مذاکره بدون شرط

گروه سیاسی- بالاخره رییس‌جمهور آمریکا و تیم جنگ‌طلبش متوجه شدند که تهدیداتشان برای فلج کردن ایران فایده‌ای ندارد از این رو لحن خود را تغییر دادند. دیروز مایک پمپئو در تازه‌ترین اظهاراتش در مورد ایران گفت که دولت کشورش حاضر است بدون هیچ پیش شرطی با ایران مذاکره کند.
پمپئو این موضوع را در نشست خبری مشترک با وزیر خارجه سوییس اعلام کرد و در ادامه مدعی شد که لازمه این کار آن است که ایران مانند یک کشور عادی رفتار کند. البته او در ادامه تاکید کرد که این موضوع به معنی پایان فشار بر ایران نیست و فشار بر ایران همچنان ادامه خواهد داشت.
اما این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که پیش از این کاخ‌سفید مدعی شده بود ایران باید به ۱۲ شرط آمریکا عمل کند. ضمن اینکه بارها بولتون و پمپئو در اظهارنظرهای عمومی خود و در یادداشت‌هایشان نشان دادند که خواستار اقدامات نظامی علیه ایران هستند.
البته این موضوع نه تنها نتوانست نظر دونالد ترامپ را جلب کند بلکه موجب شکاف میان ترامپ و مشاورانش شد تا حدی که احتمال اخراج آنها از کاخ‌سفید قوت گرفت اما واقعیت آن بود که ترامپ از تلاش این تیم برای آغاز درگیری نظامی با ایران ناخرسند بود و بارها بروز جنگ با ایران را برای وضعیت سیاسی خود ویرانگر توصیف کرده بود.
از طرفی چندی پیش منابع آگاه به واشنگتن‌پست گفته بودند که ترامپ از مشاوره‌های اطرافیانش که آمریکا را به طرف جنگی دیگر کشانده و شعار‌های انتخاباتی وی مبنی بر خروج از جنگ‌های بی‌معنی را زیر سوال می‌برد، خسته شده و می‌خواهد با ایران مذاکره کند.
اینها می‌تواند پالس مثبتی از جانب رییس‌جمهور آمریکا باشد که حالا نظر تیم همراهش را هم نسبت به ایران جلب کرده. البته طی دوهفته گذشته سخنان پراکنده‌ای از دونالد ترامپ راجع به کوتاه آمدن از مواضع‌اش نسبت به ایران وجود دارد. او در بحبوحه‌ای که موضوع جنگ ایران و آمریکا داغ شده بود در مورد احتمال این جنگ گفته بود که «امیدوارم چنین نشود.»
اما اقدام موثر دیگر ترامپ طی این مدت تکذیب خبر اعزام ۱۲۰ هزار نیرو برای ‌مقابله با ایران بود. ترامپ همچنین اعلام کرد که من مطمئن هستم ایران به زودی خواهان مذاکره خواهد شد.
ضمن اینکه اخیرا واشنگتن میزبان دولت سوییس شده بود‌ و این نیز نشان از کوتاه آمدن ترامپ از مواضع جنگ‌طلبانه‌اش علیه ایران دارد، چرا که سوییس یک کشور بی‌طرف است و طی چند دهه اخیر که مناسبات دیپلماتیک بین آمریکا و ایران قطع بوده تنها مجرای رسمی تماس دو کشور بوده است. این میزبانی نیز می‌تواند نشان دهد که رییس‌جمهور آمریکا در برخورد با ایران روش‌های دیپلماتیک را ترجیح می‌دهد و خواهان مذاکرات مستقیم با رهبران ایران است هرچند تاکنون نگران برخی از مشاوران طرفدار جنگ بوده است .
از طرفی وزیر خارجه سوییس در مورد اقدامات این کشور در خصوص مذاکرات احتمالی ایران و آمریکا گفت: ما کانال ارتباطی با تهران هستیم و در چند هفته گذشته در سطح مقامات عالی‌رتبه دو طرف میانجیگری کردیم.
اینها همه نشان از عقب‌نشینی ترامپ دارد و به نظر می‌رسد که رییس‌جمهور آمریکا بر‌خلاف اعضای کابینه‌اش راه‌حل دیپلماتیک را برای حل بحران میان ایران و آمریکا‌ ترجیح می‌دهد.
البته مذاکره و تسلیم ایران هدف اصلی ترامپ از همان ابتدا بوده است اما در پشت این مذاکره آمریکا شروط غیرقابل پذیرش داشت که ایران حاضر به پذیرش آن‌ها نبود.
البته در این میان نقش کنگره کمرنگ نبوده و منع ترامپ از جنگ با ایران به فروکش کردن تب و تاب کاخ‌سفید برای جنگ با ایران منجر شد. هر چند طی یک‌سال گذشته آمریکا با فشار و تحریم‌های سخت به دنبال به ستوه آوردن تهران و مقاماتش بوده و هست اما هدف اصلی‌اش ایجاد تنشی که منجر به جنگ رودررو شود نبوده و نیست.
از طرف دیگر واکنش جدی ایران در مقابل سیاست‌های آمریکا و اروپا و تصمیم جدیدش در مورد برجام نیز می‌تواند عاملی دیگر در عقب‌نشینی کاخ‌سفید تلقی شود.
در این میان باید تاکید داشت که تناقض کلامی میان مقامات کاخ‌سفید تا به حال به وفور دیده شده اما آنچه فعلا به صراحت دیده می‌شود این است که آمریکا به دنبال جنگ با ایران نیست و خواهان مذاکره بدون پیش‌شرط است.
این نشان از این دارد که اعزام ناو هواپیمابر لینکلن به منطقه و هر آنچه که مورد ادعای پمپئو و بولتون در مورد ایران بوده صرفا جهت کشاندن ایران پای میز مذاکره بوده و طبیعتا در این خصوص واشنگتن به دنبال امتیاز گرفتن از تهران بوده که آن را نیز با وجود دستگاه دیپلماسی زیرک ایران به دست نیاورد.
لذا با پالس‌های مثبتی که از جانب رییس‌جمهور آمریکا دیده می‌شود و با اظهارات پمپئو و البته خواسته ترامپ از نخست‌وزیر ژاپن برای میانجیگری میان تهران و واشنگتن می‌توان گفت که مقاومت مقامات ایران جواب داده و واشنگتن ناچار به عقب‌نشینی شده.
اکنون باید دید واکنش تهران نسبت به اظهارات جدید پمپئو که از کوتاه آمدن مواضع کاخ‌سفید خبر داده چیست؟ آیا ایران تن به مذاکره بدون پیش‌شرط می‌دهد‌؟ روحانی بارها از این موضوع مذاکره طبق احترام دو طرفه استقبال کرده و گفته که میز مذاکره هیچ‌وقت جمع نمی‌شود و این در حالی است که رهبر معظم انقلاب مذاکره با دولت فعلی آمریکا را تحت هر شرایطی سم تلقی کردند.