10 - 06 - 2023
لحظه سرنوشتساز و بحرانی جنگ
گروه بینالملل- محمدرضا ستاری
شواهد و مدارک نشان میدهد نیروهای اوکراینی در حال تدارک یک ضدحمله وسیع علیه مواضع روسیه در شرق و جنوب کشور هستند؛ ضدحملهای که به گفته ناظران فصل جدیدی از تحولات جنگ در اوکراین را رقم زده و روزها و هفتههای بحرانی را در این کشور در پی خواهد داشت. در واقع در شرایطی که در چند هفته گذشته عملیاتهای شناسایی گستردهای از سوی اوکراینیها در طول هزار کیلومتر از خط مقدم به منظور تخمین نقاط ضعیف و قدرت روسها صورت گرفته و نیروهای اوکراینی بهگونهای مواضع خود را تقویت کردهاند که تا پیش از این نمونه آن مشاهده نشده است، روز گذشته ولادمیر روگوف از مقامات منصوب روسیه در استان زاپوریژیا در کانال تلگرامی خود اعلام کرده که نبردهای گسترده در منطقه اورخوو و توکماک شروع شده است. همچنین یوگنی پریگوژین رییس گروه نظامی واگنر نیز به تازگی در مصاحبهای که با شبکه المیادین داشته اعلام کرد، نبردهایی در حال حاضر جریان دارد که خبر از آغاز ضدحمله اوکراین میدهد؛ هر چند که نیروهای روسیه انتظار چنین ضدحملاتی را از پیش داشتند.
شکست یا پیروزی
این صحبتها در حالی مطرح میشود که چند روز قبل با شکسته شدن سد کاخوفکا علاوه بر اعلام وضعیت اضطراری در خرسون، مناطقی از این استان زیر آب رفته و بسیاری از ساکنان آواره شدهاند. هر چند روسیه بارها اوکراین را متهم به خرابکاری در سد کرده و ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت خارجه روسیه خواستار تحقیقات بینالمللی در این زمینه شده است، اما اگر ادعای مقامات غربی و اوکراینی درخصوص دست داشتن روسها در تخریب سد کاخوفکا را صحیح فرض کنیم، چنین موضوعی نشان میدهد که روسیه از قبل درخصوص ضدحمله نیروهای اوکراینی نگرانی داشته و از کارت سد کاخوفکا برای مهار گستردگی حملات اوکراینیها استفاده کرده است.
طبق گزارشی که اخیرا نشریه اکونومیست منتشر کرده، به نظر میرسد عملیات نظامی اوکراین تا تابستان ادامه داشته و آنچه طی هفتههای آتی رقم میخورد نه تنها آینده اوکراین، بلکه کل نظم امنیتی اروپا را شکل خواهد داد.
در واقع ضدحمله اوکراین از آنجا برای این کشور و متحدان غربی آن اهمیت دارد که نتیجه چنین عملیاتی به میزان زیادی مشخص خواهد کرد که آیا پوتین قادر به پیروزی در جنگ است یا خیر؟ به همین دلیل است که حمایتهای گستردهای از سوی کشورهای غربی برای نتیجهبخش بودن چنین عملیاتی صورت گرفته و لحظه حساس جنگ آغاز شده است. حال مساله این است که اگر نیروهای اوکراینی در این ضدحمله موفق عمل نکرده و شکست بخورند چه شرایطی ایجاد میشود؟
به گفته برخی تحلیلگران در صورت شکست اوکراین در ضدحمله، صداهایی که خواستار پایان جنگ و شروع مذاکرات با روسیه هستند در اوکراین بلندتر خواهد شد. این موضوع هر چند برای پوتین پیروزی کامل محسوب نشده و هدف اولیه او از جنگ را محقق نمیکند، اما میتواند ۲۰ درصد از خاک اوکراین را که اکنون در اختیار روسیه است به عنوان یک دستاورد اولیه حفظ کند. از سوی دیگر در داخل ناتو نیز اختلافات تشدید خواهد شد، چراکه ایالاتمتحده اکنون به سمت انتخاباتی میرود که به میزان زیادی چالشبرانگیز خواهد بود و موضع جمهوریخواهانی که خواستار توقف حمایتهای مالی و تسلیحاتی از اوکراین هستند تقویت میشود.
از سوی دیگر اگر ضدحمله اوکراینیها موفقیتآمیز باشد، برای پوتین و روسیه به میزان زیادی خسارتبار خواهد بود. روسها از ابتدای جنگ تاکنون علاوه بر کشته و زخمیهای بسیار، دهها میلیارد دلار هزینه جنگ کردهاند و کلیه روابط اقتصادی خود با آمریکا و اروپا را از بین بردهاند. به همین خاطر شکست روسیه علاوه بر تحقیر پوتین، مشکلات زیادی در داخل کشور نیز برای وی ایجاد خواهد کرد.
دورنمای ضدحمله اوکراین
آنطور که کارشناسان نظامی تخمین میزنند، اوکراینیها در ابتدای کار در دو حوزه به دنبال عقب راندن روسها هستند؛ یکی در دنباس و دیگری در جنوب. در واقع هدف اصلی اوکراین معکوس کردن دستاوردهای روسیه در شرق و جنوب به ویژه شکستن پل زمینی است که روسیه را به کریمه متصل میکند. اگر این اتفاق بیفتد معادلات به میزان زیادی تغییر میکند، چرا که علاوه بر محاصره کریمه، موضوع حفاظت از آن نیز دشوار میشود. حتی گفته میشود شکسته شدن سد هم مساله تامین آب در کریمه را با دشواری روبهرو خواهد کرد. همچنین با قطع شدن ارتباط نیروهای روسی، تعداد زیادی از آنجا در معرض تهدید قرار گرفته و ممکن است بخش
قابل ملاحظهای از نیروها در این مناطق مجبور به تسلیم شوند.
ترس اوکراین و امید پوتین
با این حال به گفته ناظران هر چند چنین دستاوردی یک گام مهم و کلیدی از سوی اوکراین محسوب میشود، اما قطعا بعد از آن اوکراین و اروپا از تهدید روسیه در امان نخواهند بود، چرا که همزمان با احتمال تلافی حملات از سوی روسیه، کشورهای غربی ناچار خواهند بود تا مدتها کمکهای تسلیحاتی و مالی خود را به اوکراین برای حفظ پیروزی احتمالی در ضدحمله کنونی سرازیر کنند.
همچنین در حالی که بر سر پیوستن اوکراین به ناتو اختلافات جدی میان کشورهای عضو این سازمان وجود دارد، کشورهای غربی ناچار میشوند ضمانتهای امنیتی به اوکراین ارائه دهند که کارآمدتر و گستردهتر باشد. این وضعیت در حالی چالشبرانگیز است که فرض کنیم شخصی مانند ترامپ دوباره به ریاستجمهوری آمریکا برسد تا تمامی معادلات به هم بخورد. به همین دلیل ترس اوکراین و امید پوتین این است که در آینده غرب تمرکز خود را از دست بدهد و درخصوص ادامه جنگ و کمک به اوکراین ملزم به عقبنشینی از وعدههای خود شود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد