لزوم توجه دولت به اقتصاد هنر

در کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی تاکید شد باید دولت و بخش‌خصوصی به اقتصاد حوزه هنر توجه کنند؛ هنر جذابیت زیادی برای سرمایه‌گذاری دارد اما لازمه توجه به این حوزه، تسهیل‌گری دولت است، نه دخالت و رفتارهای سلیقه‌ای.
در نشست کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران که با حضور پیام باقری نایب‌رییس اتاق ایران، نادره رضایی معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، حاضران و فعالان حوزه هنر برگزار شد ، از اقتصاد هنر و مشکلات آن گفتند.
به گزارش اتاق ایران آنلاین، در ابتدای این نشست که به ریاست مرتضی حاجی‌آقامیری برگزار شد، ندا سرمه، مسوول کارگروه موسیقی و تئاتر کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران از مشکلات حوزه موسیقی و هنر گفت: در حوزه موسیقی، به دلایل متعددی میان هنرمندان دودستگی اتفاق افتاده است؛ مثلا برخی به دنبال برگزاری کنسرت‌های بدون مجوز می‌روند و دلیل آن همین است. باید معاونت امور فرهنگی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در مسیر همدلی هنرمندان حرکت کند.
در ادامه از برخوردهای سلیقه‌ای برای حضور زنان در صحنه موسیقی گفته شد. ما سعی می‌کنیم که اقتصاد هنر رونق گیرد ولی برخوردهای سلیقه‌ای و حضور افراد غیرمتخصص آسیب‌زننده است. مثلا سلبریتی‌هایی که از سینما وارد طراحی صحنه و لباس شده‌اند، باعث از بین رفتن فرصت کار برای متخصصان شده است. باید برای فعالیت در این حوزه افراد، متخصص باشند.
سحر شریفانی، مسوول کارگروه هنرهای تجسمی کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران از مشکلات هنرهای تجسمی گفت: باید زیرساخت‌ها و پایه هنرهای تجسمی سروسامان بگیرد. هنوز این حوزه به لحاظ مجوزها، استانداردسازی نشده است. گروهی به‌راحتی مجوز می‌گیرند و کار خود را رویداد ملی می‌نامند. حوزه هنر مربوط به قشر خاصی است و عموم جامعه درگیر این جریان نیستند. شاید به این دلیل که هنوز بخش‌خصوصی نتوانسته در حوزه هنر جریان‌سازی کند.
کاهش حجم صادرات هنری
در این نشست یکی از گالری‌دارها از مشکلات هنرهای تجسمی گفت: هند، چین، آمریکا و انگلستان 70‌درصد بازار هنرهای تجسمی را در اختیار دارند و بقیه دنیا 30‌درصد این بازار را. سهم خاورمیانه از این 30‌درصد حدود دو‌درصد است.
در این نشست همچنین تصریح شد: در سال‌های اخیر حجم صادرات هنر از ایران کمتر هم شده است و برخی از هنرمندان به دلیل مشکلات بروکراسی و مشکلات تعامل بانکی و بازگشت ارز، آثار خود را به‌صورت غیرقانونی صادر می‌کنند. باید نهادهای دولتی از حوزه هنر حمایت کنند.
در ادامه عنوان شد: بازار هنرهای تجسمی ایران در دهه‌50 پی‌ریزی شده اما در دوره‌های اخیر وضعیت این بازار بدتر شده است. البته مشکلات اقتصادی بر پیش آمدن این شرایط اثرگذار است اما باید با دنیای علم‌ودانش در این حوزه‌ها مرتبط شویم و استانداردهای هنر را بپذیریم. مثلا هیچ مبادی رسمی‌ای برای واسطه‌های هنری وجود ندارد. گالری‌دارها با مشکلات زیادی روبه‌رو هستند. فقط یک حراج خانه در ایران فعال است و از زیرساخت حرفه‌ای دور هستیم. در این شرایط سرمایه‌گذاران چقدر از شرایط سرمایه‌گذاری در حوزه هنر مطلع هستند؟ سرمایه‌گذارها و شرکت‌های بزرگ چقدر به حوزه گالری‌داری وارد شده‌اند. دولت به‌جای رقابت با بخش‌خصوصی به آنها، فرصت کار دهد و حمایت کند. باید برای مهیا کردن زیرساخت‌ها به‌صورت حرفه‌ای تلاش شود.
در ادامه علی همتی، کارگروه توسعه و نوآوری کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران درباره رویداد «صدرا»؛ صنعت، دانشگاه و راه اشتغال گفت: در این رویداد دانشجویان متوجه شدند که کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران تشکیل‌ شده است؛ این فرصت‌ها به اتصال هنر و اقتصاد کمک می‌کند.
او ادامه داد: متاسفانه ما از توانمندی حوزه‌های دیگر مطلع نیستیم. این کارگروه پل ارتباطی است بین صنعت و دانشگاه. تلاش بر این است که این جزایر متعدد هنر بهم متصل شوند. مثلا در کارگروه مد و پوشاک کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران، می‌توانیم برای ورزش‌های باستانی لباس ایرانی طراحی کنیم.
حسن تاجیک، رییس پژوهشگاه رنگ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز در این نشست از اهمیت صنایع رنگ و پوشش گفت: باید برای تولید محصولات فاخر و استاندارد تلاش کنیم.
تاکید بر استفاده از ظرفیت بخش‌خصوصی
در بخش دوم این نشست، نادره رضایی، معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به‌جایگاه بخش ‌خصوصی گفت: در شرایطی هستیم که دولت به‌تنهایی نمی‌تواند تنگناهای موجود در اقتصاد کشور را مدیریت کند؛ برای همین لازم است حتما بخش‌ خصوصی در کنار دولت قرار گیرد.
او با اشاره به بودجه 46‌حوزه فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: معاونت امور هنری 6‌درصد بودجه وزارتخانه را در اختیار دارد و این نشان می‌دهد که باید دست بخش‌ خصوصی را برای همکاری فشرد.
رضایی عنوان کرد: به لحاظ قانونی باید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در ترکیب شورای گفت‌وگوی دولت و بخش ‌خصوصی قرار گیرد تا درباره مسائل هنری و اقتصاد این حوزه با دولت و هیات‌دولت گفت‌وگو شود. او ادامه داد: مشکلات اقتصاد هنر را در معاونت امور هنری پیگیری می‌کنیم. دولت باید کمتر کار اجرایی کند و بیشتر در کار بخش‌ خصوصی تسهیل‌گری کند. در حوزه هنرهای تجسمی باید همه حلقه‌های اثرگذار بهم وصل شوند؛ این‌گونه است که آمار صادرات محصولات هنری بالاتر می‌رود.
او ادامه داد: ما می‌خواهیم شهر خلاق را در ایران در حوزه‌های مختلف شناسایی کنیم؛ اتاق ایران می‌تواند در این مسیر با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همکاری کند. می‌توانیم این طرح را براساس مزیت و طرح آمایش سرزمین پیش ببریم. ما طرح‌های خود را پشتوانه و نگاه برگشت سرمایه کار می‌کنیم، نه‌فقط مسوولیت اجتماعی را.
به گفته رضایی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بخشی از زمان خود را صرف سیاستگذاری خواهد کرد. اتاق بازرگانی جایی است که ما می‌خواهیم با آنها تعامل و همکاری کنیم.
باید به جایگاه فرش ایرانی توجه شود
علانور توکلی، رییس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران هم با اشاره به‌جایگاه فرش و مؤلفه‌های هنری به‌کاررفته در آن عنوان کرد که باید به فرش به‌ عنوان هنری برتر و اصیل ایرانی توجه کرد و در ارتقای جایگاه آن کوشید.
رییس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران در حوزه مجوزهای صادر شده برای برگزاری نمایشگاه فرش، تعدد مراکز صادرکننده مجوز باعث بروز مشکلاتی شده است. مثلا در اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران شاهد ورود فرش هندوستانی و افغانستانی به‌جای فرش ایرانی در نمایشگاه‌ها هستیم و این مسائل به‌ جایگاه فرش ایرانی آسیب می‌زند.
در ادامه محمد شریفی، رییس مرکز نوآوری و شتاب‌دهی صادرات اتاق ایران گفت: باید پلتفرمی را راه‌اندازی کرد که بتواند حوزه‌های متعدد هنر را با جامعیت بهم پیوند دهد. مثلا می‌توان روی NFT کار کرد. البته باید فرصت‌ها و تهدیدهای این حوزه به‌ دقت بررسی شود.
همچنین عنوان شد، قواعد و راهکار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مانع ورود بخش ‌خصوصی به حوزه موسیقی و تئاتر است؛ باید در این حوزه تسهیل‌گری شود. همچنین در حوزه تئاتر و سینما باید بحث آموزش را جدی گرفت. معاونت امور هنری در قواعد خود بازنگری کند تا نسل جدید و سرمایه‌گذارها وارد این حوزه شوند. بخش هنری بخش جذابی برای سرمایه‌گذاران است اما قواعد و بوروکراسی دولت ورود به این حوزه را سخت کرده است.