادامه این روند می‌توان امیدوار بود که قیمت کارخانه به قیمت واقعی نزدیک‌تر شود. در حال حاضر خرید مستقیم خودرو از کارخانه به قدری دست‌نیافتنی شده که خود ما قطعه‌سازان هم با وجود مطالبات کلان معوق ار خودروسازان که ارزش این مطالبات به علت افزایش نرخ ارز، کاهش یافته است نمی‌توانیم خودرو را با مطالبات‌مان تهاتر کنیم. مطالبات ما از خودروسازان ریالی است اما تعهدات ما ارزی است.
وی در ادامه صحبت‌های خود خطاب به مدیریت جدید ایران‌خودرو گفت: از الان به بعد که علاوه‌بر مالکیت، مدیریت خودروسازی نیز به عهده شماست، تمام چشم‌ها به عملکرد شما دوخته شده است. شما ملاحظات مربوط به مدیران دولتی را ندارید. سند تنظیم‌شده توسط انجمن اکنون در اختیار شماست. در صورتی که آن را قبول دارید، اجرا کنید و در صورتی که نیاز به اصلاح دارد، پس از اصلاح آن را اجرا کنید. با روحیه جنگندگی از قوانین موجود استفاده کنید و قیمت‌ها را اصلاح کنید و تعامل خود را با زنجیره تامین و مردم به حداکثر برسانید. با توجه به اینکه دستگاه قضایی ما نشان داده است که به‌نفع عدالت رای صادر می‌کند، بنابراین حقوق و خواسته‌های خود را در صورت نیاز از مراجع ذی‌صلاح پیگیری کرده و تا احقاق حقوق کامل برمبنای قانون از مواضع خود کوتاه نیایید. در همین زمینه اگر اصلاح قیمت مطابق ضوابط کنونی و بدون در نظر گرفتن مصلحت انجام شود، بالای 50‌درصد مشکلات حل خواهد شد. اگر هم قرار است به مصلحت عمل شود، این مصلحت باید به قانون تبدیل شود تا بخش‌خصوصی تکلیف خود را بداند.
وی در ادامه ابراز امیدواری کرد با اصلاح قیمت‌ها و استفاده از ابزارهای قانونی از شمول ماده۱۴۱ خارج و با افزایش تیراژ تولید، از نقطه سر به سر خارج شده و وارد چرخه صحیح خود شود. وی همچنین اشاره کرد برنامه تیم مدیریتی جدید ایران‌خودرو، در صورتی‌که به نحو صحیح اجرا شود برنامه بسیار خوب و مورد تایید است که منجر به افزایش تیراژ و کیفیت خواهد شد.