مرگ در سایه

مهدیه بهارمست- چند روز پیش در برخی رسانه‌ها خبر نابینا شدن دو بیمار در بیمارستان چشم‌پزشکی به دلیل مصرف داروی اشتباه منتشر شد اما خبر‌های جدید نشان می‌دهد که تعداد آنها به ۹نفر رسیده و حداقل چهار نفر از آنها نیز تخلیه چشم شده‌اند. طبق گزارش‌های منتشر شده، این اتفاق فاجعه‌بار در مرکز چشم‌پزشکی تخصصی نگاه در خیابان گل نبی در سه راه ضرابخانه تهران رخ داده است. بیمارانی که همه در یک روز برای بهبود بینایی خود و نگاهی بهتر، صرفا برای عمل آب‌مروارید به بیمارستان خصوصی چشم پزشکی نگاه آمده بودند، نهایتا درگیر اتفاقات ناگواری شدند. گفته شده تعدادی از بیمارانی که در این بیمارستان تحت عمل جراحی آب‌مروارید قرار گرفته‌اند، دچار عفونت شدید چشمی شده و تا به امروز بینایی آنها بازنگشته است. آنها در روز ۱۷مهرماه جاری در این بیمارستان تحت عمل جراحی «کاتاراکت» یا همان آب‌مروارید قرار گرفته‌اند، دچار عفونت شدید چشمی شده و برخی نیز در معرض تخلیه چشم به دنبال عفونت شدید قرار گرفته‌اند! مساله عجیب، سکوت مسوولان بیمارستان در قبال این حادثه و اجبار دیگر پزشکان و عوامل به برجسته نکردن چنین خبر مهمی است. بی‌اعتبار شدن وجهه بیمارستان، احتمالا مهم‌ترین نگرانی مسوولان مجموعه چشم پزشکی «نگاه» است. این در حالی است که بیمارستان مربوطه جزو مراکز درمانی بخش خصوصی بوده و لاجرم، سازمان نظام پزشکی باید مسوولیت بیشتری در قبال این حادثه از خود نشان دهد اما در چنین شرایطی چندین تن از پزشکان متخصص بیمارستان که اغلب آنها حتی از سرمایه‌گذاران این مجموعه هستند، تداوم این سکوت و بی‌توجهی را برنتابیده و چندین مرتبه معترضانه خواستار جدیت مدیران بیمارستان در رسیدگی به موضوع شدند. این پزشکان با نگرانی از تکرار چنین رویدادی برای بیماران دیگر در آینده، در اقدامی معترضانه، بیماران مراجعه‌کننده خود را برای اعمال جراحی به بیمارستان‌های دیگر منتقل می‌کنند. این موضوع واکنش مدیران بیمارستان را در پی داشته است. ظاهرا پزشکان بر سر آنند تا زمانی که دلایل و عوامل و نیز انگیزه‌های احتمالی چنین اتفاقی، آن هم برای ۹بیمار در یک روز، مشخص نشود، عامل یا عوامل این حادثه از بین نرود و مدیران بیمارستان به روند بی‌توجهی خود ادامه دهند، بیمارانشان را در این بیمارستان عمل نخواهند کرد چرا که هم نگران سلامتی این بیماران هستند و هم اعتبار کاری و تخصصشان زیر سوال می‌رود.
آن سه‌شنبه تاریک…
روز سه‌شنبه، ۱۷ مهرماه، بیمارستان «نگاه» میزبان جراحی آب‌مروارید برای چند بیمار بود که پس از عمل، بیماران با مشکلات جدی مواجه شدند. یکی از این بیماران، خانمی ۶۵ ساله است که ساعاتی بعد از جراحی، حالش به شدت بد شد. این حال بد، نهایتا به از دست رفتن بینایی وی منجر شد. این بیماران در شرح این واقعه به تسنیم گفته که «صبح روز سه‌شنبه مورخ ۱۷ مهرماه تحت عمل جراحی چشم برای آب‌مروارید در بیمارستان «ن» قرار گرفتم. ساعاتی بعد از عمل جراحی، بیمارستان به من سوپ داد و پس از خوردن آن، ترخیص شدم و به خانه برگشتم.»
او ادامه داد: «ساعت 2 بعدازظهر بود که حال بدی پیدا کردم و دچار استفراغ شدید شدم؛ همسرم چندبار با بیمارستان چشم‌پزشکی تماس گرفت تا مشکل را با پزشک در میان بگذارد اما کسی پاسخگو نبود. در نهایت صبح فردا با بیمارستان تماس گرفتم و علائمم را به سوپروایزر گفتم. وضعیت من لحظه‌به‌لحظه بدتر شد و کاسه چشم و سرم به شدت درد می‌کرد. در نهایت پس از پیگیری‌های فراوان به ما گفتند به مطب پزشک معالج برویم که من را معاینه کند. پزشک به ما نامه معرفی برای بستری در یکی از بیمارستان‌های دولتی چشم پزشکی را داد که بتوانیم در آنجا دوباره چشمم را جراحی کنیم. دو بار من را به اتاق عمل بردند و در نهایت هم چشم من «تهدید به تخلیه» شده و درحال حاضر بینایی ندارد.»
همراه یکی دیگر از بیماران نیز گفته که مادرش در همان روز ۱۷مهرماه جاری توسط همان پزشک مورد عمل جراحی آب‌مروارید قرار گرفته و چشم مادرش به عفونت شدید مبتلا شده است. او توضیح داده که «به دلیل تبلیغاتی که از این مرکز چشم‌پزشکی دیده بودیم، نزدیک به‌هزار کیلومتر را از شهرستان برای درمان آب‌مروارید چشم مادرم طی کردیم و به تهران آمدیم.
در روز ۱۷مهرماه مادرم تحت عمل جراحی آب‌مروارید قرار گرفت اما ساعاتی بعد حالش بد شد و ما با مطب دکتر تماس گرفتیم و گفتند او را سریعا به بیمارستان چشم‌پزشکی دولتی در تهران منتقل کنید.»
او گفته که «مادرم را چند بار به اتاق عمل بردند و در آنجا برای او پیوند قرنیه انجام شد اما هنوز مشخص نیست که بینایی وی بازخواهد گشت یا خیر زیرا گفته شده، شبکیه او نیز آسیب دیده است.»
یکی دیگر از بیماران نیز که در همان روز و در همین بیمارستان تحت عمل جراحی قرار گرفت، از شهرهای جنوبی کشور به تهران سفر کرده بود. او نیز پس از بد شدن حالش، به بیمارستان دولتی منتقل می‌شود اما تلاش‌ها به نتیجه مطلوب نرسیده است.
اما ماجرا چه بود؟
اسنادی که منتشر شده، نشان می‌دهد که علت عفونت چشم این بیماران، آلودگی به نوعی باکتری به نام «سودوموناس آئروژینوزا» بوده است. آلودگی به این باکتری در پی عمل جراحی چشم در بیمارستان مذکور در کشت ترشحات هوازی به اثبات رسیده و توضیح داده شده که «باکتری سودوموناس پاتوژن نسبتا رایجی است که در عفونت بیمارستانی دخیل است؛ این باکتری یکی از عوامل مهم عفونت‌های بیمارستانی است و می‌تواند باعث بیماری‌های مختلفی در افراد شود. احتمال می‌رود، تجهیزات‌پزشکی یا محیط اتاق عمل آلوده به این باکتری بوده که باعث بروز این عفونت چشمی شده است.» سودوموناس آئروژینوزا یک باکتری گرم منفی، هوازی و متحرک است که به عنوان یک پاتوژن فرصت‌طلب شناخته می‌شود. این باکتری در محیط‌های مرطوب مانند خاک، آب و گیاهان یافت می‌شود و می‌تواند در شرایط خاص به‌ویژه در افراد با سیستم ایمنی ضعیف، عفونت‌های جدی ایجاد کند. پزشکان می‌گویند برای پیشگیری از عفونت‌های سودوموناس آئروژینوزا پس از جراحی، استریلیزاسیون دقیق تجهیزات جراحی، رعایت بهداشت دست‌ها توسط کادر پزشکی و استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های پیشگیرانه توصیه می‌شود. در صورت بروز عفونت، تشخیص سریع و استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های موثر ضروری است. با توجه به مقاومت بالای این باکتری به بسیاری از آنتی‌بیوتیک‌ها، انتخاب داروی مناسب باید براساس نتایج آزمایش‌های حساسیت دارویی انجام شود.
کاهش مراجعان به بیمارستان
حالا پزشکان معترض درصدد روشن شدن دقیق دلایل این اتفاق هستند. البته کار بررسی حقوقی ماجرا نیز در مرحله دادسراست و رسیدگی به آن ادامه دارد. ظاهرا بعضی از عوامل اتاق عمل در آن روز، برای پاسخ به ابهامات و سوالات به دادسرا احضار شده‌اند. پزشکان معترض خواستار اطلاع‌رسانی شفاف بیمارستان به افکار عمومی در این‌باره شده‌اند. این در حالی است که همین رخداد ناگوار، هر چند جسته و گریخته در برخی محافل مطرح شده، کاهش مراجعات برای عمل جراحی در این بیمارستان را در پی داشته است. در این شرایط، همچنان بیمارستان نگاه، چشمان خود را بر حال این بیماران و اعتراضات چشم پزشکان متعهد بسته است. آنها توجیهاتی را درباره سکوت خود عنوان می‌کنند که مثلا «از ما خواسته‌اند فعلا حرفی نزنیم».
به گفته یکی از متخصصان این بیمارستان، ظاهرا داستان بدتر شدن وضعیت بیماران این بیمارستان، در یکی دو مرحله دیگر هم جریان داشته اما هیچ‌گاه به این صورت اپیدمی برای همه بیماران یک اتاق عمل، آن هم در یک روز، نبوده است.
رسیدگی قضایی جریان دارد
این پرونده در مرحله رسیدگی قضایی است و به گفته برخی عوامل بیمارستان، دو نفر از تکنسین‌های اتاق عمل جراحی نیز مورد سوال و جواب قرار گرفته‌اند. هرچند هیچ اتفاقی باعث برگشت بینایی این شهروندان نخواهد شد اما رسیدگی قضایی به این پرونده و تسریع در آن می‌تواند تا حدودی تبعات آنها را کاهش دهد و نگرانی‌های پزشکان معترض را نیز رفع کند.
واکنش وزارت بهداشت
حسین کرمانپور، سرپرست مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت بهداشت در واکنش به خبر منتشره درباره نابینایی ۹بیمار پس از جراحی آب‌مروارید در بیمارستان نگاه گفت: ماجرا مربوط به چند ماه گذشته است.
روابط عمومی معاونت درمان وزارت بهداشت هم اعلام کرد: پیگیری قضایی درباره این مساله انجام شده است.
مردم را نگران نکنید؛ موضوع در مجلس در دست پیگیری است
حسین‌علی شهریاری، رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز در این مورد گفت: این مساله در دستور کار کمیسیون است و پیگیری در این‌باره انجام خواهد شد اما قرار نیست که مردم را نگران کنند. درست است که این اتفاق افتاده و اتفاق خیلی بدی هم بوده است ولی قرار نیست که هر روز همه خبر منتشر کنند.
وی افزود: حتما هم وزارت بهداشت و درمان و هم کمیسیون بهداشت و درمان مجلس این مساله را پیگیری می‌کنند و با مسببان برخورد خواهد شد و تمام کارهای قانونی در حال انجام است.
شهریاری ادامه داد: بیش از یک ماه از این موضوع گذشته و هر روز گروهی می‌خواهند این موضوع را برجسته کنند و حیثیت سلامت حوزه بهداشت و درمان را که افتخار نظام جمهوری اسلامی است خدشه‌دار کنند. ممکن است از این اتفاقات بیفتد و قبلا هم افتاده است اما نمی‌دانم چرا این‌بار رسانه‌های خارجی هم به آن پرداخته‌اند. این نشان می‌دهد که پشت این جریانات اتفاقات دیگری هست و ما در داخل باید بگذاریم مراحل قانونی پیگیری و انجام شود.
رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در واکنش به اینکه چنین مسائلی اعتماد به سیستم درمانی را خدشه‌دار می‌کند، گفت: اگر شما دامن نزنید و بزرگ نکنید مردم بی‌اعتماد نمی‌شوند. دلیلی ندارد که رسانه‌ها هر روز این مساله را برجسته کنند.
گفتنی است پیگیری‌های روزنامه جهان‌صنعت هم نشان می‌دهد که این بیمارستان تمایلی به پاسخگویی ندارد و از سوی دیگر، وزارت بهداشت نیز تاکنون واکنش رسمی به این موضوع نداشته است. این در حالی است که اطلاع‌رسانی درباره چنین وقایعی در بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها، با نیت هرچه کمتر شدن آن و رسیدن به شرایط قابل اطمینان و نیز دفاع از حریم کادر درمانی و پزشکانی است که شرافتمندانه پای کار خدمت به همنوعان خود هستند بنابراین پیگیری‌ها در این پرونده همچنان ادامه دارد.