مدارا کافی است

آرزو فرشید – شاید چند سال پیش کسی تصور نمی‌کرد رییس‌جمهور بتواند در یک سخنرانی رسمی از جایی که می‌سوزد، آنچه لولو برد یا قطعنامه دانتان پاره شود، کشک و زکی و… سخن گوید اما به تدریج ذهن‌ها به قدری به آن ادبیات عادت کرد که فراموش شد این ادبیات شخص دوم مملکت چه آسیبی به کشور می‌زند. به هر ترتیب آن هشت سال گذشته و رییس‌جمهوری با ادبیات مناسب در راس دولت قرار گرفت و طی یک‌سال فعالیت باز هم ذهن‌ها آنقدر به شیوه جدید خو گرفت و متعالی شد که با شنیدن یک «‌به جهنم» فریاد زدند که این چه ادبیاتی است؟!
هفته گذشته بود که روحانی از تریبون همایش روسای نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران به مخالفان تندرو و سنگ‌انداز خود تاخت و گفت: «عده‌ای فقط می‌ترسند و می‌لرزند، به جهنم، جایی گرم برای خود پیدا کنید.» همین یک جمله رییس‌جمهور بهانه‌ای شد تا برخی در مجلس خواستار جلسه غیرعلنی با رییس‌جمهور شوند و در تذکر و نطق‌های خود به دولت و شخص رییس‌جمهور انتقاد کنند. همان کسانی که هنوز از کم‌سواد خطاب شدن شکایت داشتند این‌بار مدعی شدند که هدف دولت برخورد تند با منتقدان و ندیده گرفتن آنهاست. روح‌الله حسینیان یکی از نمایندگان منتقد دولت که در همین خصوص نیز تندترین حرف‌ها را زد و اعتقاد داشت احمدی‌نژاد هرگز با مخالفان خود این‌طور حرف نزده با بیان اینکه اگر انتقاد کردن درباره معامله بر سر مسایل هسته‌ای، می‌شود بزدلی، گفت: ما هم نگرانیم، هم ترسو و هم بزدل اما بدانید بر سر ارزش‌های انقلاب با کسی معامله نمی‌کنیم.
وی افزود: ما نگران، دلواپس، ترسو و لرزان هستیم زیرا مردم ایران انقلاب کردند تا از امپریالیسم نجات پیدا کنند و امروز متاسفانه به جای اینکه به خودی‌ها لبخند زده شود در مقابل قدرتمندان لبخند دیپلماتیک زده می‌شود اما در مقابل خودی‌ها با عبوسی و چهره خشن برخورد می‌کنند.
علاوه بر این موضع‌گیری‌های شدید اعلام وصول استیضاح وزیر علوم که از یک ماه قبل در جریان بود، نشان داد که این عده به هیچ‌وجه کوتاه نمی‌آیند و سعی دارند به رییس دولت بگویند که قاطعیتش کاری از پیش نبرده است. با این حال رییس‌جمهور در جلسه بعدی هیات وزرا ضمن دفاع از سخنرانی قبلی خود گفت که دولت از بهترین واژه‌ها استفاده می‌کند و در برابر تخریب‌گران سکوت نخواهد کرد. همچنین تاکید کرد که از همه اقدامات علیه دولت اطلاع دارند.
برخی دیگر از اعضای دولت نیز در این خصوص اظهار نظر کردند‌؛ حجت‌الاسلام علی یونسی روز پنجشنبه در نشست علمی مشروطه و اقوام ایرانی در جمع خبرنگاران گفت که دولت باید پاسخ تخریب‌ها و نقدها را هم بدهد اما در عین حال نباید وظیفه اصلی را فراموش کرده و خود را به این مسایل سرگرم کند.
ضرورت قاطعیت
بسیاری از کارشناسان مسایل سیاسی نیز بر این اعتقاد‌ند که وقت آن رسیده بود تا رییس‌جمهور در برابر مانع‌تراشی‌ها موضع قوی‌تری اتخاذ کند. نجفقلی حبیبی، کارشناس مسایل سیاسی با اشاره به اینکه دولت یازدهم از ابتدای کار بارها با مانع‌تراشی‌ها و چالش‌آفرینی‌های مخالفان خود مواجه شده است، گفت: روحانی از همان شروع کار مخالفان خود را به نقدهای منصفانه، متعادل و سازنده دعوت کرد اما با گذشت یک‌سال به این نتیجه رسیده است که اینها قصد انتقاد ندارند بلکه وارد عمل شده و سعی در براندازی دولت دارند.
وی افزود: روحانی اکنون که دیده است مخالفان قصد مانع‌تراشی و کارشکنی دارند و با تندروی‌های خود وزیر علوم و دیگر وزرا را به مجلس می‌کشانند تا مانع تحقق وعده‌های دولت شوند، به این شکل و محکم‌تر از قبل در برابرشان ایستاد.
وی تاکید کرد: به طور حتم همیشه جریاس سیاسی رقیب حق بحث و انتقاد داد اما نباید وارد عمل شود چون این ظرفیت را ندارد و ضروری است که به رای مردم احترام گذاشته و اجازه دهد که دولت کار خود را انجام دهد.
حبیبی در پاسخ به این پرسش که آیا این برخورد صریح و شفاف روحانی به عقب‌نشینی تندروها می‌انجامد یا احتمال نتیجه عکس وجود دارد؟ اظهار کرد: فکر می‌کنم اینها ممکن است بلافاصله عقب‌نشینی نکنند زیرا نمی‌خواهند خود را در موضع ضعف قرار دهند همان‌طور که دیدیم با فشاری بیشتر استیضاح وزیر علوم را قطعی کردند اما در نهایت عقب‌نشینی خواهند کرد.
این کارشناس مسایل سیاسی در رابطه با انتقادهای وارده بر ادبیاتی که روحانی در سخنرانی اخیر خود به‌کار گرفت نیز گفت: برخی در این خصوص انتقاد‌هایی دارند اما فراموش نکنیم که رییس‌جمهور پیش از این به هر شکل که توانست با مخالفان خود مدارا و تلاش کرد تا از نقدهای درست و منصفانه استقبال کند اما به نظر می‌رسد روحانی دریافته است که این مخالفان به آخر خط نزدیک می‌شوند و از هیچ مانع‌تراشی کوتاهی نکرده و قصد صدمه زدن به دولت را دارند، به همین خاطر ادبیات دیگری را انتخاب و در جلسه هیات دولت نیز از اظهارات خود دفاع کرد.
وی همچنین با ابراز امیدواری نسبت به اینکه استیضاح وزیر علوم بتواند تا حدودی این مخالفان دولت را آرام کند، گفت: شخصا فکر می‌کنم که اکثریت مجلس با دولت همراهی می‌کنند و این استیضاح نیز رای نمی‌آورد.
روحانی حق داشت
گروه دیگری از کارشناسان اعتقاد دارند که روحانی می‌توانست با بهره‌گیری از ادبیات پیشین خود، قاطعیت به خرج دهد و در برابر تندروها بایستد. داریوش قنبری، نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی نیز با تاکید بر اینکه شدت عمل در برابر تخریب گران لازم است در این خصوص اظهار کرد: برخی از جریان‌های سیاسی که اعتقاد چندانی به نقد منصفانه و اصولی ندارند از فضای بازی که دولت یازدهم برای انتقاد ایجاد کرده است سوءاستفاده می‌کنند و در جهت تخریب دولت حرکت می‌کنند بنابراین روحانی حق داشت که با اینها قاطعانه برخورد کند و بگوید که به این سادگی‌ها کوتاه نمی‌آید.
وی افزود: به اعتقاد من دولت یازدهم در برخورد با منتقدان سعه‌صدر دارد اما عده‌ای نیز هستند که نقد را بهانه کارشکنی قرار داده‌اند. همین چندی قبل یکی از نمایندگان مجلس به راحتی دولت منتخب مردم را برانداز تلقی کرد- اشاره به اظهارات کریمی قدوسی نماینده نزدیک به طیف پایداری- و این‌گونه هتاکی‌ها و اتهام‌زنی‌ها از سوی رای‌دهندگان به دولت به هیچ وجه قابل قبول نیست.
این کارشناس مسایل سیاسی اصلاح‌طلب با تاکید بر اینکه موضع‌گیری سفت و سخت روحانی در جهت صیانت از رای مردم و ضروری بوده است، گفت: بهتر است رسانه‌ها و چهره‌های سیاسی حامی دولت نیز از این اقدام رییس‌جمهور حمایت کرده و بیش از این با مخالفان مماشات نکنند.
قنبری در رابطه با نقدهای وارد شده بر ادبیات مورد استفاده روحانی در سخنرانی اخیر نیز گفت: فکر نمی‌کنم به کسی از مخالفان توهین شده باشد زیرا ادبیاتی که آنان در برابر دولت استفاده می‌کنند به مراتب تندتر و بدتر بوده است. با این حال فکر نمی‌کنم که حتما باید از جنس خودشان با آنها سخن گفت اما بهتر است قاطعانه و محکم عمل شود تا اینها فکر نکنند که کشور، انقلاب و نظام تنها متعلق به آنهاست و دیگران سهمی ندارند.وی افزود: برخی از این مخالفان حتی با دشمنان ملت ایران مثل رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی هم آوا شده‌اند‌؛ این عده در شرایطی که کشوربه سوی آرامش می‌رود حرف از دلواپسی زدند و می‌روند تا به جامعه ناآرامی را القا کنند بنابراین به اعتقاد من ضروری است که نسبت اینها با دشمنان ما که توافق هسته‌ای نگران هستند، روشن شود.
این نماینده سابق مجلس همچنین خاطرنشان کرد: نباید از اینکه به تندروی‌های خود ادامه دهند نگران شویم زیرا به اندازه کافی با آنها مدارا شده و در یک‌سال اخیر نشان دادند که گوش شنوا برای آن زبان را ندارند و سر عقل نخواهند آمد.
مردم آگاه پاسخ می‌دهند
در این میان اصولگرایان میانه‌رو نیز ضمن وارد دانستن نقد بر تغییر ادبیات رییس‌جمهور پذیرفته‌اند که لازم بود دولت یازدهم در برابر سنگ‌اندازی طیف تندرو واکنش نشان دهد و حداقل مردم را از تلاش‌های آنان مطلع کند.
محسن غرویان، کارشناس مسایل سیاسی با اشاره به اینکه سخنرانی اخیر روحانی را باید از دو منظر ادبیات و رویکرد دولت مورد توجه قرار داد، گفت: دولت یازدهم در یک‌سال گذشته و به اعتراف همه صاحبنظران تمام سعی خود را کرده تا از ادبیات نرم، ملایم و خوشایندی که برخلاف ادبیات رییس‌جمهور سابق است، استفاده کند به همین خاطر انتقاد‌هایی در این زمینه وارد است و از روحانی انتظار می‌رود که باز هم صبوری کرده و شان خود را حفظ کند.
وی افزود: نکته دوم این است که رییس‌جمهور در این سخنرانی سعی کرد تا به مخالفان سنگ‌انداز و نه منتقدان منصف بگوید که ما از کارها و شیوه‌های شما مطلع هستیم و در برابر این اقدامات با قاطعیت عمل می‌کنیم. مخاطب روحانی کسانی بودند که به رای و انتخاب مردم که حق‌الناس است، احترام نمی‌گذارند.
این کارشناس سیاسی اصولگرا در پاسخ به این سوال که نتیجه قاطعیت روحانی چه خواهد بود و آیا شاهد کاهش این تندروی‌ها خواهیم بود، اظهار کرد: به اعتقاد من نباید خیلی به رفتار اینها نگاه کنیم زیرا فکر می‌کنم توجه نکرده و به مسیر خود ادامه می‌دهند.
غرویان افزود: بهتر است دولت بیش از این مخالفان به اکثریت مردم توجه کرده و سعی کند شفاف و صریح اقدامات تندروها را برای مردم روشن کند. موضع‌گیری‌های اینچنینی از سوی رییس‌جمهور بیش از آنکه جنبه بازدارنده داشته باشد به روشنگری برای مردم می‌انجامد.
وی با تاکید بر اینکه نباید با این سنگ‌اندازان برخورد تقابلی کرد، گفت: همین روشنگری‌ها وآگاه کردن مردم باعث می‌شود که اکثریت جامعه در انتخابات‌های آتی مجلس و خبرگان به آنها میدان نداده و نمایندگانی که یک یار و همسو با دولت هستند را جایگزین کنند. به اعتقاد من این بهترین پاسخ است.
به این ترتیب دولت یازدهم با سخنرانی اخیر خود توانست، اقدام مورد انتظار هوادارانش را در برابر تندروی‌ها انجام دهد و در گام دوم تا به مخالفان مانع‌تراش خود هشدار دهد که از این پس بر مسیر مدارا پیش نمی‌رود.