مردی از ژلاری

رمان «مردی از ژلاری» نوشته کویتا لگاتووا با ترجمه فرزانه تیمورازف به تازگی از سوی نشر چترنگ منتشر شده است. این رمان داستانی است در زمان جنگ جهانی دوم و در زمانی که نازی‌ها کشور چک را اشغال کرده‌اند. زن جوانی که در کشور پراگ پزشکی تازه‌کار است از سر دلبستگی به استاد میانسالش، عضو گروه کوچک پارتیزانی آنها شده و برایشان نامه و اعلامیه جابه‌جا می‌کند. گشتاپو اما به دنبال افراد این گروه افتاد و در نهایت پزشک جوان ناچار از تغییر هویت شده و به همراه یکی از بیماران از بیمارستان فرار کرده و ناچار به تن دادن به ازدواجی ناخواسته می‌شود. ژلاری در این اثر روستایی خیالی است که نویسنده آن را از خود ساخته است.
ژل در زبان چک به معنای محزونانه است و معنایش روستایی است که از آن اندوه می‌بارد. اهالی‌اش درگیر فقر و بدبختی‌اند و در نهایت پس از جنگ از آن چیزی جز اندوه ابدی و عشقی اندوهبار باقی نمی‌ماند.
نویسنده این رمان از نویسندگان سرشناس چک به شمار می‌رود و نام ادبی وی در واقع نام مستعار او به شمار می‌رود. وی درس خوانده در رشته‌های فیزیک و ریاضی است. وی از سال ۱۹۵۷ به نویسندگی روی آورد و پس از نگارش نخستین رمانش با عنوان «بت‌ها» بیست سال وقفه در کارش ایجاد کرد که دلیل آن را فشار سیاسی بسیار وارد شده بر خودش عنوان کرد. وی پس از ۲۰ سال گذر زمان از تالیف رمان اولش رمان مردی از ژلاری را نوشت و برای وی جایزه ادبی چک را به ارمغان آورد.
در بخشی از فصل ابتدایی این رمان می‌خوانیم:
«همه‌چیز در خاطرم بود. خانه اجاره‌ای سقفی سه طبقه با دو در ورودی از دو خیابان مختلف، ساختمانی که خیابان اصلی در کنجش به دو خیابان فرعی تقسیم می‌شد. از یک در با کلاه نمدی وارد شدم و از در دیگر، روسری به سر بیایم بیرون. طبقه سوم در جلوی راه‌پله. دو نام: آلش دوبژانسکی و امیلی فویتکووا. سه مرتبه زنگ بزنم. از داخل صدای جارو‌برقی بیاید. پاکت را از ساکم در‌آورم و پس از شنیدن دو تلنگر از زیر در به داخل بیندازمش. در عرض پانزده ثانیه.
سپس از راه‌پله دیگر پایین بروم. در ساکم چیزی نباشد جز دو کروسان و آخرین سهمیه کره- مارگارین.
اگر مشکلی پیش بیاید پاکت را نابود کنم.
اما هیچ مشکلی پیش نمی‌آمد. هرگز مشکلی پیش نیامد.
این کار فقط یک بازی مهیج بود و آن بازی بی‌خطر را به پایان می‌رساندم. اصلا لازم نبود روی ماموریتم تمرکز کنم. برایم مثل آب خوردن بود.»