مجلس از خواب زمستانی بیدار شد

گروه فرهنگ- مرمت و حفاظت از آثار فرهنگی و تاریخی کشور از آن دست موضوعاتی است که نه دغدغه مسوولان است و نه مردم. بی‌اهمیت بودن نگهداری از این بناها یکی از معدود نقاط مشترک مردم و مسوولان است و آثار باستانی ایران همزمان مورد بی‌مهری این دو قرار می‌گیرد. فقط می‌ماند دلسوزی و تکاپوی عده‌ای که فعال این حوزه هستند ولی تعدادشان اندک است و باید جور مردم و مسوولان را با هم بکشند. حالا بعد از سال‌ها بی‌توجهی و خلأ‌های بزرگ قانونی در حوزه آثار فرهنگی- تاریخی، نمایندگان مجلس شورای اسلامی با ۱۳۸ رای موافق طرح حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی‌فرهنگی را تصویب کرد‌ند که تعداد پایین آرای مثبت نشان‌دهنده اهمیت مسائلی از این دست برای مسوولان است.
این طرح از سوی نمایندگان مجلس در حالی تصویب می‌شود که از سال ۱۳۹۳ و در دوره قبلی به مجلس تقدیم شد اما بنابه دلایلی رای نیاورد و بعد از گذشت پنج سال، نمایندگان مجلس با واقف شدن به اهمیت حوزه میراث‌ فرهنگی، در اقدامی به اهمیت صیانت از بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی کشور، به این طرح رای مثبت دادند.
به اعتقاد کارشناسان حوزه میراث فرهنگی این طرح که ۱۹ماده دارد در حقیقت یک بسته حمایتی کامل است که می‌تواند به مدیریت یکپارچه در بافت‌های تاریخی کمک کند.
با تصویب این طرح حالا باید شاهد اتفاقات خوبی در حوزه میراث ‌فرهنگی خصوصا بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی باشیم؛ بافت‌ها و محوطه‌های بی‌شماری که شاید سال‌ها از بی‌توجهی و کم‌توجهی به آنها انتقاد می‌شد.
متخلفان دیگر جریمه نمی‌شوند، ساخت‌و‌سازها تخریب می‌شود
این مصوبه مجلس از ابتدا مورد تایید و حمایت سازمان میراث فرهنگی قرار گرفت و علی‌اصغر مونسان معاون رییس‌جمهوری و رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری‌ با قدردانی از نمایندگان مجلس، طرح حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی و فرهنگی را یک بسته حمایتی از حوزه میراث‌ فرهنگی دانست.
رییس سازمان میراث ‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری با اشاره به تصویب طرح حمایت از مرمت و احیای بافت‌های فرهنگی و تاریخی گفت: به مردم و دوستداران میراث گرانبهای کشور تصویب این طرح را تبریک می‎گویم.
وی افزود: در حقیقت ما در این قانون شاهد هم‌افزایی دستگاه‌های مختلف برای حمایت از مرمت و احیای بناها و بافت‌های فرهنگی تاریخی کشور خواهیم بود، همچنین این قانون به توانمندسازی مالکان و بهره‌برداران از این بناهای تاریخی نیز کمک شایانی می‌کند و تحولی به نوع نگاه کشور به بافت‌های تاریخی و فرهنگی خواهد بود که موجب شکوفایی، حفاظت و صیانت از این آثار گرانبهای میراث ‌فرهنگی کشور خواهد شد.
مونسان اضافه کرد: یکی از موارد بسیار خوب در این طرح این است که ظرف دو سال آینده محدوده‌های بافت‌های تاریخی باید توسط سازمان میراث‌ فرهنگی و همکاری وزارت راه و شهرسازی و بنیاد مسکن‌ مشخص شود. ضمن اینکه بر اساس این مصوبه، دولت موظف شده تدابیر لازم را برای جبران محدودیت‌های اعلام‌شده از قبیل تراکم و زمین معوض بیندیشد.
مونسان‌ گفت: یکی از موضوعات بسیار خوب دیگر که در این طرح به‌صورت قانون از سوی نمایندگان تصویب شد این است که اگر در بافت‌های فرهنگی تاریخی تخلفی صورت گیرد، به کمیسیون ماده ۱۱۰ ارسال نمی‌شود تا برای آن جریمه تعیین شود بلکه حتما قلع ‌و قمع می‌شود و با پرداخت جریمه مشکل حل نخواهد شد. این موضوع خیلی به صیانت از بافت‌ها و بناهای تاریخی کمک خواهد کرد.
معاون رییس‌جمهوری به یکی دیگر از ماده‌های موجود در این طرح اشاره کرد و افزود: در این طرح، همه دستگاه‌های اجرایی موظف شده‌اند هزینه‌های مربوط به پژوهش و حفاظت از آثار منقول و غیرمنقول ثبت‌شده ملی را که در اختیار آنهاست از محل اعتبارات داخلی خود انجام دهند.
او ادامه داد: نکته مهمی که در این طرح به توانمندسازی مالکان و بهره‌برداران از بافت‌های تاریخی کمک می‌کند این است که بانک‌ها موظف شدند اسناد مالکیت بناهای تاریخی ثبت‌شده را که قابل انتقال است به‌عنوان وثیقه بپذیرند.
وی اضافه کرد: این موضوع خیلی کمک می‌کند که مالکان و بهره‌برداران از طریق اسناد بناهای تاریخی بتوانند تسهیلات دریافت کنند. ضمن اینکه بانک مرکزی نیز موظف شده از طریق بانک‌های عامل همه تسهیلاتی که در قانون احیای بافت‌های فرسوده وجود دارد برای بناهای تاریخی نیز اختصاص دهد.
رییس سازمان میراث‌ فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری ادامه داد: موضوع دیگری که در این طرح به آن اشاره شده، مهارت‌آموزی است که بر اساس این مصوبه وزارت کار موظف شد از طریق سازمان فنی و حرفه‌ای برای تربیت استادکاران و کاردان‌های تجربی در حوزه مرمت آثار تاریخی اقدام کند. وی گفت: همچنین وزارت علوم و وزارت آموزش‌ و پرورش موظف شده‌اند سرفصل‌ها و محتوای دروس و شیوه آموزش را به‌گونه‌ای تدوین کنند که این دانش‌آموختگان تبدیل به مهارت‌آموزان در حوزه مرمت شوند.
بسته حمایتی کامل
معاون میراث‌ فرهنگی کشور نیز در روز اول تصویب این طرح با قدردانی از تلاش همه نمایندگان خصوصا اعضای کمیسیون فرهنگی از طرح حمایت از مرمت و احیای بافت‌های فرهنگی‌تاریخی، به عنوان یک بسته حمایتی نام برد که به مدیریت یکپارچه بافت‌های تاریخی کمک می‌کند.
محمد‌حسن طالبیان همچنین‌ با ابراز خرسندی از تصویب این طرح تصریح کرد: قوانین مرتبط با حوزه میراث‌ فرهنگی از سال ۱۳۰۹تاکنون تغییرات زیادی داشته و بعد از انقلاب نیز شکوفاتر شده است‌ اما از سال ۱۳۰۹ تاکنون‌ طرح حمایت از مرمت و احیای بافت‌های فرهنگی و تاریخی یکی از مهم‌ترین قوانینی است که در حوزه میراث‌ فرهنگی به تصویب رسیده است که یک بسته حمایتی است که به مدیریت یکپارچه بافت‌های تاریخی کمک می‌کند.
او با اشاره به شهر یزد گفت: خوشبختانه شهر یزد به ‌عنوان یک شهر جهانی ثبت شده و اگر مدیریت یکپارچه و همکاری دستگاه‌های مختلف از سال‌ها قبل بود، شاهد وضعیت بهتر بافت‌های تاریخی بودیم.
وی افزود: ایران کشوری تمدنی است. یک ‌میلیون اثر تاریخی داریم که بیش از ۳۴هزار اثر ثبت ملی شده است، خوشبختانه در سال‌های اخیر نهضتی به‌وجود آمده که دستگاه‌های مختلف ازجمله شهرداری‌ها به اهمیت میراث‌ فرهنگی پی برده‌اند.
طالبیان ادامه داد: این مطالبه مردمی و مطالبه مدیران محلی باعث شد فضایی برای حمایت بیشتر از حوزه میراث‌ فرهنگی به وجود آید و خوشبختانه ماحصل این اهمیت و مطالبه‌گری تصویب طرح حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی است.
وی ادامه داد: وقتی بنایی ثبت می‌شود، محدودیت‌هایی نیز به‌وجود می‌آید بنابراین باید تلاش کنیم وقتی بنا یا خانه‌ای ثبت می‌شود، ارزش پیدا کند و مالک افتخار کند. خوشبختانه در سال‌های اخیر شاهد اتفاقات بسیار خوبی در صیانت از آثار تاریخی هستیم که نمونه آن در شهر یزد است و هم‌اکنون ۱۵۰ پروژه مرمتی توسط مردم یزد در حال اجراست.
طالبیان اضافه کرد: در شهر کاشان نیز ارزش یک خانه تاریخی بیشتر از یک آپارتمان چند طبقه است. طرح حمایت از مرمت و احیای بافت‌های فرهنگی تاریخی به‌عنوان یک قانون جامع و بسته حمایتی کامل به رفع نواقص در بافت‌های تاریخی کمک می‌کند.
وی گفت: اگر تخلفی در حوزه ساخت‌وساز صورت گیرد فرد به کمیسیون ماده ۹۹ در مناطق روستایی یا به کمیسیون ماده ۱۰۰ در مناطق شهری معرفی می‌شود و جریمه پرداخت می‌کند اما در این طرح که به تصویب مجلس رسیده است، اگر تخلفی در بافت‌های تاریخی صورت گیرد، قلع‌وقمع می‌شود و آن تخلف با پرداخت جریمه برطرف نمی‌شود.
طالبیان گفت: یکی دیگر از موضوعاتی که در این طرح به‌خوبی به آن اشاره شده، آموزش است. آموزش از ارکان فعالیت‌های ماست و نقش مهمی در حوزه میراث‌ فرهنگی ایفا می‌کند که در این طرح به‌خوبی دیده شده است.
معاون میراث‌ فرهنگی کشور در ادامه به دیگر امتیازات این طرح اشاره کرد و گفت: اجرای هر طرح در بافت‌های تاریخی بر اساس این مصوبه یک طرح ویژه خواهد داشت و از قوانین طرح‌هایی مانند طرح‌های ‌هادی و تفصیلی پیروی نمی‌کند. ضمن اینکه تدوین نظام فنی و اعتباری یکی دیگر از امتیازات این طرح است.
او در ادامه صحبت‌های خود با اشاره به بخش دیگری از این طرح درباره بناهای تاریخی که در اختیار دستگاه‌های مختلف است، اشاره کرد و گفت: بناهای بسیاری داریم که در اختیار دستگاه‌های مختلف است که بر اساس این مصوبه دستگاه‌هایی که این بناهای تاریخی در اختیار آنهاست باید نسبت به مرمت و احیای آن آثار همت کنند، ضمن اینکه در این طرح به شهرداری‌ها و دهیاری‌ها تکلیف شده تا رسیدگی به بافت‌های تاریخی را در اولویت فعالیت‌های خود قرار دهند.
این مقام مسوول اضافه کرد: یکی دیگر از بخش‌های مهم این مصوبه این است که بانک‌ها اسناد بناهای موجود در بافت‌های تاریخی را به‌عنوان وثیقه برای اعطای تسهیلات می‌پذیرند.
وی افزود: حفاظت در حقیقت به معنای زندگی است و با صیانت و حفاظت از آثار تاریخی به دنبال این هستیم که زندگی در این بافت‌ها جریان یابد.