مطبوعات شعور استفاده از آزادی را ندارند

گروه فرهنگ- مناظره دوم بین نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری با موضوعات سیاسی و فرهنگی برگزار شد. در این مناظره رقبای روحانی، یعنی محمدباقر قالیباف، مصطفی آقامیرسلیم و ابراهیم رییسی با انتقاد از رویکرد دولت تدبیر و امید در مواجهه با مطبوعات، دولت روحانی را به عدم پاسخگویی و توهین به منتقدان متهم کردند.
در این بین نقش میرسلیم در حمله به دولت روحانی در بحث رویکرد مطبوعاتی پر‌رنگ‌تر بود. میرسلیم با لیست کردن صحبت‌های رییس‌جمهور، روحانی را به عدم تحمل نقد و برخورد تند با منتقدان متهم کرد. این در حالی است که در کارنامه مدیریتی میرسلیم سابقه حضور در وزارت ارشاد به چشم می‌خورد. حضوری که در خاطره روزنامه‌نگاران و هنرمندان خاطره خوشی به جای نگذاشته است.
مهندس احتراق موتورهای درون‌سوز
سید مصطفی میرسلیم متولد ١٣٢۶ در تهران است. پیش از انقلاب در شرکت راه‌آهن فعالیت داشته و در دانشگاه تدریس می‌کرده است. بنی‌صدر اوایل انقلاب او را به عنوان نخست وزیر به مجلس معرفی می‌کند که با مخالفت مجلس اول شورای اسلامی روبه‌رو می‌شود. عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام و ریاست شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی از مسوولیت‌های اخیر اوست.
میرسلیم که دانش‌آموخته مکانیک از دانشگاه بوآتیه فرانسه است، پس از علی لاریجانی سکانداری وزارت ارشاد را بر عهده گرفت. لاریجانی دو سال وزیر ارشاد بود و پس از کوچ به صدا‌و‌سیما کرسی او در این وزارتخانه به میرسلیم سپرده شد. میرسلیم در دوره اول ریاست جمهوری‌ هاشمی، دبیر شورای‌عالی انقلاب فرهنگی بود. مسوولیت او در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سنخیتی با تحصیلات و سوابقش نداشت.
از سیاست‌های خاتمی تا میرسلیم
سیاست‌های باز سیدمحمد خاتمی که پیش از لاریجانی ۹ سال وزیر ارشاد بود، در دوران میرسلیم ادامه پیدا نکرد. در دوران ریاست میرسلیم در وزارت ارشاد محدودیت‌ها برای مطبوعات و فعالیت‌های هنری به اوج می‌رسد. رییس جمهور وقت-‌هاشمی‌رفسنجانی- جهت رشد مردم‌سالاری فضای بازتری را برای مطبوعات پیشنهاد می‌دهد؛ نتیجه این پیشنهاد شکل‌گیری دو روزنامه همشهری و ایران در آن دوره است. پیدایش این دو روزنامه از معدود اتفاقات قابل توجهی است که در آن سال‌ها برای مطبوعات افتاده است. اتفاق مثبتی که بیشتر مرهون سیاست‌های‌هاشمی و پیگیری کرباسچی، شهردار وقت تهران بود.
میرسلیم فضای نقد را هم در دوره خودش مطلوب نمی‌داند و دلیلش را هم آماده نبودن فضا برای نقد عنوان می‌کند. او معتقد است برای نقد به استدلال منطقی نیاز داریم و امکان نقد علمی در کشور فراهم نشده است. او در حالی روحانی را به برخورد با مطبوعات متهم می‌کند که اساسا روزنامه‌نگاران را دارای فهم آزادی نمی‌داند. او در مصاحبه‌ای با روزنامه اطلاعات در سال ۱۳۷۶ با تیتر «مطبوعات شعور استفاده از آزادی را ندارد» گفته است:
«ما گفتیم آزادی. این اصل قانون اساسی است. این آزادی‌ها را اعطا کردیم. دیدیم یک مطبوعاتی درست شده است که همه را آتش می‌زند. طبق قانون مطبوعات آزادی هم هست، ولی این شعور را نداشته که بفهمد آزادی یعنی چه و تا کجا می‌تواند جلو برود.»
میرسلیم: هنرمندان در مورد مسایلی که اطلاعات ندارند، اظهارنظر نکنند
اهل فرهنگ تا پیش از روی کار آمدن محمود احمدی‌نژاد دوران میرسلیم را بدترین دوره وزارت ارشاد می‌دانند؛ این در حالی است که پیش از میرسلیم در دوران سیدمحمد خاتمی سیاست‌های حمایت از هنرمندان و آزادی مطبوعات دنبال می‌شد. خاتمی در نامه استعفایش از این وزارتخانه نوشت: «با شکسته شدن همه مرزهای قانونی، شرعی، اخلاقی و عرفی کار از نقد و ارزیابی (ولو غیرمنصفانه) گذشته و هر وسیله‌ای برای رسیدن به اهداف خاصی مباح شمرده شده است و بدینسان می‌رود که کار به کلی از روال منطقی و مشروع خارج شود و در نتیجه فضایی ناسالم و آشفته پدید آید که فوری‌ترین اثر آن دلزدگی و عدم امنیت اندیشمندان و هنرمندان سالم و صاحب شخصیت و حتی مومن و شیفته انقلاب و اسلام است.»
در انتخابات دوم خرداد سال ۱۳۷۶ میرسلیم و حزب متبوعش یعنی موتلفه از ناطق نوری حمایت کردند. وقتی در آن سال‌ها تعداد زیادی از هنرمندان به حمایت از خاتمی برخواستند، میرسلیم در مصاحبه‌ای با حمله به هنرمندان گفت: «مشغله گروه‌های فرهنگی و هنری در زمینه‌های کاری خودشان به اندازه‌ای است که باوجود تلاش‌های زیادشان به سختی می‌توانند به تمام مسایل هنری و فرهنگی احاطه یابند چه رسد بخواهند در زمینه‌های دیگر که برای آن مجوز نگرفته‌اند و صلاحیت ندارند اظهارنظر کنند. یک گروه فرهنگی و علمی نباید با موضع‌گیری‌های مقطعی و ناگهانی که برای کسب آرای نامزدها مصرف دارد خطر شرمندگی را بپذیرند و خود را از حمایت عام رییس‌جمهور منتخب محروم کنند.»
موتلفه اسلامی حزب سابقه‌داری است که اکنون جناح راست اصولگرایان سنتی اعضای آن را تشکیل می‌دهند. نکته مهم حضور میرسلیم در ارشاد هم غلبه مدیریت بازاری در این وزارتخانه بود.
این نگاه بیگانه و بازاری ریشه در سابقه حزبی‌اش دارد. سال ٧۶ در رقابت میان خاتمی و ناطق نوری، میرسلیم ناطق نوری را پیروز انتخابات می‌دانست.
او به هنرمندانی که از خاتمی حمایت کردند هشدار داد پس از انتخابات «از حمایت عام رییس‌جمهور منتخب» محروم خواهند شد. با پیروزی محمد خاتمی، عطاالله مهاجرانی به جای میرسلیم می‌نشیند. همین زمان امتیاز انتشار دویست نشریه صادر می‌شود که از دستاوردهای مهم اصلاحات است. میرسلیم اما معتقد است مهاجرانی وزارت ارشاد را تباه کرده است و بعد از دوران وزارتش، فرهنگ در محاق قرار گرفته. او می‌گوید برای مهاجرانی آرزو کرده برنامه‌های او را در فرهنگ دنبال کند اما مهاجرانی تحت‌تاثیر مسایل سیاسی آن زمان قرار گرفته و تباه شده است. ضمنا انحراف وزارت ارشاد هم به عقیده میرسلیم از همان سال ٧۶ که او وزارتخانه را ترک کرده است آغاز شده.
وقتی از میرسلیم درباره آخرین فیلمی که دیده است سوال می‌کنند جواب می‌دهد: «خوشبختانه بعد از وزارت ارشاد دیگر ناگزیر نیستم فیلم تماشا کنم!»