مشکل شما به ما ارتباط ندارد!

«جهان صنعت»- هرسال که می‌گذرد از شمار پارافین‌سازهای کشور کم می‌شود. یک دهه قبل بیش از ۱۲۰ واحد صنعتی در این حوزه فعال بودند اما برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد تنها یک سوم از این واحدها فعال هستند و آنهایی هم که مانده‌اند با مشکلات بزرگی دست و پنجه نرم می‌کنند.پارافین محصول پایین دستی صنعت نفت است که خوراک اولیه آنها از طریق پالایشگاه‌های روغن‌سازی تامین می‌شود؛با این حال فعالان این صنعت می‌گویند، افزایش قیمت مواد اولیه باعث عدم رقابت‌پذیری این صنعت شده و معدود شرکت‌های باقیمانده نفس‌های آخر خود را می‌کشند.دی ماه سال گذشته مرتضی شهریاری عضو تعاونی پارافین ایران در گفت‌وگویی اعلام کرد که ماده اولیه صنعت پارافین‌سازی، یعنی اسلک وکس فقط توسط چهار پالایشگاه روغن‌سازی ایرانول، پارس، بهران و سپاهان تولید می‌شود و این چهار پالایشگاه روغن‌سازی سال‌ها پیش، در ظاهر به بخش خصوصی واگذار شده‌اند، اما مدیریت آنها همچنان در دست مدیران دولتی است.این انحصار باعث شده که این شرکت‌ها حتی مصوبات شورای رقابت را رعایت نکنند.هرچند که وزارت نفت به عنوان بخش بالادستی و سیاستگذار در صنعت نفت عنوان می‌کند که در امور داخلی شرکت‌ها دخالت نمی‌کند و قیمت‌گذاری را به بورس کالا سپرده است،با این حال تولیدکنندگان این صنعت انتظار دارندکه دولت به عنوان نهاد بالادستی بر وضعیت این صنعت نظارت داشته باشد.با این حال سعید مداح مروج مدیر هماهنگی و نظارت بر تولید شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران در واکنش به خواست تولیدکنندگان پارافین گفته است که پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی متولی رفع کمبود مواد اولیه پارافین‌سازان نیست.آن طور که مداح مروج گفته ستاد تنظیم بازار و نهاد‌های نظارتی متولی رسیدگی به نیمه‌خام‌فروشی ماده اولیه صنایع پارافین‌سازی هستند.
از اسلک و وکس تا لوبکات
براساس این گزارش، کارخانجات پارافین‌سازی کشور، نیازمند دریافت ماده‌ای به نام «اسلک‌وکس» از پالایشگاه‌های روغن‌سازی هستند؛ این پالایشگاه‌ها نیز، ماده اولیه خود به نام «لوبکات» را از پالایشگاه‌های اصلی نفت دریافت می‌کنند. تعاونی پارافین‌سازان، عقیده دارد که نرخ ماده اولیه این صنایع، باید متناسب با نرخ خوراکی باشد که روغن‌سازان از پالایشگاه‌های اصلی نفت تحویل می‌گیرند؛ ضمن آنکه عرضه «اسلک‌وکس» از سوی آن‌ها در بورس کالا را هم کافی نمی‌دانند.مداح مروج به باشگاه خبرنگاران جوان گفت: خوراک واحد‌های روغن‌سازی از طریق پالایشگاه‌های نفت تامین می‌شود که نفت خام را به صورت امانی، به قیمت ۹۵ درصد فوب خلیج فارس از دولت می‌گیرند و پنج درصد تخفیف دارند. پالایشگاه‌ها موظف هستند که نفت خام را تبدیل به فرآورده‌های نفتی شامل بنزین، نفتِ گاز، نفت سفید، نفت کوره، سوخت هواپیما و گاز مایع کنند.وی افزود: این شش فرآورده، ۸۵ تا ۹۰ درصد از تولید را به خود اختصاص می‌دهند و پالایشگاه‌ها باید آنها را مستقیما به دولت تحویل دهند. از این درصد باقیمانده، تقریبا شش درصد مربوط به ضایعات است و شش درصد دیگر باقی می‌ماند که شامل موادی مثل روغن خام سبک و سنگین مورد نیاز واحد‌های روغن‌سازی از جمله بهران، سپاهان، پارس و ایرانول و برش وکیوم باتوم برای تولید قیر از جمله قیر تهاتری می‌شود.به گفته مداح مروج عرضه‌ها با مبنای قیمت‌های بین‌المللی فوب خلیج فارس در بورس صورت می‌گیرد و در این فرآیند، هیچ یارانه‌ای پرداخت نمی‌شود. ۵ درصد تخفیفی که دولت می‌پردازد هم، فقط با هدف تامین فرآورده‌های نفتی مورد نیاز کشور در شرایط تحریمی انجام می‌شود. حتی گازی که به عنوان سوخت استفاده می‌کنند، با قیمت‌های بالاتر از قیمت یارانه‌ای و بر مبنای فوب خلیج‌فارس است. مدیر هماهنگی و نظارت بر تولید شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران با بیان اینکه کارگروه تنظیم بازار مکلف است که میزان تولید، توزیع و صادرات را مشخص کند، می‌گوید: چون مبنای محاسبات فوب خلیج فارس است، فرآورده‌ها نیز باید بر اساس فوب خلیج فارس محاسبه شود. ‌نمی‌توان یک طرف فرآیند را بر مبنای نرخ‌های بین‌المللی و فوب خلیج فارس و یک طرف دیگر را بر مبنای قیمت‌های داخلی و ریال محاسبه کرد. اگر قرار باشد به ریال تبدیل شود، در قالب سامانه‌های سنا و نیما یا نرخ ارز بانک مرکزی انجام می‌شود.
نظارت نداریم
در مقابل مرتضی کوهنورد رییس کمیسیون پارافین اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی با اشاره به تضعیف کسب‌و‌کارها به دلیل وضعیت اقتصادی کشور می‌گوید: واحدهای تولید پارافین علاوه بر این مشکلات، با مانعی مثل بازدهی پایین روبه‌رو هستند؛ عدم تامین خوراک به میزان نیاز و افزایش قیمت خوراک به صورت نسبی بیش از افزایش قیمت محصول قابل فروش این واحدها سبب شده که قیمت تمام‌شده تولیدکنندگان پارافین افزایش یافته و توجیه اقتصادی این صنعت کاهش یابد.
کوهنورد هم مثل سایر تولیدکنندگان این رشته صنعتی خواستار دخالت دولت و توجه به وضعیت این صنعت شده است. با این حال آنطور که مداح مروج گفته در پالایش و پخش، وظیفه نظارتی نداریم؛ بلکه وظیفه ما تامین سوخت مورد نیاز کشور به صورت دریافت خوراک، تولید فرآورده، انبارش و توزیع آن است.
او می‌گوید: واحد‌های روغن‌سازی در سال، ۹۰۰ هزارتن بیشتر نیاز به برش روغن سبک و سنگین ندارند که به صورت محصول نهایی، تولید و در کشور توزیع می‌شود؛ اما پالایشگاه‌های نفت، یک میلیون و ۸۰۰ هزارتن از این مواد را در اختیارشان قرار می‌دهند. این برش‌ها از سوی پالایشگاه‌هایی مثل تهران، اصفهان، بندرعباس، آبادان و … تولید می‌شود.
مدیر هماهنگی و نظارت بر تولید شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران گفت: علت اینکه دو برابر نیاز داخلی ماده اولیه به روغن‌سازان تحویل می‌شود، این است که فرآورده‌های نهایی آنها، باید از ماده اولیه‌ای که با مبنای قیمت‌های بین‌المللی یا فوب خلیج‌فارس تولید می‌شود، وارد بازاری شود که مبنای آن ریال است؛ یعنی، باید توجه شود که روغن‌سازان، ماده اولیه را بر اساس فوب خلیج فارس از پالایشگاه‌های نفت دریافت می‌کنند، اما باید روغن‌های موتور بنزینی و دیزلی را بر اساس ریال وارد بازار داخل کنند.
او افزود: بخشی از تولید روغن‌سازان صرف صادرات می‌شود؛ اما وزارت نفت و پالایش و پخش، متولی تنظیم بازار و صادرات نیست. در کارگروه تنظیم بازار، نمایندگان شرکت‌های خصوصی پایین دستی، پالایشگاه‌های روغن‌سازی، وزارت نفت و حتی نهاد‌های نظارتی مثل دیوان محاسبات حضور دارند؛ اینکه محصولات روغن‌سازان با قیمت بالاتر به مصرف‌کننده نهایی می‌رسد، مربوط به بخش تولید و کمبود مواد اولیه نیست، بلکه به وجود واسطه‌ها بر می‌گردد.