مخالفت با یزدی حتی پس از مرگ

نادر کریمی‌جونی- در کنار رییس‌جمهور‌هایی همچون هاشمی رفسنجانی و خاتمی، اعضای نهضت آزادی از جمله چهره‌هایی بودند که هم در به قدرت رسیدن و تحکیم جمهوری اسلامی ایران تلاش زیادی کردند و هم طعم سخت‌گیری‌ها و تهدیدهای نظامی که خود به قدرت رسانده بودند را چشیدند.
نگارنده از جمله کسانی است که نه فقط از نزدیک با اعضای نهضت آزادی‌ از جمله ابراهیم یزدی آشنایی دارد بلکه گاهی در مراسم و گردهمایی‌هایی که این حزب غیررسمی در تهران برگزار می‌کرد حضور می‌یافت.
از میان آنها می‌توان به برنامه‌هایی که در منزل شخصی دکتر ابراهیم یزدی اشاره کرد. با این حال نگارنده اعتقاد دارد که اگر به نهضت آزادی، آزادی عمل کامل داده می‌شد و آنها می‌توانستند به راحتی در میان شهروندان ایرانی فعالیت سیاسی- اجتماعی کنند، به سختی می‌توان باور کرد که پس از گذشت ده‌ها سال، شمار اعضا و هواداران این حزب در سراسر کشور به یک‌ درصد جمعیت کشور برسد.
اما همین حرکت لاک‌پشتی از سوی جمهوری اسلامی ایران تحمل نشد و به دفعات گوناگون و به اشکال مختلف به این حزب اتهام‌هایی وارد شد و اعضای آن به بهانه‌هایی به زندان انداخته شدند.
نمی‌توان تردید داشت که نهضت آزادی برای به قدرت رسیدن، تحکیم و موجه جلوه دادن انقلاب و حکومت اسلامی ایران در خط مقدم جبهه کوشش‌های موثر و قابل توجهی انجام داده است.
درست هنگامی که انقلابیون ایرانی، از ارتباطات بین‌المللی و حضور در صحنه‌های رسانه‌ای جهان چیز زیادی نمی‌دانستند ابراهیم یزدی و همکارانش که از جمله چهره‌های سیاسی و تکنوکرات انقلاب اسلامی بودند، به ویژه در رسانه‌های غربی حضور می‌یافتند و ادبیات تند و انقلابی رهبران انقلاب اسلامی را به ادبیات متعادل و قابل درک برای افکار عمومی جهان تبدیل می‌کردند و در نزد افکار عمومی برای انقلاب اسلامی که آن زمان در حال وقوع بود، مقبولیت و مشروعیت می‌خریدند.
ویدئو‌ها و مصاحبه‌هایی که آن زمان پخش شده و برخی از آنها هنوز در آرشیوها وجود دارد، بیانگر آن است که اگر اعضای نهضت آزادی از جمله ابراهیم یزدی در آن هنگام- انقلابی‌تر از روحانیون بلندپایه نبوده باشند، قطعا از آنها نیز کمتر انقلابی نبودند. به همین دلیل نمی‌توان در انقلابی‌گری آنها تردید کرد. حتی پس از پیروزی نیز ابراهیم یزدی و دوستانش در این باره که ملت ایران پس از انقلاب اسلامی متولد شده، با دیگر انقلابیون همراهی می‌کرد در حالی که اگر تاریخ تولد ایرانیان از بهمن ۵۷ آغاز شود، آیا ابراهیم یزدی و تمام انقلابیون دیگر هم قبل از بهمن ۵۷ وجود موثر نداشته‌اند؟ پس چه کسی مبارزات را خلق، راهبری و اجرا کرده است؟
به گواهی اسناد و مدارک موجود ابراهیم یزدی در زمان تصدی وزارت امور خارجه مانند سایر مقامات فعلی و گذشته نظام جمهوری اسلامی از رفتار تصمیم‌گیران در تهران حمایت و پشتیبانی می‌کرد اما مصالح‌طلبی و مصالحه‌جویی ابراهیم یزدی و دوستانش گریبانگیر آنان شد و اولین مخالفت آنان با روحانیون بلندپایه، سبب حذف آنان از ساختار انقلاب و نظام جمهوری اسلامی ایران شد.
این حذف آنچنان شدید و برخورد با آنها به گونه‌ای غلیظ بود که حتی هواداری یا نزدیکی به آنها چه در دولت هاشمی‌رفسنجانی و چه در دولت سید محمد خاتمی جرم محسوب می‌شد و در اداره‌ها و مجموعه‌های دولتی، حراست‌ها و گزینش‌ها با آن برخورد می‌کردند.
چنانچه مرحوم حسن حبیبی در دولت هاشمی درباره نزدیکی و عضویت خود در حزب نهضت آزادی موضع گرفت و از آنها تبری جست.
اکنون نیز نمی‌توان انکار کرد که چهره‌های نظام از توجه و بها دادن به نهضت آزادی چندان راضی نیستند و تنها در مرگ اعضای آن از این حزب قدیمی و انقلاب‌ساز، یاد می‌کنند. در واقع مقامات جمهوری اسلامی در تمام دوران گذشته منتقدان و مخالفان مصالحه‌جو را برنتافتند.
در‌گذشت فردی که در جریان خلق و شکل‌گیری انقلاب و نظام جمهوری اسلامی ایران حضوری فعال و موثر داشته به همین مقامات و چهره‌های جمهوری اسلانی ایران امکان داده و فرصتی برای ایشان فراهم کرده تا بتوانند نسبت به هم‌رزم پیشین و دوست دیرین خود ادای دین کنند و خاطره وی را گرامی بدارند هرچند که درساعات اولیه فوت او محافظه‌کاران تندرو و افراطیون به ظاهر اصولگرا بهانه‌ای به دست آورده‌اند تا از همین حداقل توجه به یار پیشین انقلاب و جمهوری اسلامی ایران به شدت انتقاد کنند.