لیسانسه‌های بیکار

سهم فارغ‌التحصیلان از بیکاری ۳۹ درصد است

گروه جامعه- در زمستان ۱۴۰۲ سهم جمعیت بیکار فارغ‌التحصیل آموزش عالی از کل بیکاران ۰/۳۹ درصد بوده است. بررسی تغییرات این شاخص نشان می‌دهد که نسبت به فصل مشابه سال قبل ۸/۱ درصد افزایش داشته است. مطابق آمار ارائه‌شده از چکیده نتایج طرح آمارگیری نیروی کار در زمستان ۱۴۰۲، بررسی نرخ بیکاری جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر فارغ‌التحصیلان آموزش عالی، نشان می‌دهد ۶/۱۱ درصد از جمعیت فعال فارغ‌التحصیل آموزش عالی بیکار بوده‌اند. این نرخ در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط روستایی نسبت به نقاط شهری بیشتر بوده است. بررسی روند تغییرات این نرخ حاکی از کاهش
۲/۱ درصدی در زمستان ۱۴۰۲ نسبت به فصل مشابه سال قبل است. در زمستان ۱۴۰۲ سهم جمعیت بیکار فارغ‌التحصیل آموزش عالی از کل بیکاران ۰/۳۹ درصد بوده است. این سهم در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بالاتر است. بررسی تغییرات این شاخص نشان می‌دهد که نسبت به فصل مشابه سال قبل ۸/۱ درصد افزایش داشته است. در زمستان ۱۴۰۲ سهم جمعیت شاغل فارغ‌التحصیل آموزش عالی از کل شاغلان ۸/۲۷ درصد بوده است. این سهم در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بالاتر است. بررسی تغییرات این شاخص نشان می‌دهد که نسبت به فصل مشابه سال قبل ۴/۰ درصد افزایش یافته است. از آنجایی که بحث بازار کار فارغ‌التحصیلان حائز‌اهمیت است، بیکاری فارغ‌التحصیلان دانشگاهی ۳‌قفله شده و نبود شغل حتی به مقطع دکترا هم رسیده تا جایی که برخی برای نجات خود از بیکاری مجبور شده‌اند به مشاغلی رو بیاورند که هیچ نسبتی با تحصیلات آنها ندارد. چند روز پیش «محمود کریمی‌بیرانوند» معاون اشتغال وزارت کار گفته است: «نرخ بیکاری فارغ‌التحصیلان با وجود روند کاهشی در چند فصل اخیر همچنان مطلوب نیست. امیدواریم فاصله این نرخ از نرخ بیکاری کل را در سال ۱۴۰۳ به کمتر از ۲ درصد برسانیم.» ماه گذشته نیز رییس گروه اقتصادی دفتر رهبری اعلام کرد که در حال حاضر یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر برای کسب درآمد هیچ راه‌حلی ندارند و حتما باید مورد حمایت قرار بگیرند، چراکه به دلایلی ازجمله معلولیت امکان اینکه درآمد مستقل داشته باشند را ندارند. این افزایش بیکاری در میان قشر جوان تحصیلکرده جامعه پیامدهای منفی بسیاری در پی دارد. به عقیده برخی روانشناسان اولین اختلال یا علامتی که به واسطه بیکار شدن یک فرد در وی رخ می‌دهد افسردگی است، زیرا فرد نسبت به آینده احساس خوبی نداشته و حس عدم امنیت دارد. به خصوص اگر این فرد بیکار، همسر و فرزندانی هم داشته باشد. این امر سبب ایجاد دلخوری، خودخوری، احساس غم و اندوه و در بعضی افراد سبب ایجاد عصبانیت و پرخاشگری می‌شود. از علائم دیگری که افراد بیکار دارند می‌توان به اضطراب اشاره کرد. این اضطراب ناشی از احساس امنیت نداشتن نسبت به آینده است و دائم نگران این هستند که زندگی‌شان دستخوش چه تغییراتی می‌شود و چه کار خواهند کرد. حتی اگر نتوانند از پس مشکلات زندگی و نیازهای خانواده‌شان برآید ممکن است راه از بین بردن خود را در پیش بگیرند و اقدام به خودکشی کنند. افسردگی و اضطراب می‌تواند در فرد مشکل‌های جسمی زیادی ایجاد کند. این علائم معمولا عبارتند از بی‌خوابی و افکار نگران‌کننده، زیرا مدام در حال فکر کردن به مسائل ناراحت‌کننده در مورد بیکاری‌شان هستند و نمی‌توانند بخوابند. این افراد معمولا شب‌ها نمی‌خوابند و به جایش روزها می‌خوابند و همین امر سیستم خواب و بیداری آنها را بر هم می‌زند. دچار بی‌اشتهایی شدید یا عدم تمایل به غذا خوردن هستند. آنهایی هم که اضطراب دارند دچار تپش قلب و نگرانی و مشکل تنفسی، بی‌قراری می‌شوند و درد قفسه سینه را از خود نشان می‌دهند. فردی که مشغول به کار بوده و نگران اخراج از کارش است دچار اضطراب، استرس و دغدغه می‌شود، ولی فردی که شغلش را از دست داده اضطراب کمتر و افسردگی بیشتری دارد. کسی که به علت بیکاری دچار افسردگی و اضطراب شده است اگر دیگران به او سرکوفت بزنند و محبت نکنند، علائم‌شان دوچندان می‌شود. تاثیر بیکاری تنها به امور مالی محدود نمی‌شود، بلکه بر سلامت روانی و جسمی فرد نیز اثر می‌گذارد. رابطه عمیقی میان افزایش بزهکاری و اعتیاد وجود دارد. برخی جامعه‌شناسان بر این باورند که رابطه مستقیمی بین اعتیاد به مواد مخدر و وضع ناجور اجتماعی وجود دارد، به‌ گونه‌ای که اپیدمی‌های بزرگ اعتیاد و همه‌گیر شدن آن اغلب در مناطقی روی می‌دهد که عیار بیکاری و جنایت بالا است یا وضع منطقه و منازل رضایت‌بخش نیست. وقتی برای افراد مخصوصا جوانان شغل مناسب و برنامه کاری نباشد، گرد هم جمع می‌شوند و حاصل چنین مجموعه‌ای آلوده شدن به اعتیاد است. تمام اینها در حالی است که نیاز کشور به ویژه در حوزه صنعت و عمران به جوانان متخصص و آموزش‌دیده بسیار زیاد است. به علت عدم هماهنگی بین بخش خصوصی و دولت نرخ بیکاری به ویژه در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری افزایش داشته است، به همین دلیل جامعه‌شناسان تاکید دارند که یکی از مهم‌ترین دلایل بیکاری فقدان مهارت‌های کافی افراد جویای کار است و به طور قطع توجه به آموزش‌های مهارتی می‌تواند تا حد زیادی زمینه‌های کاهش نرخ بیکاری در جامعه و به تبع آن کاهش جرائم و معضلات اجتماعی را فراهم کند.
کاهش تمایل به تحصیل در برخی رشته‌ها
علاوه بر کاهش تعداد دانشجویان در سال‌های اخیر، آمارها و اطلاعات نشان می‌دهند که از میزان علاقه افراد برای تحصیل در برخی رشته‌ها نیز کاسته شده‌ است. برای مثال، مسوولان از کاهش تمایل به تحصیل در برخی رشته‌ها به دلیل نبود فرصت شغلی یا پایین بودن درآمد آنها می‌گویند؛ از جمله برخی رشته‌های پایه یا تعدادی از تخصص‌های پزشکی.
در همین زمینه، سال گذشته ایرنا به نقل از محمد‌مهدی مجذوبی رییس دانشگاه علوم پزشکی همدان گزارش داد که دانشجویان پزشکی به برخی رشته‌های تخصص‌ ازجمله بیهوشی، عفونی و طب اورژانس و تعدادی از رشته‌های فوق‌تخصص همچون جراحی قلب، جراحی قفسه ‌سینه و جراحی کودکان اقبال چندانی ندارند. رشته‌های پایه مانند ریاضی و فیزیک با وجود اهمیتی که از نظر علمی دارند در سال‌های اخیر با استقبال زیادی مواجه نبوده‌اند. برخی کارشناسان، آمار بالای بیکاری در تحصیلکردگان این رشته‌ها را دلیل شرایط کنونی می‌دانند. به نظر می‌رسد بر اثر دلایل اقتصادی و اهمیت مساله اشتغال، گروهی از نوجوانان و جوانان نسل جدید، آموختن مهارت و ایجاد کسب‌و‌کارهای خانگی و آنلاین یا انجام فعالیت‌های پروژه‌ای را بر رفتن به دانشگاه ترجیح می‌دهند. گسترش شبکه‌های اجتماعی هم گزینه‌های بیشتری را در اختیار آنها قرار داده است. در کنار همه اینها «مهارت» نیز این روزها در دنیا خریدار دارد. در واقع تنها گرفتن مدرک دانشگاهی، ضامنی برای موفقیت در مهاجرت نیست. به همین دلایل دیگر ضرورتی ندارد که همه افراد حتی برای مهاجرت هم مدرک دانشگاهی داشته باشند.
ارتباط لیسانسه‌های بیکار با آسیب‌های اجتماعی
«علیرضا شریفی‌یزدی» جامعه‌شناس با تاکید بر اینکه بیکاری باعث افزایش آسیب‌های اجتماعی مانند طلاق، نزاع‌های خانوادگی، خشونت، دزدی و سرقت‌های خرد در جامعه می‌شود به «جهان‌صنعت» گفت: امروزه بیکاری در جامعه ما به دلیل دو مقوله اقتصادی یعنی رکود و تورم است. این دو عامل که رکود تورمی را در جامعه رقم می‌زنند از نظر اقتصادی بدترین حالت را ایجاد کرده‌اند که به‌ واسطه آن میزان تولید در جامعه به‌ شدت کاهش‌ یافته و سبب ایجاد مشکل در بنگاه‌های اقتصادی شده است در نتیجه بخش زیادی از نیروهای کار یا بیکار هستند یا بیکاری پنهان دارند. وی در زمینه عواقب بیکاری در جامعه افزود: بیکاری باعث افزایش آسیب‌های اجتماعی مانند طلاق، نزاع‌های خانوادگی، خشونت، دزدی و سرقت‌های خرد در جامعه می‌شود. یکی از عواقب بزرگ مقوله بیکاری، اعتیاد است که طی آن معمولا افراد دچار سرخوردگی و ناکامی شده و برای پاسخ به این سرخوردگی و ناکامی به سمت اعتیاد کشیده می‌شوند. به لحاظ اقتصادی زمانی که بخش بزرگی از جامعه دچار سرخوردگی شود، طبیعتا چرخه توسعه در کشور متوقف می‌شود و این اتفاقی است که اکنون در کشور ما رخ‌ داده.
شریفی‌یزدی اظهار کرد: بیشترین اقشار درگیر بیکاری، اقشار فعال جامعه هستند که برخی آنها را بین رده سنی ۱۵ تا ۶۵ سال و برخی دیگر آنها را ۱۸ تا ۷۰ سال دسته‌بندی می‌کنند. جوانان بیشترین میزان بیکاران را شامل می‌شوند و همین موضوع باعث افزایش میزان آسیب‌های اجتماعی در این گروه شده است.
کارشناس مسائل اجتماعی بیان کرد: یکی از پیامدهای مستقیم مقوله بیکاری بالا رفتن سن ازدواج و از سوی دیگر کاهش ازدواج و موالید است و امروزه یکی از مشکلات اصلی ما نیز همین موضوع است، یعنی در حال حاضر با یک پدیده و افراد روبه‌رو هستیم که در آن متاهلان علاقه‌ای به فرزند‌آوری ندارند و مجردین نیز تمایلی به ازدواج یا توان ازدواج را ندارند، در نتیجه جامعه ما با سرعت زیاد به سمت پیر شدن حرکت می‌کند. از دیگر پیامدهای اجتماعی که با بیکاری مواجه‌اند این است که شخص بیکار چیزی برای از دست دادن ندارد و در نتیجه احتمال دست زدن به خشونت در این افراد افزایش می‌یابد که این برای امنیت جامعه ما به‌ شدت خطرناک است.
او ادامه داد: برای کاهش آمار بیکاری در ابتدا لازم است چرخه اقتصادی روی ریل‌های درستی قرار بگیرد، یعنی بتوانیم زمینه‌ای را برای جذب سرمایه‌گذارهای خارجی و داخلی فراهم کنیم. سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی یکی از بهترین راه‌ها برای چرخیدن چرخ‌های اقتصادی ما است که به‌ واسطه آن میزان تولید افزایش پیدا کند و سطح بیکاری به ‌شدت کاهش می‌یابد، همچنین باید از بنگاه‌های زودبازده و کوچکی که می‌توانند به چرخه تولید کمک موثری داشته باشند، حمایت کنیم. کارشناس مسائل اجتماعی بیان کرد: دستگاه‌های تعلیم و تربیت ما باید دانش‌آموزان را از حوزه‌های تئوری به سمت حوزه‌های عملی و فنی سوق دهند. کارهای فنی بیشتر می‌تواند به جذب جوانان به بازار کار کمک کند و به‌ جای اینکه این ‌همه دانشگاه بسازیم و تحصیلات دانشگاهی با مدارک تحصیلی بالای بی‌خاصیت صادر کنیم، می‌توانیم به ‌اندازه نیاز جامعه دانشگاه داشته باشیم و مابقی افراد جذب بازار کار شوند و در کار تولید فعالیتی داشته باشند. وی افزود: باید نقاط کور تولید که باعث می‌شود تولید حرکت نکند را شناسایی کنیم و باید روی آنها کار کنیم، همچنین اینکه گاهی آنقدر کاغذبازی‌های اداری زیاد هستند که افراد از تولید پشیمان می‌شوند.
شریفی‌یزدی با بیان اینکه بیشترین بیکاری در شهرها و استان‌های کوچکی چون ایلام، کهگیلویه‌و‌بویراحمد، کردستان، سیستان‌و‌بلوچستان و… است، گفت: یکی از کارهای مهم این است که بتوانیم مقوله صادرات را با افزایش کیفیت تولید و با هدف جذب بازار‌های جهانی داشته باشیم که این‌ می‌تواند به چرخش اقتصاد ما و کاهش بیکاری کمک کند.