مصر؛ ارتش چه نقشی بازی می‌کند

محمد مرسی که به نمایندگی از طرف اخوان‌المسلمین‌ بر صندلی ریاست‌جمهوری مصر نشسته، پس از یک سال صدارت، هرگز فکر نمی‌کرد تا این اندازه مخالف داشته باشد.جمع‌آوری دست‌کم ۲۰ میلیون امضا مبنی بر درخواست استعفای رییس‌جمهور مصر از یکسو و حضور
چند میلیونی مخالفان در یکشنبه ۳۰ ژوئن ۲۰۱۳ در خیابان به ویژه در میدان نمادین تحریر قاهره از طرف دیگر، اسلام‌گرایان وابسته به اخوان‌المسلمین را دچار بحران و سردرگمی کرد‌ تا جایی که به تعبیر‌ برخی کارشناسان پس از یک سال حکومت آن هم پس از سال‌ها موش و گربه بازی با حکومت مبارک و دست یازیدن به پوپولیسم و به تبع آن جلب نظر طبقات فرو‌دست جامعه، اخوان به روشنی دریافت که نه تنها مخالفان فکری و ایدئولوژیکی آنها عزم خود را برای به زیر کشیدن مرسی جزم کرده‌اند بلکه بسیاری از کسانی که یک سال پیش به ریاست‌جمهوری نماینده آنها رای داده بودند هم آشکارا ساز مخالف می‌زنند.
دامنه «جنبش تمرد» و به تعبیری مقاومت مقابل رییس‌جمهور اسلام‌گرا (نماینده اخوان‌المسلمین) مصر را به آشوب و دو پارگی کشانده است.
«جبهه نجات ملی» برگرفته از گروه‌های مخالف بیشتر لائیک و طرفدار حقوق مدنی و حقوق بشر که چهره معروف جهانی چون البرادعی را میان خود دارد، پس از تظاهرات میلیونی ۳۰ ژوئن‌ در بیانیه‌ای با اشاره به اینکه توده‌های مردم با راهپیمایی عظیم به سرنگونی نظام محمد مرسی و گروه اخوان‌المسلمین رای دادند‌ در واقع از اهداف خود به صورت روشن رمزگشایی کردند و در شرایطی که دفتر ریاست‌جمهوری تنها راه خروج از بحران را گفت‌و‌گو می‌داند و محمد مرسی همچون یک سال گذشته، مخالفان را سکولارهای ناقض قانون اساسی و همچنین بازمانده‌های دوران مبارک خطاب می‌کند‌ پس از تظاهرات میلیونی ۳۰ ژوئن ۲۰۱۳، ضلع دیگری به بازیگران صحنه سیاسی این روزهای مصر اضافه شد، ارتش که در تمام سال‌های پس از انقلاب افسرانی جوان به رهبری جمال عبدالناصر در سال‌های آغازین دهه ۵۰ میلادی تا بر‌کناری مبارک، همواره قدرت برتر کشور به حساب می‌آمد، پس از یک سال، پشت صحنه بودن‌ در شامگاه یکشنبه ۳۰ ژوئن ۲۰۱۳ دوباره حضور مستقیم خود را به رخ کشید. فرصت ۴۸ ساعته ارتش به تعبیری برای اینکه صدای مردم به گوش سیاست‌مداران برسد‌ در واقع آغاز دوره جدیدی در عرض اندام نظامیان به ویژه در تقابل با اخوان‌المسلمین خواهد بود.در کنار ارتش که به نظر می‌رسد‌ بر هم زدن قاعده بازی با اخوانی‌ها را در سر می‌پروراند، از طرفی فعالان «جنش تمرد» با متهم کردن مرسی به اینکه قصد دارد با انحصارگرایی در قدرت و پیاده کردن قوانین شریعت، نظام اسلامی بر پایه ایدئولوژی اخوانی را بر پا کند، چاره را در به زیر کشیدن رییس‌جمهور و برگزاری زودهنگام انتخابات می‌داند؛ راهکاری که بدون تردید بدون چراغ سبز ارتش موفق نخواهد شد.
جدا از این اتهام که چندان هم بیراه نیست در طول یک سال حکومت اخوانی‌ها بر مصر، اقتصاد شدیدا وابسته به توریسم مصر و نیاز حدود ۷۰ درصدی این کشور به واردات به شدت سقوط کرده و ارزش پول ملی بی‌نهایت پایین آمده است.
کشوری که بخش اعظم درآمدش بر توریسم استوار است، چگونه می‌تواند با انحصارگرایی فکری یک گروه خاص، گلیم خود را از آب بیرون بکشد. در کنار تفکرات فکری و مذهبی اخوانی‌ها، گروه شدیدا افراطی سلفی که دستشان از تقسیم قدرت خالی مانده، اگرچه این روزها به جمع مخالفان مرسی پیوسته‌اند اما در باطن به دنبال پیاده کردن اهداف خود هستند در حالی که اولتیماتوم ۴۸ ساعته ارتش که پیشتر، مرسی و اخوانی‌ها را نشانه رفته رو به پایان است این سوال پیش می‌آید که با وجود واکنش صریح رییس‌جمهور مبنی بر ماندن بر سر قدرت، تاکتیک بعدی نظامیان چه خواهد بود؛ کوتاه آمدن مقابل اخوان المسلمین یا رودرروی مرسی و بالادستی‌هایش ایستادن؟
نظامی‌ها انتخاب دشواری پیش رو دارند اما بدون تردید ایستادن کنار مردم و حفظ آینده مصر، بهترین گزینه خواهد بود. باید منتظر ماند و تحولات بعدی مصر را زیرنظر گرفت.