30 - 11 - 2022
مسکن بر سر سه‌راهی
زیبا ورمزیاری- بازار مسکن هم‌اکنون در سه‌راهی سرنوشت‌سازی قرار دارد؛ مسیر اول گرانی، دیگری ارزانی یا ادامه رکود.
با توجه به اینکه طی چند سال اخیر در روند تصمیم‌گیری‌ها آنچه به دست فراموشی سپرده شد متقاضیان مسکن در کشور بودند، لازم است ابتدا به بیان آخرین وضعیت آنها پرداخته شود زیرا بازار به هر سمت و سویی که روانه شود در درجه اول این مردم هستند که باید با تبعات آن دست و پنجه نرم کنند. در حال حاضر آنچه در میان متقاضیان خرید و اجاره مسکن یکسان است تنها گلایه و اعتراض به گرانی است. پایداری همین روند موجب شده تا بازار به خواب عمیقی فرو رود و حجم معاملات شاهد سقوط بی‌تجربه‌ای باشد.
در بحث افزایش قیمت مسکن دیگر شمال و جنوب شهر مطرح نیست زیرا قیمت خرید یا اجاره آپارتمان در پایین‌ترین نقطه تهران هم رقم چشمگیری است. در حال حاضر متقاضیان برای کاهش هزینه‌های خود اگر بخواهند به چند منطقه پایین‌تر هم مهاجرت کنند می‌بینند که قیمت در آن مناطق هم خود را به مناطق بالاتر شهر رسانده است.
گیر افتادن در چنین شرایطی باعث می‌شود که مردم همواره چشم به دهان مسوولان بدوزند شاید امیدی به بهبود وضعیتشان باشد.
وزارت راه و شهرسازی
وزارت راه و شهرسازی دولت دهم طی چهار سال گذشته همواره بر کنترل بازار مسکن و نوید اخبار خوش برای مستاجران اصرار ورزیدند. نمی‌توان گفت طی سال‌های گذشته این وزارتخانه هیچ اقدامی برای متقاضیان مسکن انجام نداد اما تمرکز به یک برنامه (مسکن مهر) موجب شد تا این وزارتخانه نتواند بازار را سر و سامان دهد به‌گونه‌ای که ماه‌ها و سال‌ها سپری شد و در نهایت نتیجه آن شد که می‌بینید؛ شرایط قیمتی بازار مسکن آنقدر توفان‌زده است که حتی نمی‌شود به آن نزدیک شد.
طبق آخرین اعلام مرکز آمار ایران، قیمت مسکن در یک سال گذشته صددرصد و در هشت سال اخیر نزدیک به ۴۰۰ درصد افزایش داشته است.
با این حال طی یکی دو سال اخیر وعده‌های بسیاری از سوی مسوولان این وزارتخانه به گوش رسید. به عنوان مثال علی نیکزاد، وزیر راه و شهرسازی دولت دهم بارها در مراسم‌های مختلف اعلام کرد که با عملیاتی کردن ساخت طرح مسکن مهر قیمت مسکن افزایش نخواهد یافت. وی همچنین بر این نکته پافشاری می‌کند که تعداد واحدهای مسکونی بیش از تعداد خانوارهای کشور است، پس مشکلی در بخش عرضه و تولید مسکن وجود ندارد.
وی در ماه‌های آخر وزارت خود با بیان اینکه وضع کنونی مسکن کشور در ثبات نسبی به سر می‌برد، اعلام کرد: کسانی که معتقدند در کشور به اندازه کافی مسکن وجود ندارد و دولت را به این خاطر، متهم می‌کنند، سخت در اشتباهند. هر سال عده‌ای سودجو سعی می‌کنند شایعه گرانی وحشتناک مسکن پس از عید را رواج دهند درحالی که همواره خلاف ادعای آنها ثابت شده است.
معاونان نیکزاد هم از دادن وعده کم نگذاشتند به عنوان مثال ابوالفضل صومعلو، معاون امور مسکن و ساختمان نیکزاد که در یک سال پایانی دولت دهم به شدت نایاب شده بود در اظهارات گذشته‌اش همواره اعلام کرده بود که چون سال ۹۱ سال شکوفایی بخش مسکن و سال به محصول نشستن سیاست‌های مسکن با تحویل تمام واحدهای مسکونی مهر در مناطق شهری است یقینا بازار مسکن کنترل خواهد شد و این افتتاح‌ها می‌تواند نویدبخش کنترل بازار مسکن باشد.
وی با آمدن آخوندی هم دست از دادن اخبار خوش برنداشته است و پیش‌بینی کرد که کاهش قیمت مسکن تا پایان سال ۹۲ ادامه دارد و امسال سال وفور عرضه مسکن است و نیمه نخست سال ثبات و آرامش به‌گونه‌ای وارد بازار مسکن شد که قیمت‌ها در تابستان چهار درصد نسبت به بهار کاهش یافته است.
همچنین سید محمود فاطمی عقدا، دیگر معاون نیکزاد با تاکید بر اینکه با واگذاری مسکن مهر امسال قیمت‌ها کاهش می‌یابد اعلام کرد که مطمئن باشید قیمت مسکن افزایش نمی‌یابد.
فعالان بازار
در مقابل اخبار نوید بخش مسوولان، واقعیت بازار مسکن چیز دیگری بود زیرا در سال گذشته قیمت مسکن گاهی لحظه‌ای افزایش می‌یافت و هیچ ابزار و نهادی جلودار این شرایط نبود.
در اردیبهشت‌ماه سال ۹۱ شرایط به گونه‌ای شده بود که در دفاتر مشاوران املاک اختلافات بسیاری به وجود می‌آمد؛ خریدار می‌گفت «سه بار بیعانه گذاشته‌ام تا پای قولنامه هم رفته‌ام ولی فروشنده‌ها هر بار، معامله را برهم زده‌اند.» در مقابل فروشنده می‌گفت: «چاره‌ای ندارم. خانه لحظه‌ای گران می‌شود و هنوز تا این لحظه نتوانسته‌ام خانه‌ای بخرم تا بتوانم این معامله را انجام دهم. شما خودتان را جای من بگذارید.»
مشاوران املاک هم در مورد علت این پیشامدها می‌گفتند: دلیل چه می‌تواند باشد جز نوسانات شدید دلار و بالا رفتن قیمت آن.
سال گذشته شرایط به گونه‌ای بود که مسولان از کنترل قیمت مسکن خبر می‌دادند اما در مقابل فعالان بازار عکس این قضیه را به اثبات می‌رساندند اما رفته رفته بازار مسکن به سمت رکود پیش رفت و در همین رکود باقی ماند.
اکنون فعالان بازار مسکن می‌گویند که با اینکه حجم اجاره‌نشینی به طرز بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است ولی بازار مسکن همچنان راکد است. در زمینه افزایش قیمت‌ها هم باید گفت که در بخش خرید و فروش مسکن، قیمت از فروردین‌ماه، دیگر افزایش نیافته و بعید است که دوباره قیمت‌ها رو به افزایش بگذارد. یکی دیگر از مشاوران املاک پایتخت نیز از سایه سنگین رکود بر بازار مسکن می‌گوید.
او به فروشندگان ملک توصیه می‌کند برای فروش دست نگه دارند زیرا زمان بازگشت دوباره رونق به بازار مسکن از اواخر شهریورماه و اوایل مهرماه خواهد بود. وی البته افزایش قیمت‌ها را بسته به شرایط موجود در کشور می‌داند.
یکی دیگر از مشاوران مسکن می‌گوید: قیمت‌ها در این چند ماه تغییری نکرده است. سفرهای تابستانی، ماه رمضان و امتحانات خردادماه دانش‌آموزان و دانشجویان علت رکود کنونی بازار مسکن است.
دیگر مشاور املاک نظری متفاوت دارد. او می‌گوید که رکود بازار مسکن منطقی نیست و خرید و فروش آپارتمان درحال حاضر خوب است و تاکید می‌کند که در سه روز، معامله خرید و فروش هشت واحد مسکونی را جوش داده است.
مجلس
نمایندگان مجلس طی این سال‌ها تنها به انتقاد پرداختند و خواستار بهبود شرایط مردم شدند این درحالی است که طی چند ماه اخیر و همزمان با اتمام دولت دهم انتقاد از مسکن مهر که تنها راهکار دولت برای خانه‌دار کردن مردم بود به بیشترین حد خود رسید به‌طوری که محمدرضا رضایی‌کوچی، نایب‌رییس کمیسیون عمران مجلس گفت: متاسفانه دولت نظاره‌گر بازی واسطه گران مسکن شده و هیچ‌گونه کنترلی بر قیمت‌ها اعمال نکرده که دود این بی‌برنامگی‌ها و عدم کنترل بازار مسکن تنها بر چشم مستاجران و افراد فاقد مسکن می‌رود.
مسکن مهر کمکی به تثبیت قیمت‌ها نکرد
عبدالکریم حسین‌زاده، نماینده مردم نقده و اشنویه در مجلس با اشاره به اینکه مسکن مهر نتوانست بازار مسکن را ساماندهی کند، اعلام کرد که دلیل این امر نیز اجرای پروژه‌های مسکن مهر در مناطق اطراف شهرهاست. مسکن مهر یک پروژه شکست خورده بوده و نتوانست مردم را به سوی خود جذب کند زیرا این پروژه در صورتی که در مکان مناسب و با پیش‌بینی امکانات و خدمات رفاهی احداث می‌شد، می‌توانست تاثیر مثبتی بر بازار مسکن داشته باشد.
مهرداد بائوج‌لاهوتی، سخنگوی کمیسیون عمران مجلس گفت: مسکن مهر پاسخگوی نیاز کشور نبوده و باید به غیر از آن ساز و کارهای دیگری نیز اتخاذ شود.
محمد دامادی، عضو کمیسیون عمران مجلس با بیان اینکه تامین زیرساخت‌ها و استحکام واحدهای مسکن مهر دچار مشکلات جدی است، گفت: متاسفانه سوءمدیریت موجب شده که تامین زیرساخت‌های تعداد زیادی از واحدهای مسکن مهر همچنان در هاله‌ای از ابهام باشد.
محمد ابراهیم محبی، عضو کمیسیون عمران گفت: کلیت طرح مسکن مهر از نقاط قوت دولت بود اما اجرای آن چیزی نبود که انتظارش را داشتیم. نه جانماهای خوبی برای اجرا انتخاب شده بود و نه بر عملکرد پیمانکاران کنترل‌های لازم و جدی صورت می‌گرفت.
نادر قاضی‌پور، نماینده مجلس گفت: متاسفانه پروژه‌های مسکن مهر از عدم وجود انشعابات آب شرب، برق و گاز در واحدهای تولید شده رنج می‌برند و این مشکلات هم تنها به سبب عدم هماهنگی وزارتخانه‌ها در اختصاص امکانات است ضمن اینکه در این مناطق مراکز تفریحی، آموزشی و پاسگاه هم اصلا وجود ندارد.
آینده چطور می‌شود
با تغییر دولت و وزیر حال این انتظار وجود دارد که تحت هر شرایطی اوضاع باید تغییر کند روزی نیست که متقاضیان بازار مسکن این سوال را نپرسند که بالاخره قرار است چه اتفاقی بیفتد و وزیر جدید قرار است برای مردم چه کار کند.
آخوندی پس از وزارت اعلام کرده که سرمایـه‌گذاری مـتقاضیان در صندوق‌های پس‌انداز مسکن و دریافت تسهیلات چند برابری سیاست مناسبی برای خانه‌دار شدن مردم است زیرا اگر عرضه و تقاضا به صورت همزمان تقویت شوند، قیمت خانه افزایش نمی‌یابد.
وزیر جدید معتقد است که این سیاست که افراد مبلغی را در صندوق‌های پس‌انداز مسکن سرمایه‌گذاری می‌کنند و سپس پنج تا شش برابر آن مبلغ تسهیلات دریافت می‌کنند در اکثر کشورهای دنیا تجربه شده و سیاست مناسبی است و اینکه به مردم بگوییم کجا و چگونه زندگی کنند در حقیقت محدود کردن حق انتخاب آنها در بخش مسکن است درحالی که باید با توانمند کردن شهروندان و تقویت همزمان عرضه و تقاضا، حق انتخاب مردم را افزایش دهیم.
درخصوص راهکار حمایت از مستاجران هم بحث افزایش مدت اجاره تا دو سال را مطرح کرده که این طرح هم اما و اگر‌های بسیاری دارد اما می‌توانند صددرصد به نفع مستاجران باشد.
بی‌شک با شرایطی که در بازار مسکن حاکم است اگر دولت جدید با تدبیر پیش برود می‌تواند همه را از این شرایط نجات دهد و بازار را به سمت ثبات هدایت کند اما اگر بخواهد به ابعاد گوناگون این بازار بی‌توجه باشد قیمت باز هم بالا می‌رود و سرمایه‌های سرگردان به این بازار هجوم می‌آورند. پس اکنون بازار مسکن در مقطع بسیار حساسی قرار دارد و شاید لحظه‌ای غفلت موجب شود حتی دولت‌های بعدی هم نتوانند اوضاع را درست کنند.
لطفاً براي ارسال دیدگاه، ابتدا وارد حساب كاربري خود بشويد