مستنداتی که ارایه نشد

گروه صنعت و معدن- رییس مرکز آمار از نرخ بیکاری ۱/۱۱ درصدی در تابستان ۹۰ خبر می‌دهد و بدون اظهارنظر درباره صحت ایجاد یک میلیون شغل اعلامی، دلیل تاخیر در ارایه آمارهای رسمی را کش و قوس‌ها بین دولت و مجلس اعلام می‌کند.
عادل آذر در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه با وجود اینکه مجلس مرکز آمار را به انتشار رسمی آمار موظف کرده است ولی گزارش رسمی نرخ بیکاری از تابستان سال گذشته و نرخ تورم از خرداد امسال هنوز اعلام نشده است، گفت: نرخ بیکاری را اعلام کردیم، در تابستان سال ۹۰ نرخ بیکاری ۱/۱۱ اعلام شده و نرخ تورم در شهریور هنوز مشخص نشده است.
روش متفاوت مرکز آمار و وزارت کار
آذر ادامه داد: دلیل تاخیر در اعلام نرخ تورم رفت و برگشتی بوده که بین مجلس، دولت، بانک مرکزی و مرکز آمار شد؛ از روز اول که پای کار آمدیم در سامانه مرکز آمار، نرخ تورم را تا اردیبهشت‌ماه سال‌جاری اعلام کردیم.
وی افزود: از سال ۸۶ ماه به ماه تا اردیبهشت سال ۹۰ نرخ تورم اعلام شده و از آن زمان به بعد به کش و قوس‌های دولت، مجلس و مرکز آمار برخورد کردیم.
آذر در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه وزیر کار اعلام کرده که یک میلیون شغل در کشور ایجاد شده است آیا این رقم را تایید می‌کنید، گفت: فرمول مرکز آمار برای ایجاد شغل کاملا خوداظهاری است. مبنای وزارت کار، رفاه و تعاون مستند است و من نمی‌توانم به دلیل اینکه روش متفاوتی داریم در این خصوص اظهارنظر کنم.
رییس مرکز آمار ایران در خصوص دلایل اختلاف آمارهای مرکز آمار ایران با بانک مرکزی در خصوص تورم اعلام شده، گفت: سه عنصر متفاوت برای اعلام نرخ تورم در بانک مرکزی و آمار است، بانک مرکزی تورم شهری را می‌گیرد ولی مرکز آمار ایران تورم شهر و روستا را اعلام می‌کند.
پس از فصل بهار سال گذشته که نرخ بیکاری آن به‌طور رسمی از سوی مرکز آمار اعلام شد، دیگر هیچ وقت این عدد به همراه مستنداتش از سوی تنها نهاد رسمی متولی اعلام آمار در کشور منتشر نشد.
بر اساس آنچه درباره بهار سال گذشته توسط مرکز آمار منتشر شد، نرخ بیکاری جمعیت ۱۰ ساله و بیشتر ۶/۱۴ درصد بود.
بررسی روند تغییرات نرخ بیکاری کل کشور نشان داد که این شاخص نسبت به فصل مشابه در سال قبل (بهار ۱۳۸۸) ۵/۳ درصد افزایش داشته است.
پس از گذشت حدود یک سال از آخرین اعلام، رییس مرکز آمار ایران برای پاسخ به سوال نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی حضور یافت و با اعلام نرخ بیکاری ۵/۱۱ درصد برای بهار سال‌جاری تاکید کرد که در بهار سال ۹۰ نرخ بیکاری نسبت به فصل مشابه سال گذشته دو درصد کاهش یافته است.
این در حالی بود که بر اساس اعلام این مرکز، نرخ بیکاری در بهار سال گذشته ۶/۱۴ درصد بوده است! اما رییس مرکز آمار این عدد را ۵/۱۳ درصد اعلام کرد، به نظر می‌رسد عدد ۵/۱۳ درصد مربوط به نرخ بیکاری کل سال گذشته است.
با این وجود رییس مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری تابستان سال‌جاری را معادل ۱/۱۱ درصد اعلام و تاکید کرده که این عدد رو به کاهش است این در حالی است که مستندات این محاسبات بر خلاف روال پیشین برای عموم منتشر نشده ‌است.
مرکز آمار ایران که بر اساس قانون برنامه پنجم توسعه متولی اصلی انتشار آمار در کشور است، مدت‌هاست که از اعلام نرخ بیکاری و نرخ تورم به صورت رسمی خودداری می‌کند.
دولت اعلام کرده که در سال گذشته ۶/۱ میلیون و در نیمه سال‌جاری یک میلیون شغل ایجاد کرده است. براساس برنامه اعلام شده توسط دولت، قرار است تا پایان امسال ۵/۲ میلیون شغل در کشور ایجاد شود.
این نرخ پس از اعلام نرخ بیکاری ۱۱ درصدی در پایان بهار سال‌جاری و ۵/۱۳ درصدی سال ۸۹ که توسط رییس مرکز آمار ایران و وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پاسخ به سوالات نمایندگان مجلس عنوان شده بود، جدیدترین اظهارنظر در خصوص وضعیت بیکاری در کشور محسوب می‌شود.
متاسفانه سکوت یک‌ساله اعلام وضعیت نرخ بیکاری و جلوگیری از ارایه هرگونه گزارشی در این زمینه توسط مرکز آمار ایران چالش‌ها و حواشی متعددی را پیرامون این مساله در فصل بهار سال‌جاری به وجود آورده بود و این موضوع تا جایی ابهام‌برانگیز بود که بسیاری از نمایندگان مجلس را نیز به واکنش واداشت.
هر چند در ۲۹ خردادماه سال‌جاری مجموعه گزارشات نمایندگان دولت در مجلس مورد پذیرش نمایندگان قرار نگرفت و آنها در مقابل ادعای دولت در ایجاد یک میلیون و ۶۰۰ هزار فرصت شغلی در سال گذشته سوالات و ابهامات متعددی را مطرح کردند، اما اعلام نرخ بیکاری ۱۱ درصدی پس از جلسه مجلس به نوعی اعلام بررسی‌های جدید مرکز آمار ایران در زمینه نرخ بیکاری است.
دفاع از عملکرد اشتغالزایی
پیشتر وزارت کار سابق در سال گذشته و ابتدای سال‌جاری فقط به تحقق هدف دولت در اشتغالزایی یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفری می‌پرداخت و در مورد وضعیت بیکاری اظهار بی‌اطلاعی می‌کرد و این وظیفه را متوجه مرکز آمار ایران می‌دانست.
با اینکه این وظیفه مسوولیت مرکز آمار ایران است اما تلاش مسوولان دولتی در مخفی ماندن نرخ بیکاری باعث دامن زدن به ابهامات مربوط به تحقق فرصت‌های جدید شغلی شد که در نهایت نیز به مجلس کشید و بدون نتیجه باقی ماند.
در نظر گرفتن یک تا دو ساعت کار در هفته به عنوان مبنای شاغل بودن افراد یکی از مهم‌ترین انتقاداتی بود که در مورد عملکرد مرکز آمار در محاسبه نرخ بیکاری طی سال‌های گذشته مطرح بوده است.
تغییر روش محاسبه شاغل و بیکار
شاید یکی از دلایل مهمی که رییس مرکز آمار را برای تغییر این مبنا و در نظر گرفتن دو روز کاری در هفته به جای دو ساعت برای شاغل دانستن افراد واداشته است، انتقادات فراوانی بود که به این نحوه محاسبه نرخ بیکاری صورت می‌گرفت.
عادل آذر با تغییر این مبنا از منتقدین خواسته بود که دیگر این موضوع را مطرح نکنند چراکه استفاده از مبنای نرخ بیکاری یک استاندارد جهانی بوده و تقریبا از اوایل دهه ۸۰ مورد استفاده دولت قرار می‌گرفته است، با این حال وی اعلام کرد تغییر دو ساعت به دو روز در حد صدم درصد نرخ بیکاری را جابه‌جا می‌کند.