ماراتن ادامه دارد

گروه بین الملل – مذاکرات پیچیده و فشرده، دیپلمات‌ها در مسکو را وارد ماراتن سختی کرد. تا آخرین لحظات تهیه این گزارش خبر مهم آن بود که تمامی دیپلمات‌های عضو مذاکرات پروازهای خود به مقصد کشورهای‌شان را لغو و برنامه خود را بر ادامه مذاکرات تا نیمه‌های شب تنظیم کرده بودند. خبرنگاران از پشت درهای بسته مذاکرات گزارش دادند که گفت‌وگوهای دوجانبه اشتون- جلیلی تا ساعت ۲۰:۳۰ به وقت تهران همچنان ادامه داشته است. آنچه تا آخرین لحظات تهیه و نگارش این گزارش اعلام شد آن بود که مذاکرات احتمالا برای یک دور دیگر در پکن یا آستانه ادامه خواهد یافت.با این حال دیپلمات‌های روسی در موضع‌گیری‌های غیررسمی از میانجی‌گری مسکو و پکن برای جلوگیری از شکست مذاکرات خبر دادند. دیپلمات‌ها ابراز عقیده می‌کنند که چنانچه تحریم‌های اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا علیه تهران به مرحله اجرا درآید، دور بعدی گفت‌وگوهای ایران و گروه ۱+۵ دچار بحران خواهد شد.

سه دوره مذاکره در ژنو طی سال‌های ۸۷ تا ۸۹ که بی‌نتیجه ماند، راهی استانبول شدند و اختلاف نظرها در نشست بهمن‌ماه ۸۹ در ترکیه آنقدر زیاد بود که تمام تعاملات را برای بیش از یک سال متوقف کرد. رایزنی‌های زمستان سال ۹۰ اما توانست آغازگر دور تازه‌ای از مذاکرات در استانبول باشد که با امیدواری‌های بسیاری شروع شد اما نتایج آن گمانه‌زنی‌های نه‌چندان مثبتی بود که به بغداد موکول شد.
مذاکرات بغداد که سوم و چهارم خردادماه سال‌جاری برگزار شد را می‌توان یک بن‌بست واقعی دانست که با وجود ارایه بسته‌های پیشنهادی از سوی دو طرف، هیچ نتیجه‌ای جز توافق در مورد برگزاری نشست مسکو آن هم در دقایق پایانی نداشت. طی مذاکرات بغداد بود که طرف ایرانی بسته پنج‌گانه پیشنهادی خود را ارایه داد و در مقابل بسته گروه ۱+۵ را دریافت کرد؛ بسته‌هایی که قرار شد از سوی دو طرف مورد بررسی قرار گیرند.
بسته پیشنهادی گروه ۱+۵ شامل موضوعاتی چون ‌درخواست‌های تعلیق غنی‌سازی در مقیاس ۲۰ ‌درصد، خارج شدن مواد هسته‌ای تا غنای ۲۰ درصد از ایران که تاکنون تولید شده و بسته شدن تاسیسات غنی‌‌سازی فردو می‌شد و در مقابل بسته پیشنهادی ایران نیز محورهایی چون پذیرش حق غنی‌‌سازی و گفت‌وگو پیرامون بحران‌های منطقه‌ای از جمله بحران بحرین و سوریه و مبارزه با موادمخدر و دزدی دریایی را دربرمی‌گرفت.
سومین دور مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ متشکل از آمریکا، چین، روسیه، فرانسه، انگلیس و آلمان روز دوشنبه در روسیه در هتل حلقه طلایی مسکو در دو نوبت صبح و عصر با محوریت بسته‌های پیشنهادی مذاکرات بغداد آغاز شد و به گفته علی باقری، معاون مذاکره‌کننده ارشد ایران که پس از پایان مذاکرات روز اول ابراز شد ایران مستدل، حقوقی و فنی و بر اساس واقعیت‌ها پاسخ جامعی را به پیشنهاد ۱+۵ که در بغداد ارایه شده بود، داد و انتظار می‌رفت روز سه‌شنبه گروه ۱+۵ ارزیابی و پاسخ خود را به آنچه ایران مفصل مطرح کرده است و شامل درخواست‌های آنها نیز می‌شود، ارایه کند.
ساعاتی پس از پایان روز نخست گفت‌وگوها بود که باراک اوباما، رییس‌جمهور آمریکا و ولادیمیر پوتین همتای روس وی با صدور بیانیه‌‌ای مشترک خواستار آن شدند که ایران به «تعهدات بین‌المللی» خود عمل کند.
اوباما و پوتین که برای شرکت در کنفرانس گروه ۲۰ در مکزیک به سر می‌برند در این بیانیه مشترک تصریح کردند: ‌ما در این امر اتفاق نظر داریم که ایران باید اقدامات جدی‌ به منظور بازگرداندن اعتماد بین‌المللی به ماهیت منحصرا صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای خود انجام دهد.
برای نیل به این هدف تهران باید کاملا به تعهدات خود عمل کند و برای حل و فصل سریع همه موضوعات باقیمانده با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند.‌
مذاکرات روز دوم اما سخت، پرتنش و نفسگیر ارزیابی شد. پیش از آغاز دور سوم مذاکرات، علی باقری، معاون دبیر شورای‌عالی امنیت ملی ایران با سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه دیدار کرد و پس از بررسی مجدد پیشنهادات ایران، تصمیم بر این شد که نماینده روسیه با اعضای گروه ۱+۵ در مورد پیشنهادات ایران صحبت کند.دور سوم مذاکرات با هدف شکستن بن‌بست هسته‌ای ایران در حالی در ساعت ۱۲ به وقت محلی آغاز شد که برخی خبرگزاری‌های خارجی از تلاش مسکو برای از میان بردن شکاف ایجادشده میان طرفین مذاکره خبر دادند.
ضمن اینکه خبرنگار اعزامی مهر به مسکو گزارش داد‌ که روسیه طی دیدارهای دوجانبه دوشنبه شب و صبح سه‌شنبه پیشنهاد بازگشت به طرح پوتین را ارایه کرده و این طرح مورد موافقت ایران نیز قرار گرفته است، در جریان مذاکرات دور سوم بود که خبرگزاری فارس اعلام کرد مذاکرات در حالی رو به پایان است که زمزمه‌هایی مبنی بر ادامه آن در پکن یا آستانه به گوش می‌رسد.
اما تیم مذاکره‌کننده ایران تا زمان تنفس دوم هنوز پاسخی به درخواست‌های اعضای ۱+۵ برای تعیین زمان و مکان جدید مذاکرات نداده بود.
براساس گزارش خبرگزاری جمهوری اسلامی یک مقام آگاه در تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان از درخواست اعضای گروه ۱+۵ برای زمان بیشتر به منظور پاسخگویی به درخواست‌های ایران در قبال بسته پیشنهادی بغداد خبر داد.
این مقام ایرانی در ادامه افزود: پیچیده بودن مذاکرات و تشریح دقیق مواضع جمهوری اسلامی از سوی تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای به طرف مقابل دلیل اصلی درخواست ۱+۵ برای اختصاص زمان بیشتر بوده است.
انتظار می‌رفت کاترین اشتون، مسوول سیاست خارجه اتحادیه اروپا و سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت مالی کشورمان پس از دور سوم مذاکرات با یکدیگر دیدار کرده و سپس در نشست خبری نتایج کلی نشست مسکو را در اختیار خبرنگاران قرار دهند اما دور سوم مذاکرات بیش از آنچه انتظار می‌رفت به طول انجامید به طوری که طی این مذاکرات طرفین با دو بار تنفس اقدام به ترک جلسه کردند.در تنفس نخست، طرفین برای صرف ناهار و اقامه نماز جلسه را ترک کردند و پس از آن بار دیگر به میز مذاکرات بازگشتند. در فاصله تنفس دوم بود که به درخواست سرگئی ریابکوف دیداری دوجانبه میان وی و جلیلی صورت گرفت.
اعضای گروه ۱+۵ طی نشست روز گذشته از ایران درخواست کردند تا نشست‌های کارشناسی در آینده برگزار شود پس از آن جلیلی برای نخستین‌بار طی مذاکرات مسکو با کاترین اشتون دیداری دوجانبه داشت و براساس گزارش خبرنگار اعزامی مهر، ایران این پیشنهاد را پذیرفته است.
گفتنی است، طرح مذاکرات کارشناسی برای اولین‌بار در نشست بغداد مطرح شد. بنا بود این نشست‌های کارشناسی منتج به تهیه پیش‌نویسی برای مطرح شدن در نشست مسکو شود.این در حالی است که تعلل غربی‌ها باوجود چندین بار نامه‌نگاری علی باقری باعث شد این طرح اجرا نشود. در پی اعلام پایان دور سوم مذاکرات جلیلی و اشتون با یکدیگر دیدار کردند.