معمای واگن‌های چینی

گروه جامعه- در حالی که حواشی درباره تامین مالی واگن‌های متروی چینی از سوی مدیریت شهری تهران مطرح شده، مدیرکل حمل‌‌ونقل عمومی سازمان شهرداری‌ها تاکید کرد که وزارت کشور تمامی مراحل مالی این پروژه را به‌موقع انجام داده و هزینه‌های اصلی و جانبی را بر عهده گرفته است. مدیرکل حمل‌‌ونقل عمومی و ترافیک سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور با اشاره به آخرین اقدامات برای واگن‌های متروی چینی و تاکید بر اینکه صفر تا ۱۰۰ اجرای قرارداد با پیمانکار، وزارت کشور است، گفت: تمامی فرآیندهای پرداخت مالی و ارزی قرارداد از سوی وزارت کشور به موقع انجام شده و بخش دوم پیش‌پرداخت نیز از سوی مشاور طرح تایید شده و در شرف عملیاتی شدن مراحل پرداخت بوده، بنابراین وزارت کشور تمام هزینه‌های اصلی و جانبی واگن‌های متروی چینی برای تهران را تاکنون بر عهده گرفته است. محمد بابایی‌زاده با اشاره به حواشی‌های اخیر درباره واگن‌های چینی و قرارداد سازمان شهرداری‌ها که از سوی مدیریت شهری تهران مطرح شده است، گفت: وزارت کشور در اجرای پروژه‌های ناوگان حمل‌‌ونقل به ویژه در حوزه واگن‌های مترو همیشه سیاستش سکوت بوده تا این پروژه‌ها مسیر قانونی خود را طی کنند و چنین پروژه‌هایی که قراردادهای فاینانس دارند دارای محرمانگی هستند و سعی کرده‌ایم منطقی و به قاعده کار رسانه‌ای انجام دهیم تا به اصل پروژه که منفعتی برای مردم دارد، آسیبی وارد نشود. او با ابراز تاسف از اینکه برخی مدیران شهری پروژه‌ها را پیش از اینکه آن پروژه به نتیجه رسیده باشد، رسانه‌ای می‌کنند، افزود: این در حالی است که حواشی ایجاد شده برای برخی پروژه‌ها همچون پروژه‌ واگن‌های متروی چینی و رسانه‌ای کردن برخی موضوعات آن جز ضرر برای مردم سودی ندارد. بابایی‌زاده اظهار کرد: از مجموع ۹۵۰کیلومتر خط متروی مصوب در کشور، ۴۲۴کیلومتر آن را به بهره‌برداری رسانده‌ایم و نیاز اصلی این خطوط واگن‌های مترو و تزریق واگن‌ها به این خطوط است و سرمایه شهر و کشور و همچنین دولت در زیر زمین بدون دریافت خروجی برای مردم و بدون وجود واگن‌های مترو، مدفون شده است.
مدیرکل حمل‌‌ونقل سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور گفت: با توجه به اهمیت این پروژه و تامین ناوگان مورد نظر از حدود هفت سال پیش که بحث تجمیع تقاضا و طرح خرید ۲۰۰۰واگن مصوب مطرح شد، وزارت کشور در راستای تامین این ناوگان اقداماتی انجام داد و با کنسرسیوم پیمانکار قرارداد واگن‌های مترو بسته شد و مراحل قانونی این قرارداد در حال طی شدن است.
صفر تا ۱۰۰ اجرای قرارداد واگن‌های مترویی با وزارت کشور است
بابایی‌زاده با اشاره به اینکه اخیرا مصاحبه‌هایی در مورد عقب‌ماندگی زمان تحویل واگن‌های متروی چینی و بدقولی که کنسرسیوم داشته، از سوی مدیریت شهری تهران مطرح شده است، یادآور شد: در ابتدای سال جاری که به عنوان مدیرکل حمل‌ونقل و ترافیک شهری سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در شورای شهر تهران حضور یافتم، تاکید کردم که این قرارداد از صفر تا ۱۰۰ آن که از تامین منابع مالی تا فعال‌سازی آن است، با وزارت کشور بوده و مستندات تصویری و رسانه‌ای آن هم موجود است و تا این لحظه از برنامه زمان‌بندی مندرج و توافقی که در این قرارداد عنوان شده حتی یک روز هم عقب نیستیم. او در ادامه با اشاره به اینکه از سال ۹۵ با مصوبه شورای اقتصاد، وزارت کشور به عنوان کارفرمای تامین ۲۰۰۰دستگاه واگن مترو برای رفع نیاز واگن‌های کشور تعیین شد، به ایسنا افزود: از همان زمان مشخص شد تا با قیمت کمتر و سطح بومی‌سازی بیشتر برای تامین نیاز واگن‌های مترو، با کنسرسیوم‌های بین‌المللی قرارداد بسته شود، همچنین قرار شد تمام واگن‌سازان داخلی هم بتوانند قراردادهای واگن را با صرفه و صلاح ملی پیش ببرند، ضمن اینکه در دیگر قرارداد وزارت کشور از محل منابع داخلی پیش از طرح ۲٠٠٠واگن، بالغ بر ۸۰۰‌میلیارد تومان طی ۱۰‌‌سال گذشته از سوی شهرهای اصفهان، شیراز و تبریز به عنوان هزینه‌های جانبی واگن‌های مترو پرداخت شده است.
وی با بیان اینکه اجرای قرارداد واگن‌ها، هزینه‌هایی چون بازگشایی اعتبارات اسنادی، هزینه ترخیص گمرکی تجهیزات و دیگر هزینه‌های جانبی دارد، یادآور شد: در چنین پروژه‌هایی هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده‌ای از نوسانات نرخ ارز به وجود می‌آید، این پروژه‌ها هزینه‌بر بوده و باید شهرداران یا مدیران عامل قطار شهری شهرها بخشی از هزینه‌های جانبی را پرداخت کنند. این در حالی است که وزارت کشور برای تضمین‌نامه‌های دولتی ماده۶۲ برای آموزش تحویل قطار و غیره نیز زحمات زیادی کشیده و با همکاری موثر با سازمان برنامه و بودجه کشور و بانک مرکزی و بانک ملی ایران در تامین منابع ارزی این قرارداد قدم برداشته است. او بانک ملی ایران و بانک شهر را به عنوان بانک‌های عامل، وزارت صنعت را به عنوان مدیر طرح و سازمان برنامه و بودجه را به عنوان تامین‌کننده مالی و صادرکننده تضامین اعلام کرد که در کنار وزارت کشور قراردادهای واگن‌های مترویی را به صورت ایمن و غیرمتاثر از تحریم‌ها اجرایی کنند و افزود: تمام تعهدات و هزینه‌های اصلی و جانبی قرارداد بر عهده ارکان دولتی پشتیبان طرح بوده است.
بابایی‌زاده در ادامه با بیان اینکه امروز وزارت کشور می‌تواند این هزینه‌های جانبی را از شهرداری‌های هدف طرح ۲٠٠٠واگن متناسب با سهم هر یک از آنها اخذ کند، تاکید کرد: قابلیت جابه‌جایی سهم شهرها بین آنها در قراردادهای با مشخصات فنی مشابه وجود دارد چراکه شهرداری‌ها نه نقش حقوقی‌ در این قرارداد دارند و نه نقش حاکمیتی و وزارت کشور است که در مورد این قراردادها تصمیم‌گیری می‌کند. به گفته وی، در این شرایط حتی ممکن است در بازدید از خطوط متروی شهرهای دیگر به این نتیجه برسیم که سهم واگن‌های مترو آنها را کاهش یا افزایش دهیم. به خصوص در قراردادهایی که شهرداری هیچ‌گونه هزینه‌های جانبی آن را تقبل نکرده باشد، جایگاه حقوقی‌ نیز در این قرارداد ندارد. مدیرکل حمل‌‌ونقل و ترافیک شهری سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور با تاکید بر اینکه مجموعه وزارت کشور، وزارت صنعت، معدن و تجارت، سازمان برنامه و بودجه، شورای اقتصاد و بانک مرکزی ایران تمام ارگان‌های دولتی‌ بودند که در راستای قرارداد واگن‌های متروی چینی در دولت‌های یازدهم، دوازدهم، سیزدهم و چهاردهم تلاش زیادی را انجام داده‌اند تا این قرارداد به راحتی پیش برود، افزود: تنها قرارداد از طرح ۲٠٠٠واگن، قرارداد ۶۳٠دستگاه واگن پیش‌بینی‌شده برای خطوط متروی تهران (و نیز با قابلیت استفاده در کرج و اسلامشهر) است که برخلاف قراردادهای دیگر شهرداری‌ها، تمام هزینه‌های اصلی را وزارت کشور از طریق تضامین دولتی برعهده گرفته و حتی از ابتدا تمام هزینه‌های جانبی را نیز پرداخت کرده است. او ادامه داد: زمانی که از سال ۱۴۰۱ با پیگیری ویژه دولت وقت، تاییدیه فاینانس این قرارداد را از کنسرسیوم پیمانکار گرفتیم، قرار شد با مصوبه و ابلاغ سازمان برنامه و بودجه کشور از محل تهاتر نفت مبلغ ۳۶۵۰‌میلیارد تومان به عنوان مجوز حواله نفت توسط بانک شهر به عنوان طرف قرارداد با وزارت کشور این حواله‌ها به آورده تبدیل شود و به عنوان پیش‌پرداخت در آن قرارداد گنجانده شود تا این بانک عامل به ضمانت این حواله‌های نفتی، به ما تسهیلات ارائه دهد.
مدیرکل حمل‌ونقل و ترافیک شهری سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور گفت: طبق این قرارداد مقرر شد زمانی که این حواله‌ها تبدیل به نفت و نقد شد با سود آن به بانک شهر پرداخت شود و در مقابل شهرداری تهران سود این تسهیلات را متقبل شود که هنوز هم هیچ پرداختی ‌در این راستا انجام نشده است چراکه هنوز حواله‌های نفتی کامل به فروش نرفته و تازه ما در ماه جاری تمدیدیه دیگری برای فروش این حواله‌ها گرفته‌ایم. به گفته بابایی‌زاده، با توجه به تمام تضامینی که سازمان شهرداری‌های وزارت کشور به بانک شهر داده است و رییس وقت سازمان شهرداری‌ها نیز امضا کرده، شهرداری تهران هم در کنار سازمان شهرداری‌ها به عنوان تضمین‌‌کننده جانبی برای دریافت تسهیلات، به بانک شهر متعهد شده است که تحت عنوان بانک عامل سازمان شهرداری‌ها، این پول پرداخت می‌شود. البته امروز این بازپرداخت تسهیلات پرداخت شده به کنسرسیوم پیمانکار از سوی سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها و وزارت کشور در حال پیگیری است تا از محل همان فروش نفت و منابع ارزی و صندوق توسعه ملی به بانک شهر بازگردانی شود.
هیچ‌گاه از تحویل قطار مترو در سال ۱۴٠۳ صحبت نکرده بودیم
بابایی‌زاده در ادامه به خبرهای اخیر منتشر شده در رسانه‌ها اشاره کرد و با بیان اینکه تمامی فرآیندهای پرداخت مالی و ارزی قرارداد از سوی وزارت کشور به موقع انجام شده، ادامه داد: بخش دوم پیش‌پرداخت منوط به تایید طراحی تفصیلی بود که اخیرا از سوی مشاور طرح تایید شده و فرآیند تامین آن نیز بلافاصله شروع شده و در شرف عملیاتی شدن مراحل پرداخت است. او با تاکید بر اینکه از زمان‌بندی قرارداد عقب نیستیم و هیچ‌گاه از تحویل قطار در سال ۱۴٠۳ صحبت نکرده بودیم، گفت: آنچه از تاخیرات پروژه به دلیل عدم انجام تعهدات وزارت کشور ذکر شده بود، به هیچ عنوان صحت نداشته و اعلام زمان تحویل واگن‌ متروی چینی در اخبار منتشر شده اخیر، هیچ‌گاه مورد توافق کارفرما و پیمانکار قرار نگرفته بود. بابایی‌زاده یادآور شد: مصاحبه‌های مکرر برخی دوستان و نهادهای غیردرگیر در قراردادها، گاها برای ما مشکلاتی ایجاد کرده و بارها از سوی دستگاه‌های نظارتی کشور نیز محل تذکر واقع شده و به ما ابلاغ رسمی شده که این نوع مصاحبه‌ها آسیب‌هایی را به روابط بین‌الملل کشور ما و چین وارد می‌کند که از دستگاه نظارتی درخواست داریم ورود کنند و مانع از چنین مصاحبه‌هایی شوند.
مدیرکل حمل‌‌ونقل سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در ادامه به اظهارات برخی رسانه‌ها مبنی بر عقب‌ماندگی از زمان‌بندی تحویل واگن‌های متروی چینی اشاره و اظهار کرد: هیچ وقت از سوی وزارت کشور به طور رسمی زمان تحویل واگن‌های مترو اعلام نشده و نمی‌دانیم که این زمان‌ها را بر چه اساسی اعلام می‌کنند؟ چراکه قرارداد دست ما بوده و مصاحبه‌ها و رفتارهای اخیر آنها سبب شده تا یکی از اعضای این کنسرسیوم چالش‌ها و مسائلی را مطرح کند. البته در طول این هفت سال از زمان عقد قرارداد تا امروز بارها مسائلی از سوی طرفین مطرح شده بود و بارها هم طی صورتجلسه الحاقیه‌های مختلف این مشکلات را حل کرده بودیم، به طوری که به عنوان مثال در برخی مقاطع نرخ ارز این قرارداد را از یورو به یوآن تبدیل کردیم یا چالش‌های دیگری که بین طرفین برای اجرای سهل‌تر پروژه پیشنهاد می‌شد را عملیاتی می‌کردیم. بابایی‌زاده همچنین به مصاحبه معاون علمی رییس‌جمهور در این زمینه اشاره کرد و گفت: در این مصاحبه عنوان شده بود که قراردادهای وزارت کشور به نتیجه نرسیده و مقرر شده که از طریق واگن‌های ملی این مسیر ادامه یابد، در حالی که شخص آقای رییس‌جمهور در جلسه‌ای که اخیرا در وزارت کشور با وزیر کشور و معاونان مربوطه برگزار کرده بودند بر ضرورت تسریع و حل موارد جانبی واگن‌های مترو تاکید داشتند و در تماسی با آقای عراقچی وزیر امور خارجه کشور دستور دادند که این مسائل را در مورد واگن‌های چینی عینا به همتای چینی خود منعکس کنند که ایشان هم اعلام کردند همتای چینی عنوان کرده است که هیچ اختلاف نظری در این خصوص وجود ندارد و قرارداد ایران و چین تسریع خواهد شد.
بابایی‌زاده با بیان اینکه وزارت کشور برای همکاری با تهران در نظر گرفته است که بعد از ورود اولین واگن قطار چینی، تست این قطار در خطوط متروی تهران صورت بگیرد، تصریح کرد: امروز از زمان‌بندی نه‌تنها عقب نیستیم بلکه در تمام گفت‌وگوها هم گفتیم نیمه اول سال ۱۴۰۴ اولین واگن متروی چینی به کشور خواهد رسید.