مقابله‌جویی با ایران به سبک بریان هوک

دکتر صلاح‌الدین هرسنی*
به دنبال خروج آمریکا از توافق هسته‌ای و بازگشت تحریم‌ها علیه ایران، وزیر خارجه دولت ترامپ، گروه ویژه‌ای را در وزارت خارجه برای همکاری و اجرای سیاست‌های واشنگتن در رابطه با تهران تشکیل می‌دهد. این گروه که بریان هوک مدیر برنامه‌ریزی سیاسی وزارت خارجه آمریکا آن را رونمایی کرده است، گروه اقدام ایران نام گرفته و قرار است مسوولیت بازبینی و نظارت بر اجرای همه سیاست‌های آمریکا در ارتباط با ایران را بر عهده گیرد.
در نگاه نخست،تشکیل گروه اقدام ایران بیانگر تداوم سیاست‌های مقابله‌جویانه واشنگتن در قبال تهران است. به واقع تشکیل این کارگروه نشان می‌دهد که سیاست‌های مقابله‌جویانه واشنگتن علیه تهران با طراحی تندترین افراد کابینه دولت بوش یعنی پمپئو و جان بولتون و بریان هوک در حال شکل‌گیری و تکرار است.
آنگونه که گفته شده‌، هدف اصلی از تشکیل این کار‌گروه، تغییر رفتار حکومت ایران است، اما به نظر نمی‌رسد صرف تغییر رفتار حکومت ایران، هدف اصلی تشکیل این کار‌گروه باشد. آنگونه که شرایط حاکم بر ادراکات ذهنی و روانی افراد رادیکال دولت ترامپ نشان می‌دهد، تشکیل این کار‌گروه شرایط را برای برخورد با ایران با شدت عمل بیشتری فراهم می‌کند.
الگوی شدت عمل برخورد با ایران همراه با جلوه‌ها و نشانگانی است. اولین نشانه از الگوی شدت عمل واشنگتن با تهران حضور بریان هوک است که قرار است با نقش پر‌رنگ خود در کنار پمپئو و بولتون به سیاست‌های تهاجمی واشنگتن در قبال تهران سرعت بخشد. به عبارت دیگر، الگو‌ها و کنش‌های رفتاری بریان هوک چیزی کمتر از الگو‌های رفتاری پمپئو و بولتون نیست. نشانه دوم همان چیزی است که بریان هوک آن را عامل تعیین‌کننده برای برخورد با ایران دانسته است. این عامل تعیین‌کننده همان اجماع جهانی علیه تهران و به روایتی مشارکت چند‌ملیتی کشور‌هایی است که خظر ایران را درک کرده و با رفتار منطقه‌ای ایران موافقتی ندارند. در این ارتباط، سیاست‌های مقابله‌جویانه جریان‌های عبری و عربی در ایجاد این شرایط بیشترین طنین و پژواک را دارند.
با همه نشانه‌ها و جلوه‌هایی که در راهبرد جدید مقابله‌جویی با ایران وجود دارد، یک نکته بسیار حائز اهمیت است و آن این است که آثار و نتایج این راهبرد جدید واشنگتن، شرایط را برای ایران سخت‌تر از گذشته می‌کند و موجب گسترده‌تر شده دایره مخالفت‌های متحدان کلیدی آمریکا در برخورد با ایران می‌شود. بنابر این تا هنگامی که تغییری در رفتار ایران مشاهده نشود، این راهبرد ادامه می‌یابد. محققا با توجه به شرایطی که در وضعیت داخلی ایران جاری است‌، تداوم تعقیب راهبرد مهار و انزوای واشنگتن و متحدان کلیدی‌اش می‌تواند برای ایران همراه با بیشترین مخاطرات و چالش باشد. موثر‌ترین گزینه پیش روی ایران، قبول آمادگی برای یک مذاکره دقیق و حساب شده است. این مذاکره که شرایط ذهنی و ادراکی آن فراهم شده، قطعا از شدت الگوی عمل مقامات کاخ سفید در قبال ایران خواهد کاست. کمترین لطف و فایده این مذاکره آن است که از سناریو‌های دیگر انزوا و مهار جلوگیری خواهد کرد و مانع از بحرانی‌تر شدن شرایط می‌شود. حال با توجه به این وضعیت باید دید که ایران برای کاهش راهبرد جدید واشنگتن، چه اقدامی انجام می‌دهد؟
*‌مدرس علوم سیاسی و روابط بین‌الملل‌‌
S.Harsani.k@gmail.com