11 - 11 - 2024
متوسط قیمت بنزین در جهان 100برابر ایران
بازار- متوسط قیمت بنزین با نرخ بازار آزاد دلار در بازارهای جهان ۱۰۰ تا ۲۰۰ برابر ایران است. نگاهی به آمارهای موجود نشان می‌دهد که بنزین در بازارهای جهانی حدود 1/2دلار فروخته می‌شود در حالی که قیمت همین سوخت در کشور ما بین ۲ تا ۴سنت است. اگر قیمت تمام‌شده تولید هر لیتر بنزین طبق گزارش اندیشکده تدبیر انرژی و سولوشن انرژی را ۲۱سنت در نظر بگیریم می‌توان ادعا کرد که دولت به ازای هر لیتر مصرف بین ۱۷ (برای بنزین آزاد) تا ۱۹ (برای بنزین دولتی) سنت یارانه می‌دهد. ارزانی و فشار یارانه سوخت به بودجه کشور تنها داستان نگران‌کننده این روزهای اقتصاد ایران نیست. گزارش منتشر شده نشان می‌دهد که مصرف بنزین در سال‌جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدود ۷درصد افزایش یافته حال آنکه متوسط رشد مصرف بنزین در دنیا سالانه چیزی حدود یک‌درصد است. برخی مسوولان مدعی‌اند که قیمت پایین سوخت در ایران شدت مصرف را افزایش داده است اما کارشناسان اقتصادی نظر دیگری داشته و می‌گویند سیاستگذاری‌های اشتباه و قیمت‌گذاری دستوری عامل بی‌توجهی به بهینه‌سازی مصرف شده است.
آمارهای تکان‌دهنده از ناترازی سوخت
آمارها درباره ناترازی انرژی در ایران بسیار تکان‌دهنده است. متوسط رشد سالانه مصرف بنزین در دنیا یک‌درصد است. این رقم سال‌ها در کشور ما 6درصد بوده اما بعد از سال ۱۴۰۰ این رشد مصرف به ۱۵درصد در سال افزایش یافته است. امسال هم طبق آخرین اظهارات ویس کرمی، مدیرعامل شرکت پخش فرآورده‌های نفتی به 9/7درصد رسیده است. طبق آمارها متوسط مصرف بنزین از ابتدای سال تا ۱۲آبان‌ماه 5/125میلیون لیتر بوده حال آنکه متوسط مصرف در مدت مشابه سال گذشته 9/115میلیون لیتر بوده است. با همین نرخ رشد، پنج سال دیگر مقدار مصرف از ۲۰۰میلیون لیتر هم گذر خواهد کرد در حالی که هیچ ظرفیتی برای تولید این مقدار بنزین وجود ندارد و اساسا منطقی هم نیست که این میزان ظرفیت تولید بنزین ایجاد شود. در کنار آمار ناترازی‌ها باید به مقوله قاچاق گسترده سوخت هم توجه کرد. حتما ویدئوهایی را از قاچاق سوخت به کشورهای همسایه دیده‌اید. حتی اگر دسترسی به آمارهای رسمی سخت باشد، مشاهده فیلم‌ها و تصاویری که در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود، نشان‌دهنده شکل‌گیری شبکه‌های بزرگ و بین‌المللی قاچاق سوخت است. در چنین شرایطی اختلاف بسیار زیاد قیمت سوخت با کشورهای همجوار، شرایط اقتصادی شهرستان‌های مرزی، امکان کنترل و نظارت گسترده را سلب کرده است. طبق برآورد ستاد و شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی، روزانه 2/12میلیون لیتر فرآورده از کشور خارج می‌شود که این رقم به صورت غیررسمی ۲۰میلیون لیتر است که ۹۰درصد آن را گازوئیل تشکیل می‌دهد. بعد از آن 3درصد بنزین، 3درصد نفت کوره و وکیوم باتوم و در زمستان 3-2درصد نفت سفید از مرزهای کشور قاچاق می‌شود که معادل آن صرفا کالای قاچاق وارد کشور می‌شود. نگاهی به قیمت سوخت در کشورهای همسایه نشان می‌دهد که قاچاق سوخت چه سود بالایی را نصیب قاچاقچی‌ها می‌کند. به عنوان مثال عراق که یک کشور نفتخیر است هر لیتر بنزین با اکتان ۹۵ را 65/0دلار و بنزین سوپر با اکتان ۹۸ را 96/0دلار در هر لیتر عرضه می‌کند. در ترکیه هر لیتر بنزین یک دلار و 9/16سنت قیمت دارد. هر لیتر بنزین در افغانستان هم یک دلار و 9/5سنت قیمت دارد.
واردات بنزین چقدر آب می‌خورد؟
کسری بنزین هر روز در حال بزرگ‌تر شدن است. برخی بررسی‌ها حاکی از این است که با روند فعلی تا پایان دولت چهاردهم در سال ۱۴۰۷، رقم ناترازی بنزین به روزانه ۴۰میلیون لیتر خواهد رسید. حالا کشوری که همین چند سال پیش صادرکننده بوده به یکی از واردکنندگان بنزین تبدیل شده است. آنگونه که کرامت ویس کرمی، رییس شرکت پخش فرآورده‌های ایران اعلام کرده در مهر امسال حدود ۹میلیون لیتر بنزین وارد کشور شده است. بنزینی که طبق گفته‌های ناصر عاشوری رییس انجمن صنفی پالایش کشور، واردات هر لیتر آن حدود ۳۸هزار تومان آب می‌خورد. به عبارتی می‌توان ادعا کرد که در مهر امسال روزانه ۳۴۲میلیارد تومان و کل ماه بیش از 2/10همت صرف واردات بنزین شده است. حالا اگر قیمت هر لیتر بنزین را حدود ۳هزار تومان حساب کنیم می‌توان ادعا کرد که در بهترین حالت درآمد حاصل از فروش این میزان سوخت روزانه تنها ۲۷ و در کل ماه ۸۱۰میلیارد تومان بوده است. یک حساب کتاب ساده نشان می‌دهد که واردات بنزین در یک ماه حدود 4/9همت تومان هزینه روی دست دولت گذاشته است. در واقع اگر این روند در تمامی ماه‌های سال ادامه داشته باشد می‌توان گفت که ناترازی بنزین سالانه چیزی حدود 4/113همت برای دولت خرج می‌تراشد. البته با توجه به احتمال رشد قیمت‌ها این عدد در سال‌های آینده به طور قطع بزرگ‌تر خواهد بود به طوری که رییس‌جمهور می‌گوید در صورت ادامه وضع موجود سال آینده باید ۱۳۰هزار‌میلیارد تومان صرف واردات بنزین شود.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد