معمای اوربان برای اتحادیه اروپا

عبدالرضا فرجی‌راد*
ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان به تازگی در سفری که به رومانی داشته، اعلام کرده که اتحادیه اروپا با دستان خود در حال فروپاشی خود است. او همچنین بار دیگر با انتقاد از حمایت‌های صورت گرفته از اوکراین در جنگ با روسیه تاکید کرده که اتحادیه اروپا باید هزینه قمار حمایت نظامی از اوکراین را بپردازد. درخصوص تحلیل این صحبت‌ها و اینکه اوربان به عنوان ساز ناکوک در اتحادیه اروپا شناخته شده باید گفت وی با وجود اینکه فردی راستگراست اما در برخی موارد روحیه‌اش با قوانین اتحادیه اروپا همخوانی چندانی ندارد.این اتفاق که تمام کشور‌ها با مقررات اتحادیه موافق نباشند و اعتراضی بر اجرا یا تصویب یک قانون داشته باشند امر عجیبی نیست. به‌طور معمول کشور‌ها به جهت هماهنگی یا عدم سوء‌استفاده رقبا از شرایط، خود را با اتحادیه هماهنگ می‌کنند اما اوربان فاقد چنین روحیه‌ای است؛ چنانچه که تاکنون چندین‌بار با اتحادیه به اختلاف برخورده است. برای مثال در بحث مهاجران او برخلاف اتحادیه حتی اجازه عبور آنها از خاک مجارستان را صادر نکرد و این امر منجر به بروز اختلاف جدی میان مجارستان و اتحادیه اروپا شد. در موضوع اوکراین نیز اوربان اعتقاد دارد کشور‌های اروپایی و در راس آنها اوکراین در این جنگ پیروز نمی‌شوند و گذر زمان موجب تضعیف اوکراین و به خطر افتادن بیشتر امنیت اروپا می‌شود.در این رابطه معتقدم این حرف او تا حدودی منطقی است چرا‌که بخشی از ادامه این جنگ به آمریکا و بریتانیا مربوط است. آمریکا که به‌طور کل عضو اروپا نیست و بریتانیا نیز فاصله جغرافیایی قابل‌توجهی با روسیه دارد بنابراین این دو کشور قصد تضعیف روسیه را داشتند و تا حدودی نیز در این امر موفق شدند اما به‌طور کل نتوانستند کاری را در جنگ پیش ببرند بنابراین مسائلی که اوربان مطرح می‌کند چندان دور از واقعیت نیست.
او می‌گوید این جنگ علاوه بر اینکه امنیت و انرژی اروپا را در معرض خطر قرار داد موجب پرداخت پولی هنگفت از سمت اتحادیه اروپا به اوکراین شده است.البته اوربان تنها کسی نیست که به این مساله معتقد است. برخی دیگر از کشور‌های اروپای شرقی نیز با وجود اینکه بیان نمی‌کنند همین نظر را دارند. حتی می‌توان گفت برخی کشور‌های جنوب اروپا مانند ایتالیا، اسپانیا، پرتغال و حتی اتریش نیز که در اروپای مرکزی قرار دارد تاکنون چندین‌بار نشان داده‌اند که تمایلی به ادامه جنگ ندارند. حتی مکرون نیز در سخنرانی‌های یک‌سال پیش خود چندین بار کنایه‌وار عنوان کرده بود که جنگ باید تمام شود؛ هرچند او بعد‌ها با ارسال نیرو به اوکراین موضع خود را تغییر داد بنابراین می‌توان گفت اصرار اوربان بر لزوم آتش‌بس و نتایج بعد از آن تا حدودی منطقی است و حضور نیروهای ناتو بر مرز‌های روسیه خود امری‌ست که امنیت اروپا را تهدید می‌کند. البته برخی مسائل فرعی را نیز نباید از نظر کنار گذاشت مانند اینکه مجارستان با چندین کشور پس از جنگ جهانی دوم اختلافاتی داشت اما پس از عضویت در اتحادیه اروپا ترجیح داد سکوت کند. مجارستان در زمان جنگ جهانی در کنار آلمان می‌جنگید و همین امر باعث شد مجارستان طی جنگ ویران نشود. پس از پایان جنگ حدود یک‌سوم از خاک مجارستان به رومانی تعلق گرفت که علیه هیتلر می‌جنگید. بخش کوچک‌تر به یوگسلاوی و حدود 3درصد نیز به اوکراین داده شد بنابراین همین امر باعث شده که اکنون مجارستان ادعا کند این جنگ ظلم علیه مجار‌های ساکن اوکراین است.
در نتیجه، تمام این موارد منجر به رفتن اوربان به سمت ترامپ شده است. ترامپ نیز مانند اوربان بارها عنوان کرده که این جنگ را تمام می‌کند چراکه او نیز معتقد است ایالات متحده نباید تا به این اندازه به اوکراین کمک بلاعوض کند و این امر موجب گسترش دامنه جنگ می‌شود بنابراین به‌طور کلی می‌توان گفت بخشی از سخنان اوربان صحیح است. چنانچه احتمال روی کار آمدن ترامپ و در نتیجه گسترش تنش‌ها چه در میان نیرو‌های ناتو چه در اتحادیه اروپا دور از ذهن نیست. البته نباید فراموش کرد بخشی از حرف‌های اوربان نیز در نتیجه تفکر راستگرایی و این مساله است که راستگراهای اروپا فارغ از اینکه در کدام کشور هستند به مسکو گرایش دارند. همچنین باید در نظر داشت بخشی از سخنان او نیز به کینه تاریخی مجارستان و مسائل قومی و ارضی در نتیجه تسخیر خاک‌شان توسط کشور‌هایی همچون اوکراین باز‌می‌گردد.
* سفیر پیشین ایران در مجارستان و نروژ