ماموریت غیرممکن

رهبران اتحادیه اروپا پس از سه روز بحث در خصوص برنامه احیای اقتصادهای بحران‌زده در این قاره بابت همه‌گیری کووید ۱۹ همچنان گرفتار بن‌بست هستند و هنوز چشم‌انداز روشنی برای رسیدن به توافق دیده نمی‌شود. هر چند ریاست اجلاس این رهبران از آنها خواست تلاش آخری برای به انجام رساندن این ماموریت غیرممکن به خرج دهند.
گفت‌وگوهای رهبران کشورهای عضو اتحادیه اروپا بر سر بسته احیای اقتصادی در حالی هنوز ادامه دارد که نشست کنونی به طولانی‌ترین اجلاس آنها طی ۲۰ سال اخیر تبدیل شده است. سران ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا امیدوارند تا با ادامه مذاکرات فشرده مانع از شکست این نشست شوند. طرح کمک ۷۵۰ میلیارد یورویی به اقتصاد کشورهای عضو اتحادیه که به دنبال شیوع ویروس جدید کرونا با رکود کم‌سابقه روبه‌رو شده‌اند، محور گفت‌وگوها در بروکسل است.
نشست رهبران کشورهای عضو اتحادیه اروپا قرار بود تنها دو روز طول بکشد، اما مذاکرات پس از گذشت سه روز همچنان ادامه دارد. به این ترتیب اجلاس کنونی از زمان نشست سال ۲۰۰۰ سران اتحادیه اروپا در شهر نیس در جنوب فرانسه طولانی‌ترین اجلاس آنها محسوب می‌شود. دستور کار نشست سال ۲۰۰۰ بازنگری در معاهدات اتحادیه برای پذیرش عضویت کشورهای شرق اروپا بود.
۲۷ نخست‌وزیر و رییس‌جمهوری اروپایی با ادامه مذاکرات امیدوارند بتوانند مانع از شکست نخستین نشستی شوند که پس از پنج ماه جلسات مجازی به صورت رو در رو در بروکسل در حال برگزاری است.
شارل میشل به ۲۷ رهبر کشورهای اتحادیه اروپا یادآوری کرد که بیش از ۶۰۰ هزار نفر تا‌کنون در جهان در اثر ابتلا به کروناویروس جان خود را از دست داده‌اند و این وظیفه به دوش آنهاست که در کنار یکدیگر با این بحران بی‌سابقه مواجه شوند. رییس شورای اروپا در زمان سومین مراسم شام متوالی این اجلاس در مرکز کنفرانس بروکسل عنوان کرد: من این امید را دارم که ما به یک توافق برسیم و برای فردا قرار است سرتیتر روزنامه‌ها این باشد که اتحادیه اروپا ماموریت غیرممکن را به سرانجام رساند. این آرزوی قلبی من بعد از سه روز کار بی‌وقفه است.
یکی از موارد اصلی اختلاف میان این رهبران مربوط به ایجاد یک صندوق بازیابی اقتصادی بزرگ با هدف کمک به بیرون کشیدن اروپا از بدترین رکودی که از زمان جنگ جهانی دوم تا‌کنون به آن گرفتار شده و همین‌طور مساله تعهدات کشورهای سودبرنده از این صندوق است.
دیپلمات‌ها تصریح کردند رهبران اروپا ممکن است از خیر این اجلاس بگذرند و مجددا ماه آینده میلادی برای انعقاد یک توافق تلاش کنند با این حال همچنان با طول کشیدن مذاکرات آنها و رسیدن آن به اولین ساعات امروز همچنان یک توافق امکان‌پذیر به نظر می‌رسید.
یک موضوع روی میز مذاکرات بسته ۸/۱ تریلیون یورویی برای بودجه بلندمدت بعدی اتحادیه اروپا و صندوق بازیابی اقتصادی است. بودجه ۷۵۰ میلیارد یورویی پیشنهادی برای صندوق بازیابی اقتصادی به نمایندگی از همه اعضا توسط کمیسیون اروپا از طریق بازارهای سرمایه تامین شده و عمدتا در اختیار کشورهای گرفتارتر حوزه مدیترانه اختصاص پیدا خواهد کرد که این یک گام تاریخی است.
کریستین لاگارد، رییس بانک مرکزی اروپا گفت، برای رهبران این بهتر است که بر سر یک بسته کمکی بلندپروازانه توافق کنند تا اینکه به هر قیمتی بخواهند توافقی سریع داشته باشند. او گفت: به شکل ایده‌آل توافق این رهبران باید به لحاظ اندازه و ترکیب بسته بلندپروازانه باشد حتی اگر که رقم زدنش نیاز به کمی زمان بیشتر داشته باشد.
مذاکرات فشرده اخیر که فاصله کمی تا رسیدن به رکورد اجلاس ۲۰ سال پیش اتحادیه اروپا در شهر نیس فرانسه به لحاظ مدت زمان دارد، اختلاف میان کشورهای شمال و جنوب این اتحادیه را برجسته ساخته است. جوزپه کونته، نخست‌وزیر ایتالیا، هلند و همپیمانانش شامل اتریش، سوئد، دانمارک و فنلاند را به باجگیری متهم کرد.
موضع مارک روته، نخست‌وزیر هلند بازتاب واقعیات سیاسی کشورش، جایی که در آن رای‌دهندگان موافق بودند کشورشان در رده بیشترین تامین‌کنندگان بودجه اتحادیه اروپا نیستند، است. تلاش برای سازش در روز یکشنبه شکست خورد. همچنین اختلاف‌نظرهایی بر سر مکانیسم پیشنهادی جدید حاکمیت قانون که می‌تواند باعث مسدود شدن بودجه کشورها ناقض اصول دموکراتیک شود وجود داشته است. مجارستان با پشتیبانی لهستان تهدید به وتو کردن این بسته در صورت مشروط کردن توزیع آن به مساله حاکمیت قانون کرده‌ است.
مقتصدها خواهان اصلاح اقتصادی
تعدادی از کشورهای عضو اتحادیه که به گروه «مقتصدها» مشهور شده‌اند بر افزایش سهم وام‌ها در بسته کمک اقتصادی تاکید می‌کنند. افزایش سهم وام‌ها در این طرح در عمل به معنای کاهش سهم یارانه‌هایی خواهد بود که برخلاف وام‌ها بازپرداخت نخواهند شد. هلند، اتریش، سوئد، دانمارک و فنلاند گروه «مقتصدها» را در میان ۲۷ کشور عضو تشکیل می‌دهند.
هرگونه توافق در نشست بروکسل تنها با موافقت هر ۲۷ کشور عضو به دست خواهد آمد. این در حالی است که شکاف کنونی میان سران اتحادیه اروپا تنها به میزان کمک‌های اقتصادی یا تعیین سهم وام‌ها و یارانه‌ها محدود نمی‌شود. برخی کشورهای عضو اتحادیه اصرار دارند که اعطای کمک اقتصادی باید مشروط به رعایت «حکومت قانون» در کشورهای عضو شود؛ امری که به طور خاص با اعتراض مجارستان و لهستان روبه‌رو شده است.
شماری از کشورهای عضو اتحادیه اروپا بر این باور هستند که دولت‌های راستگرای مجارستان و لهستان اصلاحاتی انجام داده‌اند که «حکومت قانون» را زیر سوال برده است. ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان روز یکشنبه ضمن انتقاد از تعیین شرط برای اعطای کمک اقتصادی به کشورش، مارک روته، همتای هلندی خود را متهم کرد که به دنبال تنبیه مالی مجارستان است.
از سوی دیگر گروه مقتصدها بر لزوم اصلاحات ساختاری در کشورهای عضو در ازای بهره‌مندی از کمک اقتصادی تاکید می‌کنند؛ امری که سران ایتالیا و اسپانیا را نگران کرده است. جوزپه کنته و پدرو سانچز، نخست‌وزیران ایتالیا و اسپانیا نگران هستند که در آینده و پس از بهره‌مندی از کمک اقتصادی اتحادیه اروپا بنا به درخواست مقتصدها مجبور به اجرای اصلاح قانون کار یا قانون بازنشستگی کشورشان شوند.