مسجد جامع «عتیق» اصفهان آسیب‌شناسی می‌شود

ایرنا- مدیر فنی و مهندسی قطار شهری اصفهان گفت: مسجد جامع عتیق پس از ارائه مطالعات دانشگاه علم و صنعت درخصوص عبور خط مترو، آسیب‌شناسی می‌شود. یکی از گزینه‌های پیش‌رو برای عبور خط شماره ۲ قطار شهری اصفهان از دل تاریخی‌ترین بافت شهر و از جوار مسجد جامع عتیق، عبور از زیرگذر میدان امام علی‌(ع) است. این محدوده در عمق ۳۰ متری زمین و ۳۰ متری مسجد جامع عتیق قرار دارد. کارشناسان و فعالان میراث فرهنگی نسبت به عبور مترو از جوار مسجد جامع عتیق اصفهان که یک بنای ۱۲۰۰ ساله و دارای برخی آسیب‌ها ازجمله رطوبت صعودی و شرایط متزلزل در برخی قسمت‌هاست، ابراز نگرانی کرده‌اند.
گفته می‌شود، کُنج شمال شرقی مسجد، جایی که مدرسه «مظفریه» قرار دارد نزدیکترین فاصله را به خط دوم قطار شهری دارد و این فاصله حدود ۱۲ متر است، اما بیشترین فاصله مسجد از قطار شهری در کنج جنوب غربی و فاصله ۱۸۵ متری قرار دارد. روح‌الله سعادت‌پور اظهار کرد: مسجد جامع عتیق اوضاع نگران‌کننده بالقوه‌ای دارد و باید به بنای آن رسیدگی شود، از این رو نگرانی اصلی ما در زمان بهره‌برداری از قطار شهری است که توسط کارشناسان بررسی می‌شود.
وی ادامه داد: مطالعات آسیب‌شناسی مسجد بعد از بررسی‌های دانشگاه علم و صنعت با عقد قرارداد شروع می‌شود.
به گفته سعادت‌پور، مطالعات دانشگاه علم و صنعت به احتمال زیاد تا ۲ ماه آینده تمام می‌شود. مدیر فنی و مهندسی قطار شهری اصفهان تصریح کرد: هیچ نگرانی‌ای بابت مسجد در زمان احداث تونل قطار شهری و ایستگاه‌ها وجود ندارد، اما باید گفت از طرفی این بنا اوضاع نگران‌کننده بالقوه‌ای دارد که باید رسیدگی شود و از سوی دیگر نگران موضوع فرونشست هستیم که گریبانگیر اصفهان و بناهای تاریخی آن است.
وی اظهار کرد: دستگاه حفار تونل مترو در ایستگاه «میدان امام علی(ع)» در بین دو لاین شمع که پیش‌تر برای احداث زیرگذر میدان امام علی(ع) حفاری شده است، رد می‌شود و در واقع یک لایه محافظ از قبل وجود دارد و ماشین حفار با سیستم مکانیزه‌اش با ایجاد فشار تعادلی اجازه فرونشست خاک را نمی‌دهد.
سعادت‌پور افزود: با این وجود در زمان حفاری تونل مترو با ابزارسنج نشست، میلیمتری رصد و اگر نیاز مجدد به سازه نگهبان مضاعف وجود داشته باشد، اقدام خواهیم کرد. وی با اشاره به اینکه برای احداث هر ایستگاه قطار شهری به فراخور خاک و شرایط محل، طراحی و میزان نشست مختص به آن سنجش می‌شود، گفت: فاصله‌ای که تحت تاثیر نشست زمین قرار می‌گیرد مطالعه می‌شود، اما با این وجود نمی‌شود منکر خطاها و ریسک‌های زمان اجرا شد.
وی افزود: ایستگاه «ابن‌سینا» و «میدان امام علی(ع)» ۲ ایستگاه نزدیک به هم هستند و شرایط خاک نسبتا مشابهی دارند، اما شرایط احداث ۲ ایستگاه مشابه هم نیست.
سعادت‌پور یادآور شد: ریزش ایستگاه ابن‌سینا یک حادثه اجرایی بود که به سطح زمین بروزی نداشت و نشستی هم در سطح زمین اتفاق نیفتاد.
وی اضافه کرد: برای ساخت این ایستگاه از روش «شمع و ریب» (یک نوع سازه نگهبان) استفاده شده است، اما شرایط ایستگاه میدان امام علی فرق می‌کند و در این ایستگاه خاص‌ترین و پیچیده‌ترین روش‌های حفاری و طراحی سازه را داشته‌ایم، چراکه حفاری از زیرگذر میدان امام علی شروع شده است.
مدیر فنی و مهندسی قطار شهری اصفهان گفت: برای احداث ایستگاه میدان امام علی که هم‌اکنون ۷۰ درصد پیشرفت پروژه داشته، روش «بالا به پایین» به کار گرفته شده است.
سعادت‌پور یادآور شد: ایستگاه ابن‌سینا سه بخشی است و یک ایستگاه مرکزی دارد که کاملا روباز اجرا شده، ولی سمت شمال و جنوب آن تونل بوده و چیزی حدود ۱۶ متر عرض دهانه داشته که احتمال ریزش تونل با دهانه بالا در این روش بالاست. این مسوول افزود: تونل‌هایی که در ایستگاه میدان امام علی احداث شده با عرض دو یا سه متر هستند و احتمال ریزش آنها خیلی کم است.
وی تاکید کرد: ابزارهای نشست‌سنجی سه‌بعدی از سطح زمین، روی لایه‌های احداث‌شده میدان، ستون‌های سازه‌ها و بدنه ایستگاه در حال حفاری (روی تونل‌ها) نصب شده است و به صورت دو هفتگی خوانش انجام و نشست‌ها کنترل می‌شود.
سعادت‌پور اطمینان خاطر داد فاصله‌ای که ایستگاه تا مسجد دارد (بالای ۱۵۰ متر) مجاز است و کاسه نشست مورد مطالعه به مسجد نمی‌رسد. وی با اشاره به اینکه حداکثر نشست در فاصله ۲ برابر قطر تونل اتفاق می‌افتد، گفت: تونل مترو ۹ متر و ۶۰ سانت قطر دارد و درنهایت بازه ۲۰ متری را برای نشست در سطح زمین متصور هستیم، اما فاصله تونل با مسجد از این میزان فراتر است.