مخاطرات خانه تاریخی پیرنیا

جماران- بعد از تخریب ساختمان پلاسکو در دی‌ماه سال1395، سازمان میراث فرهنگی وقت تصمیم گرفت تا حریم بناهای مجاور ساختمان پلاسکو که شامل خانه مشیرالدوله پیرنیا، هرمز پیرنیا، مدرسه و کلیسا ژاندارک، مسجد هدایت و ساختمان تجاری غریب (کافه آیبتا سابق) می‌شد و در ادوار گذشته در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده بود را به صورت یکپارچه مشخص، بازنگری و ابلاغ قانونی کند.
طی این فرآیند 16‌ساختمان در نقشه حریم این پنج ساختمان به عنوان بنای ارزشمند مشخص و تخریب و نوسازی آن ممنوع اعلام شد.
یکی از بناهای ارزشمند در این نقشه، «خانه ولی‌الله پیرنیا» است که پسر «مشیرالدوله (حسن) پیرنیا» بود و خانه او یکی از بناهای خاطره‌انگیزی است که ضبط برنامه گلها توسط «داود پیرنیا»، جلسات سران و بزرگان، تدوین و نگارش «کتاب تاریخ ایران باستان» توسط مشیرالدوله پیرنیا در آن انجام شده است و با مجموعه خانه‌های مجاور خود یک بافت تاریخی و ارزشمند را تشکیل می‌دهد.
اداره کل میراث فرهنگی استان تهران در 18‌خرداد سال1394 طی نامه‌ای خطاب به شهرداری منطقه‌12، تخریب آن را ممنوع اعلام می‌کند.
پیرو همین نظر مالک خانه ولی‌الله پیرنیا از دیوان عدالت اداری شکایتی تنظیم می‌کند و در خصوص نظر میراث اعتراض و درخواست ابطال نامه سال‌1394 میراث فرهنگی استان را از دیوان عدالت اداری مطالبه می‌کند. دیوان عدالت اداری نیز طی این درخواست پرونده را بررسی و در نهایت در رای تجدید در اسفند1401 اعلام می‌کند که طبق بند‌3 دستورالعمل تعیین آثار واجد ارزش فرهنگی و تاریخی، آثار پیشنهادی برای قرارگیری در فهرست آثار واجد ارزش فرهنگی و تاریخی باید ابتدا از سوی ادارات کل استان‌ها شناسایی و به منظور تصمیم‌گیری نهایی به معاونت میراث فرهنگی کشور احاله شود.
اعلام واجد ارزش فرهنگی و تاریخی بودن اثر به مراجع قانونی ذی‌ربط از سوی معاون میراث فرهنگی صورت می‌پذیرد. اعلام مذبور از طریق حکم ابلاغ ثبت اثر در فهرست آثار واجد ارزش فرهنگی و تاریخی یا از طریق ابلاغ نقشه‌های حریم آثار ملی صورت می‌گیرد و با توجه به اسناد و مدارک ارائه شده دلیلی بر انجام فرآیند مذکور از سوی طرف شکایت مشاهده شود بنابراین تجدید نظرخواهی موجه و دیوان عدالت حکم به ورود شکایت و ابطال نامه مورد اعتراض را صادر و رای صادره قطعی است.
از این رای اینگونه می‌توان برداشت کرد که قاضی از نقشه مصوب حریم املاک مجاور خانه مشیرالدوله پیرنیا در سال1398 بی‌اطلاع بوده و نقشه‌ای به دیوان عدالت اداری از سوی اداره کل میراث فرهنگی استان تهران ارائه نشده و براساس نامه سال1394 و به دلیل عدم مستندات قانونی، نامه سال فوق‌الذکر را باطل کرده است.
حتی اگر طبق نظر دیوان عدالت اداری، نامه سال‌1394 ابطال شده باشد اما مشخصا حریم ابلاغی در سال‌1398 پا برجا بوده و ملاک عمل است.
مالک این بنا از طریق اداره کل میراث فرهنگی تهران، در حال اخذ پروانه ساختمانی و عملیات شروع تخریب و نوسازی در شهرداری منطقه‌12 است و جا دارد که هرچه سریع‌تر وزیر میراث فرهنگی و دستگاه‌های نظارتی و حراستی به این موضوع ورود پیدا کنند.