مسافر برلین در تهران ماند

موزه هنرهای معاصر گنجینه‌ای است از آثار مهم و ارزشمند هنرمندان بزرگ. از پیکاسو تا پولاک و اندی وارهول. آثاری که آنقدر ارزشمندند که می‌توانند پشتوانه پول ملی باشند. سال گذشته خبری منتشر شد با مضمون سفر گنجینه موزه هنرهای معاصر به برلین. اقدامی که بعد از کش و قوس‌های فراوان منتفی شد. مسوولان خطر مصادره گنجینه را جدی دانستند و از ارسال آثار پشیمان شدند. حالا و بعد از چند سال منتخبی از مهم‌ترین آثار گنجینه موزه هنرهای معاصر به نمایش در آمده است.
در این نمایشگاه ۳۰ اثر از آثار هنرمندان ایرانی از جمله بهمن محصص، جواد حمیدی، سهراب سپهری، منصور قندریز، حسین زنده رودی، محسن وزیری مقدم، مسعود عربشاهی، مارکو گریگوریان، منیر فرمانفرماییان، مهدی حسینی، غلامحسین نامی، پرویز تناولی، ابوالقاسم سعیدی فریده لاشایی، بهجت صدر و همچنین ۳۰ اثر از آثار هنرمندان خارجی از جمله جکسن پولاک، پل گوگن، کیس وان دونگن، ماکس ارنست، پابلو پیکاسو، واسیلی کاندینسکی، ویلم دکونیک، پیر سولاژ، مارک روتکو، فرانتس کلاین، اندی وارهول، جاسپر جونز، روبرت مادرول، فرانسیس بیکن، اد رینهارت، روی لیختن اشتاین و… به نمایش گذاشته شده است.
نمایشگاهی برای پایان حاشیه‌ها
مراسم افتتاحیه نمایشگاه آثار منتخب با حضور مدیرکل مرکز هنرهای تجسمی، سرپرست موزه هنرهای معاصر و برخی از چهره‌های هنری و ادبی عصر سه‌شنبه – ۱۷ اسفند – برگزار شد. از چهره‌های حاضر در این مراسم می‌توان به محمود دولت‌آبادی، علی فرامرزی، غلامرضا نامی، مهدی حسینی، عباس مشهدی‌زاده و‌… اشاره کرد.
در ابتدای این مراسم مجید ملانوروزی مدیرکل مرکز هنرهای تجسمی وزارت ارشاد درباره این نمایشگاه گفت: امروز شاهد افتتاح نمایشگاهی هستیم که پیش از این قرار بود در برلین و پس از آن در رم برگزار شود، اما به جهاتی و به‌خاطر حاشیه‌هایی به تاخیر افتاد که امیدواریم این نمایشگاه تابستان سال آینده در برلین و بعد از آن در رم افتتاح شود.
او درباره برگزاری این نمایشگاه در موزه هنرهای معاصر گفت: ما این نمایشگاه را برپا کردیم تا هنرمندان ایرانی و علاقه‌مندان ببینند چه آثاری برای این نمایشگاه انتخاب شده بود. خیلی‌ها می‌گفتند برخی از این آثار عوض شده یا به خارج از کشور رفته و برنگشته است. متاسفانه این‌گونه حاشیه‌ها در حوزه فرهنگ و هنر وجود دارد.
ملانوروزی همچنین درباره کتاب آثار گنجینه موزه هنرهای معاصر که پیش از این قول چاپ آن در سال ۹۵ داده شده بود، گفت: تمام آثار گنجینه عکسبرداری شده است اما متاسفانه صحافی تمام نشده و به همین دلیل رونمایی از این کتاب به بعد از تعطیلات نوروز موکول شد. روزی که به موزه آمدم نمایشگاهی از آثار چاپ دستی گنجینه موزه هنرهای معاصر برگزار شد که کاتالوگ آن خیلی زود فروش رفت و ما تصمیم گرفتیم همه آثار چاپ دستی را در قالب یک کتاب چاپ کنیم.
وی افزود: بنیاد لاجوردی که مسوول چاپ کاتالوگ آن نمایشگاه بود، در چاپ دوم کاتالوگ از همه آثار چاپ دستی عکسبرداری کرد تا امروز شاهد رونمایی کتاب این آثار که توسط بنیاد لاجوردی گردآوری شده، باشیم. این آثار حدود ۱۰۰۰ تابلوی چاپ دستی است که بخشی از گنجینه موزه هنرهای معاصر به شمار می‌رود. گرچه این کتاب در قطع کوچک چاپ شده اما به عنوان یک آرشیو از بخشی از موزه هنرهای معاصر حائز اهمیت است.
مدیرکل مرکز هنرهای تجسمی با اشاره به اینکه در چاپ این آثار مجبور به سانسور شده‌اند، گفت: متاسفانه به دلیل شرایط برخی از آثار ما مجبور شدیم تعدادی از آنها را با یک پوشه سانسور کنیم و بخشی از تابلو را به نمایش در بیاوریم.
ملانوروزی همچنین بیان کرد: امروز در این نمایشگاه آثار ایرانی و خارجی را می‌بینیم که خارجی‌ها با همکاری رییس موزه برلین و رییس موزه رم انتخاب شده و کار انتخاب آثار ایرانی بر عهده مهدی حسینی بوده است.
در بخش دیگری از این مراسم غلامرضا نامی دبیر نمایشگاه مسافران برلین و رم اظهار کرد: اگر نمایشگاه این آثار در برلین و رم برگزار می‌شد برای آنها و برای هنر ایرانی مفید بود. البته اعتقاد داریم که این اتفاق هنوز ممکن است روی بدهد. معمولا این نوع نمایشگاه‌ها چند ماه زمان می‌برد تا آماده شود اما ما آن را در عرض ۱۲ تا ۱۳ روز آماده کردیم. به همین دلیل اگر در آن کمی و کاستی وجود دارد ما را ببخشید. شایسته بود این نمایشگاه کامل‌تر و با اطلاعات بیشتری برگزار شود تا بتواند علاقه‌مندان را سیراب کند.
همچنین در این مراسم مهدی حسینی، پژوهشگر و هنرمند ‌درباره حاشیه‌های به‌وجود آمده برای نمایش این آثار در برلین و رم اظهار کرد: از زمانی که صحبت برگزاری این نمایشگاه در اروپا مطرح شد، حاشیه‌های زیادی در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی به وجود آمد. اینکه چه کسی آثار را انتخاب کرده، چه آثاری انتخاب شده و اینکه اگر از ایران خارج شوند آیا برمی‌گردند یا ممکن است آنها را با نمونه‌های مشابه عوض کنند؟ من از به وجود آمدن این حاشیه‌ها خیلی تعجب کردم چون قرار بود این نمایشگاه در کشوری برگزار شود که از نظر اقتصادی، سیاسی و فرهنگی همیشه با ما دوست بوده و چنین افکاری اصلا به ذهن اروپایی‌ها نمی‌رسد.
وی افزود: آلمان رابطه اقتصادی خوبی با ما دارد که این رابطه در هر سال متجاوز از ۱۰ میلیون دلار است. به همین دلیل چطور ممکن است تعدادی از آثار گنجینه رسمی یک کشور را قرض ‌گیرد و پس ندهد یا آن را با نمونه‌های مشابه عوض کند؟ همه این حاشیه‌ها آنقدر بزرگ شد که سبب شد برگزاری نمایشگاه به تاخیر بیفتد.
این پژوهشگر ادامه داد: موزه برلین برای تک‌تک این آثار مکانی را طراحی کرده بود که هنوز هم آنها را از بین نبرده است تا در آینده این نمایشگاه در آنجا برگزار شود. همچنین کتابی برای این کار به زبان‌های فارسی، آلمانی، ایتالیایی و انگلیسی تدارک دیده شده است. این نمایشگاه رسالتی دارد و آن این است که نشان دهیم در این مملکت چه می‌گذرد و ما چه چیزهایی در گنجینه‌هایمان داریم. گنجینه موزه هنرهای معاصر بعد از اروپا و آمریکا بزرگ‌ترین گنجینه سبک انتزاعی و آبستره است.
حسینی همچنین به رونمایی از کتاب چاپ آثار دستی گنجینه اشاره کرد و گفت: این آثار کل آثار چاپ دستی گنجینه موزه هنرهای معاصر است. کتاب دیگری که قرار بود به عنوان کتاب کل آثار گنجینه رونمایی شود، به دلیل تاخیر در صحافی به بعد از تعطیلات عید موکول شده است. کتاب آثار عکاسی بین‌المللی موزه هنرهای معاصر هم در دست تهیه است. همین‌طور از آثار سقاخانه‌ای گنجینه عکسبرداری شده تا در قالب کتاب منتشر شود. چاپ آثار کتاب گنجینه این حربه را از دست کسانی که می‌گفتند در موزه چه خبر است و آثار چه شده، خارج می‌کند.
در بخش بعدی این مراسم، کتاب آثار چاپ دستی گنجینه شامل ۵۰۰ اثر از ۱۶۱ هنرمندان رونمایی شد. قدیمی‌ترین اثر موجود در این کتاب مربوط به سال ۱۸۵۹ میلادی است.
این نمایشگاه تا اواخر خرداد ماه ۱۳۹۶ ادامه دارد. علاقه‌مندان برای بازدید از این نمایشگاه می‌توانند، روزهای یکشنبه تا پنجشنبه هر هفته از ساعت ۱۰ صبح تا ۷ عصر، جمعه‌ها از ساعت ۳ تا ۷ عصر، به جز شنبه‌ها و تعطیلات رسمی به موزه هنرهای معاصر تهران مراجعه‌ یا جهت کسب اطلاعات بیشتر با شماره تلفن ۸۸۹۵۱۹۶۵ تماس حاصل کنند.