مناقشه نفتی عربستان و کویت امید آمریکا را ناامید کرد

گروه انرژی- چند روزی بیشتر به اجرای تحریم‌های نفتی و گازی ایران از سوی واشنگتن باقی نمانده است و تاکنون هیچ کدام از تلاش‌های دولت آمریکا برای به صفر رساندن صادرات نفت ایران به نتیجه نرسیده است و در این میان مناقشه نفتی منابع مشترک عربستان و کویت، تنها امید رییس‌جمهور آمریکا را نیز برای مقابله با ایران از بین برده است‌.
از روزی که واشنگتن تصمیم به تحریم‌های نفتی و گازی ایران گرفت، به چند دلیل به در بسته خورد، که به نظر می‌رسد همین عوامل باعث اتخاذ مواضع واقع‌بینانه‌تری از سوی واشنگتن شود‌.
عامل اول، عدم همراهی بسیاری از دولت‌ها برای پیوستن به تحریم‌ها بود، که در مقدمه آنها دولت‌های اروپایی و هند قرار دارند، به‌ویژه آنکه اخیرا یک مسوول هندی اعلام کرد این کشور برای خرید نفت از ایران در ماه نوامبر امسال سفارش ثبت کرده است‌.
عامل دوم، فشار بازارها و نیاز آن به تقاضای نفت است؛ همان‌طور که تقاضای نفت هند، بر صحبت‌های مسوولان ایران در این مورد صحه می‌گذارد‌.
عامل سوم: آمریکایی‌ها نگران آن هستند که قادر به کنترل افزایش قیمت نفت نباشند و در واقع دریافته‌اند که چشم‌پوشی از ذخایر نفتی ایران به این سادگی هم نیست‌.
به دنبال اقدام ترامپ مبنی برخروج از برجام و تصمیم او برای بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران که احتمالا به کاهش سطح صادرات نفت کشور منجر می‌شود، قیمت نفت برای اولین‌بار از نوامبر ۲۰۱۴ به ۸۰ دلار بر بشکه رسید چراکه این اقدام در شرایطی که عرضه برخی تولیدکنندگان نفت جهان از جمله ونزوئلا در حال کاهش است و ریسک‌ کاهش تولید کشورهایی چون لیبی و نیجریه همچنان باقی است، موجب شد نگرانی از کاهش عرضه به شدت افزایش یابد‌. افزایش قیمت نفت به معنای افزایش قیمت بنزین برای مصرف‌کنندگان است؛ موضوعی که برای ترامپ و دولتش چندان پذیرفته شده نیست و نگرانی‌هایی را به دنبال دارد‌. از آنجا که نفت در سطح جهانی قیمت‌گذاری می‌شود، آمریکا در برابر افزایش قیمت‌ها مصون نیست‌. در نتیجه صاحبان خودرو در آمریکا برای اولین‌بار در چهار سال گذشته باید پول بیشتری در پمپ بنزین‌ها (حدود ۸۰/۲ دلار) پرداخت کنند‌. هر چقدر فشار آمریکا بیشتر شود، جلوگیری از افزایش بیشتر قیمت‌ها سخت‌تر خواهد شد‌.
از این رو بلومبرگ نوشته است: تحریم‌های آمریکا علیه ایران قرار است اوایل نوامبر مجددا برقرار شوند و همین مساله، گمانه‌زنی‌هایی را درباره افزایش قیمت نفت به بالاترین میزان در چهار سال گذشته مطرح کرده است‌.
پانصد هزار بشکه نفتی که به صورت روزانه می‌تواند از منطقه نفتی مشترک عربستان و کویت روانه بازار شود، می‌تواند نقش مهمی در اطمینان بخشیدن به بازار نفت پس از تحریم نفتی ایران ایفا کند، اما اختلاف این دو کشور بر سر این موضوع هنوز به صورت حل نشده باقی مانده است‌.
دیپلمات‌های آمریکایی طی ماه‌های اخیر تلاش زیادی را برای حل اختلافات عربستان و کویت بر سر استخراج نفت از منابع نفتی مشترک انجام داده‌اند تا از عرضه کافی نفت به بازار پس از تحریم نفتی ایران اطمینان حاصل کنند اما همگی دست خالی به خانه بازگشته‌اند‌.
منطقه نفتی مشترک عربستان و کویت (شامل دو میدان نفتی خفجی و الوفره) از حدود سه سال پیش به دلیل نگرانی‌های زیست‌محیطی و برخی اختلافات حاکمیتی تعطیل شده و از سرگیری تولید نفت در آن نیز به دلیل تداوم اختلافات میان دو کشور تاکنون میسر نشده است‌.
در آخرین تلاش دیپلماتیک برای حل این مساله، محمد بن‌سلمان، ولیعهد عربستان، ماه گذشته برای دیدار با شیخ صباح الاحمد جابر الصباح، امیر کویت، راهی این کشور شد‌.
اما آنچه قرار بود یک سفر دو روزه تاریخی برای حل اختلافات موجود باشد به اندازه‌ای ناامیدکننده نشان داد که بن‌سلمان تنها پس از گذشت چند ساعت، این سفر را نیمه‌تمام گذاشت و به کشورش بازگشت‌.
وی چندی بعد در یک مصاحبه، مسائل حاکمیتی را عامل به توافق نرسیدن دو طرف اعلام کرد‌.
اختلافات نفتی عربستان و کویت از زمانی آغاز شد که عربستان در سال ۲۰۱۴ به صورت غیرمنتظره میدان نفتی خفجی را تعطیل کرد‌.
ریاض در آن زمان رسما مشکلات زیست‌محیطی را عامل تعطیلی این میدان نفتی عنوان کرد‌. اما برخی کارشناسان دلیل اصلی آن را نگرانی عربستان از اشباع بازار نفت [و کاهش قیمت آن] اعلام کردند‌.
این مساله باعث شد که کویت نیز چند ماه بعد یعنی در سال ۲۰۱۵ با توقف فعالیت در میدان نفتی الوفره به این اقدام ریاض واکنش نشان دهد‌.
از آن زمان تاکنون اختلافات عربستان و کویت بر سر استخراج نفت از این منابع نفتی مشترک عمیق‌تر نیز شده است و به همین دلیل با وجود فشار آمریکا برای تولید نفت بیشتر به منظور پایین نگه داشتن قیمت آن پس از آغاز تحریم‌های ایران، ازسرگیری فعالیت آن به این زودی محتمل به نظر نمی‌رسد‌.
بنابراین کارشناسان معتقدند این عوامل واشنگتن را بر آن داشته است تا این بار به صورت جدی، به قائل شدن استثناهایی برای برخی دولت‌ها در مورد پایبندی به تحریم‌های ایران فکر کند‌. نیاز آمریکایی‌ها به اقدامات پیشگیرانه آنها را بر آن داشته است تا مجبور به امتیازدهی شوند‌.
اما در مقابل، با اینکه نقشه ترامپ در مورد به صفر رساندن صادرات نفت ایران شکست خورده، موفقیت ایران نسبی است چرا که این مساله به معنای وارد نشدن ضرر هنگفتی به حجم صادرات نفتی آن نیست، همان‌طور که در هفته اول اکتبر، صادرات ایران از ۵/۲ میلیون بشکه در روز، به ۱/۱ میلیون بشکه رسید‌.