لزوم تنوع‌بخشی به تامین مالی سرمایه‌ای

سنا- ایران در زمینه شفافیت، سهولت مشارکت و حمایت‌های سیاستگذاری برای تقویت تامین مالی سرمایه‌ای پیشرفت‌هایی داشته اما طولانی بودن فرآیند تامین مالی، قدیمی بودن برخی قوانین، کمبود روش‌های تامین مالی، ناآگاهی سهامداران و کاستی‌های نظارتی از جمله چالش‌های موجود هستند. علاوه‌براین نبود اعتماد، نامتقارن بودن اطلاعات، مساله سهام عدالت، رقابت بازارهای موازی برای جذب نقدینگی، ضعف در استقرار حاکمیت شرکتی و ناکافی بودن مهارت‌های برخی مدیران شرکت‌ها، از دیگر تهدیدهای تامین مالی سرمایه‌ای محسوب می‌شوند. در بورس‌های مطرح دنیا، روش‌های تامین مالی سرمایه‌ای انعطاف‌پذیرتر هستند. در برخی موارد، شرکت‌ها روش‌های جدیدی برای افزایش سرمایه پیشنهاد می‌کنند که با استقبال بورس‌ها مواجه می‌شود. در ایران روش افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات به شکل استاندارد و یکنواختی اجرا می‌شود در حالی که در سایر کشورها، تنوع بیشتری در این روش وجود دارد. برای مثال در برخی کشورها حق‌تقدم بدون ارزش ریالی است و سهامداران می‌توانند به قیمتی نزدیک به قیمت بازار سهم خریداری کنند، همچنین برخی شرکت‌ها به دارندگان اوراق بدهی امکان می‌دهند که اوراق خود را در تاریخ مشخصی به سهام تبدیل کنند. در برخی بورس‌های اسلامی مانند مالزی، اوراق صکوک قابلیت تبدیل شدن به سهام را دارند که ایران نیز می‌تواند از این تجربه بهره ببرد. توسعه روش‌های افزایش سرمایه از طریق آورده نقدی و مطالبات و تنوع‌بخشی به آنها، نقش موثری در تقویت تامین مالی سرمایه‌ای خواهد داشت. روش حق خرید محدود نیز می‌تواند به بهبود ساختار مالکیت شرکت‌ها کمک کند. در این روش، افزایش سرمایه به‌گونه‌ای انجام می‌شود که ‌درصد مالکیت سهامداران عمده کاهش یابد و سهام شناورآزاد افزایش پیدا کند. این روش برای شرکت‌هایی که سهام شناور پایینی دارند، راهکار موثری محسوب می‌شود. در برخی کشورها، سهامداران می‌توانند پیشنهاد افزایش سرمایه ارائه کنند که در صورت منطقی بودن، هیات‌مدیره به بررسی و ارائه نتیجه به بورس ملزم خواهد بود. اجرای این مدل در ایران می‌تواند قدرت و اعتماد بیشتری به سهامداران خرد بدهد. حذف مراحل حضوری در فرآیند تامین مالی سرمایه‌ای، موجب کوتاه شدن زمان و کاهش مراحل اجرایی می‌شود. این موضوع مستلزم تنظیم مقررات جدید و تعامل نزدیک‌تر سازمان بورس با اداره ثبت شرکت‌هاست. در بورس‌های مطرح دنیا، مراحل افزایش سرمایه در کمتر از چند ساعت به‌صورت آنلاین انجام می‌شود در حالی که در ایران این فرآیند ممکن است ماه‌ها طول بکشد. یکی دیگر از عوامل تاثیرگذار، بهینه‌سازی فرآیند اطلاع‌رسانی به سهامداران است. در برخی کشورها، اطلاعیه‌های افزایش سرمایه از طریق پیامک و اپلیکیشن‌های موبایلی ارسال شده و امکان رای‌گیری آنلاین نیز وجود دارد. توسعه چنین زیرساخت‌هایی در ایران، مشارکت سهامداران را افزایش می‌دهد. برای افزایش اثربخشی تامین مالی سرمایه‌ای در بازار سرمایه و اقتصاد ایران، می‌توان راهکارهای مقابل را مدنظر قرار داد:
-استراتژی‌های فرهنگی: آموزش و فرهنگ‌سازی برای افزایش آگاهی سهامداران از روش‌های مختلف تامین مالی.
– استراتژی‌های حمایتی: حذف قوانین زائد، شفاف‌سازی فرآیندها و ارائه مشوق‌های دولتی.
-استراتژی‌های فناوری: به‌روزرسانی سیستم‌های معاملاتی و استفاده از تکنولوژی‌های نوین مانند بلاکچین و هوش‌مصنوعی.
-استراتژی‌های ارتباطی: تقویت همکاری سازمان بورس با سایر نهادهای مالی برای هم‌افزایی بیشتر.