مسیر مبهم ورود شرکت‌ها به بورس

یک کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه سرعت ورود شرکت‌ها به بورس و فرابورس راضی‌کننده نیست می‌گوید، ما باید حداقل ماهی یک عرضه اولیه داشته باشیم. او همچنین معتقد است که سخاب می‌تواند در بازار پایه مورد دادوستد قرار گیرد. فردین آقابزرگی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره‌ مقدار و حجم عرضه‌های اولیه در بازار سرمایه ایران اظهار کرد: با توجه به ظرفیت بازار سرمایه، می‌توانیم حداقل ماهی یک عرضه اولیه داشته باشیم، ولی باید توجه کنیم که حجم و مقدار عرضه‌ها باید معقول باشد.وی با اشاره به عرضه اولیه اخیر در شرکت فرابورس ایران گفت: وقتی در عرضه اولیه به هر سرمایه‌گذار فقط ۴۰ هزار تومان سهم می‌رسد آن عرضه اولیه چندان قابل توجه نیست، در نتیجه مقدار و حجم عرضه اولیه بسیار مهم است.این کارشناس بازار سرمایه درباره‌ نظام قیمت‌گذاری ثبت سفارش در عرضه‌های اولیه‌، بیان کرد: درست است به دلایلی نمی‌توانیم بوک بیلدینگ را به طور کامل اجرا کنیم، ولی انتظار داریم به مرور زمان این نظام قیمت‌گذاری به طور کامل و به درستی اجرایی شود، اما در عمل می‌بینید که این نظام اصلاح نمی‌شود و به مرور در جایگاه خود ابقا می‌شود. آقابزرگی با اشاره به محدوده قیمتی در روش بوک بیلدینگ، گفت: وقتی در این روش یک سهم ۲۲۰ الی ۲۴۰ تومان قیمت‌گذاری شده است و تحلیلگری آن را ۱۲۰ ارزیابی می‌کند و دیگری ۲۵۰ تومان، یعنی ما تحلیل هر دو شخص را نادیده گرفته‌ایم در صورتی که باید اجازه دهیم فعالان بازار با یکدیگر رقابت کنند.وی ادامه داد: در حال حاضر سرعت پذیرش شرکت‌ها در بورس و فرابورس قابل قبول نیست که یک دلیل آن می‌تواند روند کند تهیه گزارش‌های کارشناسی باشد و در نهایت می‌بینیم یک صف طولانی برای شرکت‌های متقاضی برای ورود به بورس و فرابورس به وجود می‌آید. این کارشناس بازار سرمایه درباره‌ اوراق اسناد خزانه اسلامی (سخاب) که مدتی است در خارج از سازوکار بازار سرمایه که خرید و فروش می‌شود، گفت: این نوع اوراق بدهی می‌تواند در بازار پایه عرضه شود. در آن بازار حتی شرکت‌هایی که اطلاعات مالی نیز ندارند، عرضه می‌شود و حتی گفته می‌شود که مسوولیت خرید آن با شخص خریدار است.آقابزرگی افزود: اوراق سخاب در حال حاضر در خارج از بورس و به صورت سفته‌بازانه با بازده حدود ۴۰ درصدی داد و ستد می‌شود که برای بازار سرمایه مخرب است.
بازار سرمایه ایران بین‌المللی نیست
از سویی دیگر، یک تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به اینکه بورس، سریع و مطمئن‌ترین راه برای برون‌رفت اقتصاد از رکود است گفت: بازار سهام این امکان را دارد با تزریق به موقع نقدینگی به صنایع مختلف، بنگاه‌ها را توانمند سازد و به خروج اقتصاد و بازار سرمایه از رکود کمک کند.
محمدمهدی زنگانه در گفت‌وگو با تسنیم با اشاره به اینکه در حال حاضر بازار سرمایه در عصر باروک خود قرار دارد، گفت: عصر باروکی یک اصطلاح متداول مربوط به قرن هفدهم است که در وصف مرواریدهای غلطانی به کار می‌رود که شکل نامنظمی دارند و شاخصه مهم آنها تضاد موجود در همه شئون جامعه در آن عصر بوده است.وی همچنین با اشاره به اینکه سهم بورس تهران در بازارهای بین‌المللی بسیار کم است، درخصوص دلایل این موضوع گفت: جدای از مسایل سیاسی میان کشورها که در این زمینه تاثیرگذار است، واحد پولی کشور هم به عنوان یک پول شناخته شده بین‌المللی مطرح نیست که این موضوع جذابیت سرمایه‌گذاری در ایران را کاهش می‌دهد. زنگانه افزود: از سوی دیگر استفاده کاربردی از ظرفیت‌های برجام از طریق بازار سهام می‌تواند به تعمیق این بازار در نگاه بین‌المللی کمک کند. به عنوان مثال موضوع IFRS و رعایت استانداردهای گزارشگری مالی بین‌المللی و ابلاغ آن در سال گذشته یک گام موثر در جهت درک بهتر گزارش‌های مالی شرکت‌ها در سطح بین‌المللی و ایجاد اعتماد سرمایه‌گذاران خارجی بوده است. این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه در این عصر در جامعه دو شعار بسیار شنیده می‌شده افزود: این دو شعار عبارتند از شعار خوش‌بینی افراطی از سوی متجددین و شعار ریاضت و گوشه‌نشینی متاخرین که بر این اساس می‌توان مرواریدهای نامنظم را به سهام‌های بازار تشبیه کرد و رفتار متولیان و معامله‌گران امروز بازار بورس را هم مشابه دو شعار متداول عصر باروک(یکی سودهای کلان موجود در بازار سرمایه و دیگری فاصله گرفتن از بازار پرریسک و معامله نکردن) دانست.
ویترین اقتصادی بی‌اهمیت
در عین حال این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه متولیان اقتصادی، بورس را ویترین اقتصاد کشور می‌خوانند اظهار داشت: این در حالی است که تلاش کارآمد و اثربخشی در راستای رشد و ارتقای این ویترین و نیز ایجاد انگیزه برای سهامداران و تولید ثروت و در پی آن رشد تولیدات و صنایع از این بستر مطمئن انجام نمی‌شود. زنگانه ادامه داد: البته در بعضی موارد نیز مشاهده می‌شود برخی سهامداران بدون توجه به مسائل بنیادی صنایع و گزارشات شرکت‌ها و براساس شایعات اقدام به خرید و فروش سهام در بازار می‌کنند که از این منظر نیز نبود فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی مناسب در بورس مشاهده می‌شود. رییس هیات‌مدیره شرکت سهم نگر افزود: همچنین با نگاهی به روند شاخص کل و شاخص هموزن متوجه می‌شویم کلیات بازار سرمایه تحت تاثیر سهام چند شرکت بزرگ است و شرکت‌های کوچک‌تر دستخوش سفته‌بازی و رشد و نزول‌های شارپی هستند که این موضوع نه برای سهامداران اعتمادآور است و نه در شان بازار سرمایه کشور است. این کارشناس بازار سرمایه در ادامه درخصوص شرایط کنونی بازار سرمایه اظهار داشت: در شرایط کنونی این بازار دچار رکود و افتی فرسایشی شده است که بخشی از این رکود مربوط به نوع رفتار سهامداران عمده، دولتی و یا شبه‌دولتی‌ها در بازار سهام است و بخشی دیگر نیز مربوط به دیدگاه متولیان اقتصاد کشور از منظر سیاست‌های انقباضی و ترس از تورم است. زنگانه افزود: از طرفی دیگر بازار سرمایه وابستگی شدیدی به شبکه بانک‌های کشور دارد که سیاست‌گذاری و مالکیت آنها دولتی یا شبه‌دولتی است؛ این در حالی است که بازار سهام نسبت به سیستم بانکی در جهت نیل به اهداف توسعه‌طلبانه کشور بستر مناسب‌تری را شامل می‌شود چراکه این موضع در کشورهای توسعه‌یافته آزموده شده است و نتایج آن نیز قابل مشاهده می‌باشد.
بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران
این کارشناس بازار سرمایه همچنین مواردی چون عدم ارتقای جایگاه نهادهای مالی، شرکت‌های تامین سرمایه و سرمایه‌گذاری و نیز صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه، عدم ارائه خدمات مشاوره‌ای مناسب به سهامداران خرد توسط نهادهای مالی و عدم ارائه برنامه‌هایی مدون در رسانه‌های کشور در جهت شناخت پتانسیل‌های مثبت بازار سهام به عموم مردم، همچنین نرخ بالای تسهیلات بانکی و اعتبارات به کارگزاران توسط بانک‌ها و عدم به کارگیری شیوه‌های نوین تسهیلات‌دهی به کارگزاران بورس توسط بانک‌ها و موسسات و نهادهای مالی و در پی آن عدم استفاده سهامداران از اعتبارات کارگزاری‌ها به جهت بالا بودن نرخ و عدم تنوع این اعتبارات را از جمله مشکلات بازار سرمایه کشور قلمداد کرد. زنگانه در ادامه عدم هماهنگی استاندارد‌گذاران حسابداری و گزارشگری مالی(سازمان حسابرسی) و استانداردگذاران صنایع مختلف از جمله بانک و بیمه درخصوص نحوه گزارش‌گیری مالی متفاوت آنها و نیز به‌وجود آمدن مسایلی همچون موضوعات مربوط به صورت‌های مالی بانک‌ها و سودهای شناسایی شده غیرواقعی و همچنین افشای اطلاعات خصوصی شرکت‌ها قبل از درج در سامانه کدال را از جمله موارد اثرگذار در بی‌انگیزه شدن سرمایه‌گذاران و افت بازار سرمایه در شرایط کنونی عنوان کرد.
تزریق نقدینگی از مسیر بورس
وی با اشاره به اینکه تورم معقول در ذات یک اقتصاد پویاست گفت: بر این اساس بورس بستر مناسبی برای افزایش نقدینگی نسبت به بانک‌هاست؛ چراکه وظیفه بانک‌ها تخصیص منابع پایین‌دستی به اقتصاد است درحالی که در کشورهای توسعه‌یافته منابع کلان از طریق بورس هدایت و در اختیار صنایع و بنگاه‌های تولیدی قرار می‌گیرد. این کارشناس بازار سرمایه افزود: بر این اساس با تغییر رویه تامین مالی اقتصاد کشور از بانک‌محوری به سمت بورس‌محور شدن، شرایط جهت رشد نقدینگی و ارتقای پایه پولی در جهت برون‌رفت اقتصاد از رکود رقم خواهد خورد و دیگر شاهد تورم مهار نشدنی در کشور به عنوان موضوعی که نگرانی همیشگی دولتمردان است، نخواهیم بود.
دورنمای صنایع تالار
زنگانه همچنین درخصوص شرایط بازار سرمایه و وضعیت صنایع فعال در این بازار اظهار داشت: صنایعی همچون فولاد از نظر صورت‌های مالی و پوشش بودجه‌ای وضعیت مناسبی دارند و صنایع لاستیکی نیز با توجه به کاهش نرخ کاوچو در وضعیت مناسبی برای شناسایی سود هستند. وی افزود: وضعیت صنایع قندی هم با توجه به تغییرات تعرفه واردات شکر و مصرف سرانه داخلی مناسب ارزیابی می‌شوند و در صنایع کاغذی نیز با توجه به خروج دولتی‌ها و ورود بخش خصوصی به کرسی هیات‌مدیره چند شرکت در این صنعت، می‌توان منتظر اتفاقاتی همچون وصول مطالبات و اخذ تسهیلات با نرخ کمتر و مدیریت مناسب‌تر منابع در این صنعت بود. البته باید توجه داشت که سهام شناور در شرکت‌های این صنعت بالاست و قیمت سهام به قیمت ذاتی آن نزدیک‌تر است.