منامه، ۱۷ سال بعد

غلامرضا غفارزاده- تیم ملی ایران در سومین بازی خود از مرحله مقدماتی جام‌جهانی ۲۰۲۲ قطر و جام ملت‌های آسیا ۲۰۲۳ چین، امشب در منامه به مصاف بحرین می‌رود. این بازی هجدهمین تقابل فوتبال ایران با بحرین است. در ۱۷ بازی قبلی، بحرین چهار بار ایران را شکست داده اما یکی از این شکست‌ها را شاید بتوان تلخ‌ترین شب فوتبالی‌ ایرانی‌ها دانست. با وجود اینکه فوتبال ایران هشت بار مقابل بحرین پیروز بوده و خاطرات خوبی هم از برتری مقابل این تیم داشته، شب تلخ منامه هیچ وقت از ذهن فوتبال‌دوستان ایرانی پاک نمی‌شود.
‌این بازی را می‌توان جدی‌ترین محک برای مارک ویلموتس سرمربی بلژیکی تیم ملی قلمداد کرد. این مربی از زمان روی کار آمدن در دو بازی دوستانه تیم ملی را هدایت کرد و پس از آن در دو مسابقه رسمی مقابل هنگ‌کنگ و کامبوج تیم ملی با سرمربیگری وی به میدان رفت که هیچ‌کدام حریف مطرحی در سطح قاره محسوب نمی‌شدند.
تیم ملی اما در این هفته به مصاف بحرین می‌رود. این تیم هرچند جزو قدرت‌های برتر آسیا نیست ولی در طول تاریخ بارها ایران را آزار داده است. حاصل ۱۸ تقابل ایران با بحرین هشت پیروزی برای ایران، پنج تساوی و چهار برد برای بحرین بوده است. از آخرین پیروزی بحرین مقابل ایران ۱۰ سال می‌گذرد ولی تیم ملی ایران شکست‌های تلخ و بعضا سنگینی برابر این تیم داشته است.
بحرین با چهار امتیاز، هم‌امتیاز با عراق و به خاطر تفاضل گل کمتر در رده سوم جدول جای دارد. تیم ملی که در دو بازی گذشته شش امتیاز ممکن را کسب کرده برای اینکه خیال خود را از صدرنشینی راحت کند باید در این دیدار به پیروزی برسد. این مسابقه در زمین حریف برگزار می‌شود و تیم ملی در زمین بحرین تاکنون موفق به شکست دادن این تیم نشده است. با تمامی این شرایط این بازی می‌تواند آزمون جدی برای ویلموتس باشد که فرصت کافی برای پیاده کردن تفکرات خود در تیم ملی داشته است.
تیم ملی ایران که در رتبه بیست‌و‌سوم رده‌بندی فیفا و در رده نخست آسیا قرار دارد به دیدار تیم صدوپنجم جهان و نوزدهم آسیا می‌رود. الیو سوزا مربی پرتغالی از سال ۲۰۱۹ سرمربی تیم ملی بحرین شد. این مربی به همراه تیم زیر ۱۷ و ۱۹ سال پرتغال در سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۹ قهرمان اروپا شد و در شروع کار خود در تیم ملی بحرین نیز قهرمانی غرب آسیا را به دست آورد. اشکان دژاگه و مجید حسینی به دلیل مصدومیت در این دیدار غایب خواهند بود.
اولین توقف
بحرین در دو تقابل اولش با ایران حریف قدرتمندی برای فوتبال ما نبود تا سومین بازی تیم ملی مقابل بحرین فرارسید. ملی‌پوشان فوتبال ایران که قهرمان بازی‌های آسیایی ۱۹۹۰ پکن بودند و در بازی‌های آسیایی ۱۹۹۴ هیروشیما استانکو پوکله‌پوویچ فقید را روی نیمکت خود می‌دیدند، در اولین بازی خود در این رقابت‌ها مقابل بحرین با تساوی بدون گل متوقف شدند؛ نتیجه‌ای که اولین شگفتی آن بازی‌ها بود. علی دایی مهاجم تیم ملی که آن روزها هنوز به شهرت سال‌های بعد خود نرسیده بود، در آن بازی با مصدومیتی شدید رو‌به‌رو شد. در صحنه مصدومیت دایی، هم او و هم دروازه‌بان بحرین از دو طرف با سرعت به سمت توپ می‌دویدند، دروازه‌بان بحرین با کف پا و با ناجوانمردی ضربه‌ای محکم به شکم علی دایی زد که مهاجم تیم ملی کشورمان شدیدا مصدوم شد. دایی با وجود مصدومیت شدید تا پایان بازی در زمین ماند. پس از پایان بازی و انتقال دایی به بیمارستان پزشکان اعلام کردند ضربه کف پای دروازه‌بان بحرین به شکم دایی باعث پارگی طحال او شده است. دایی با آن مصدومیت شدید، چند ماهی از حضور در میادین دور بود. در نهایت تیم ملی که مقابل بحرین متوقف شده بود، نتوانست از مرحله گروهی رقابت‌ها صعود کند و مدعی عنوان قهرمانی در همان دور گروهی حذف شد.
تلخ‌ترین شب فوتبال ایران
تیم ملی ایران بعد از حضور در جام‌جهانی ۱۹۹۸ فرانسه، همه چیز برای صعودش به جام‌جهانی ۲۰۰۲ کره جنوبی و ژاپن در اختیار خودش بود. شاگردان میروسلاو بلاژویچ کروات در آخرین بازی مرحله گروهی مقدماتی جام‌جهانی باید در منامه به مصاف بحرین می‌رفتند. تیم ملی اگر می‌توانست در آن بازی بحرین را شکست دهد، به عنوان تیم اول گروه مستقیما به جام‌جهانی ۲۰۰۲ صعود می‌کرد. شاگردان بلاژ که در بازی رفت با وجود عملکرد خوب در کسب پبروزی مقابل بحرین ناکام بودند و حتی گل صحیح یحیی گل‌محمدی هم به اشتباه آفساید گرفته شده بود، در بازی برگشت هم نتوانستند از سد بحرینی‌ها بگذرند.
در حالی که همه ایرانی‌ها آماده بودند برای دومین دوره پیاپی جشن صعود به جام‌جهانی را برگزار کنند، تیم ملی بدترین بازی خود همراه با بلاژ را انجام داد و در یک بازی جنجالی که سه اخراجی هم داشت، نتیجه را سه بر یک به میزبان خود واگذار کرد. سیروس دین‌محمدی و علیرضا نیکبخت‌واحدی دو بازیکن اخراجی ایران در آن بازی بودند. با شکست ایران مقابل بحرین و پیروزی عربستان برابر تایلند، سعودی‌ها مستقیم به جام‌جهانی صعود کردند و ایران برای حضور در جام‌جهانی باید به پلی‌آف می‌رفت که در پلی‌آف هم بعد از گذر از امارات، مقابل ایرلند شکست خورد و از رسیدن به جام‌جهانی باز ماند.
رقص بازیکنان بحرین در زمین بعد از پیروزی مقابل ایران با پرچم عربستان هیچ‌وقت از ذهن فوتبال‌دوستان ایرانی پاک نمی‌شود.
نکته عجیب، اتفاقات پس از بازی بود. یکی از شبکه‌های ماهواره‌ای شایعه‌ای راه انداخت مبنی بر اینکه یکی از بازیکنان بحرین دو اخطاره بوده و بازی سه بر صفر شده و ایران به جام‌جهانی صعود کرده است. گروهی از مردم پس از انتشار این شایعه بی‌اساس حتی در خیابان‌ها شادی خود را شروع کردند. خیلی زود البته مشخص شد این خبر جعلی بوده است.
جدال انتقامی
اولین بازی ایران و بحرین بعد از شب تلخ منامه در جام ملت‌های آسیا ۲۰۰۴ چین برگزار شد. تیم ملی بعد از شکست مقابل چین میزبان در ضربات پنالتی در بازی رده‌بندی باید به مصاف بحرین می‌رفت. شاگردان برانکو ایوانکوویچ در تیم ملی موفق شدند انتقام شکست در منامه را بگیرند و با نتیجه چهار بر دو بحرین را شکست دهند. مهدی مهدوی‌کیا که یکی از خوش‌اخلاق‌ترین بازیکنان تیم ملی بود در یک صحنه بعد از اینکه بازیکن بحرین تکل خشنی از پشت روی پای علی دایی زد، عصبانی شد و به سمت بازیکن بحرین رفت که با کارت قرمز داور بازی مواجه شد. اخراج مهدوی‌کیا خیلی برای تیم ملی گران‌ تمام شد.
تیم ملی که در مقدماتی جام‌جهانی ۲۰۰۶ در تهران به اردن باخته بود، باید در بازی برگشت در این کشور از سد اردن می‌گذشت تا شانسی برای صعود از گروه خود به مرحله بعدی مقدماتی جام‌جهانی داشته باشد. مهدوی‌کیا به دلیل اخراج در رده‌بندی جام ملت‌های آسیا، بازی با اردن را از دست داد اما تیم ملی بدون مهدوی‌کیا موفق شد در اردن با نتیجه دو بر صفر از سد این تیم بگذرد و به راه خود برای صعود به جام‌جهانی ادامه دهد.
صعود به جام‌جهانی با حضور ۱۰۰ هزار نفر
تیم ملی برای صعود به جام‌جهانی ۲۰۰۶ آلمان باید در ورزشگاه آزادی به مصاف بحرین می‌رفت. بازی با بحرین برای ایرانی‌ها یادآور شب تلخ منامه بود، اما در تهران اتفاقات جور دیگری رقم خورد. در روزی که ۱۰۰ هزار نفر به ورزشگاه آزادی آمده بودند، شاگردان برانکو ایوانکوویچ موفق شدند با تک‌گل محمد نصرتی مهمان خود بحرین را شکست دهند. با آن گل تیم ملی یک بازی زودتر از پایان مرحله گروهی مقدماتی جام‌جهانی ۲۰۰۶ آلمان، سومین صعود خود به جام‌جهانی را قطعی کرد.
شب تحقیر بحرینی‌ها
تیم ملی برای صعود به جام‌جهانی ۲۰۱۴ برزیل در مرحله اول گروهی مقدماتی با بحرین همگروه بود. شاگردان کارلوس کی‌روش در سومین بازی خود در این مرحله باید به مصاف بحرین می‌رفتند. پیتر گرین استرالیایی قضاوت این بازی را بر عهده داشت. ثانیه ۱۴ بازی بازیکن بحرین با خطای شدیدی که روی آندرانیک تیموریان کرد با کارت قرمز داور استرالیایی رو‌به‌رو شد. با ۱۰ نفره شدن بحرین در همان ثانیه‌های ابتدایی بازی، تیم ملی کار سختی برای پیروزی نداشت. شاگردان کی‌روش در آن بازی با شش گل بحرین را شکست دادند تا یکی از بهترین بردهای تیم ملی در دوران حضور کی‌‌روش مقابل بحرین و در ورزشگاه آزادی رقم بخورد. برد شش گله با کی‌روش اولین برد ۶ بر صفر ایران مقابل بحرین نبود. تیم ملی در اولین بازی تاریخ خود مقابل بحرین در بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴ تهران هم این تیم را با شش گل شکست داده بود.
پیروزی در آخرین بازی
ایران و بحرین تا به حال ۱۷ بار مقابل هم قرار گرفته‌اند. در این ۱۷ بازی هشت برد سهم ایران بوده. پنج بار دو تیم به تساوی رسیده‌اند و چهار بار تیم ملی مقابل بحرین شکست خورده است. آخرین جدال ایران با بحرین به بازی اول ایران در جام ملت‌های آسیای ۲۰۱۵ برمی‌گردد. شاگردان کارلوس کی‌روش در آن بازی با دو گل احسان حاج‌صفی و مسعود شجاعی بحرین را شکست دادند تا جام ملت‌ها را با پیروزی آغاز کنند. بازی امشب ایران و بحرین، ۱۷ سال و ۱۱ ماه و ۲۴ روز بعد از شب تلخ منامه که مانع از صعود ایران به جام‌جهانی ۲۰۰۲ شد، برگزار می‌شود.
ویلموتس: تاریخ را عوض می‌کنیم
سرمربی تیم ملی در پاسخ به پرسش خبرنگار بحرینی که ایران در خارج از خانه بحرین را نبرده و ارزیابی‌اش از این مسابقه چیست گفت: باید به حریف احترام بگذاریم ولی آمده‌ایم تاریخ را برعکس (عوض) کنیم. قطعا با تمرکز بالا به مصاف حریف می‌رویم و این بازیکنان هستند که تاریخ‌سازی می‌کنند‌.
ویلموتس درباره اینکه ایران‌ شش امتیاز دارد و پیش‌بینی‌اش چند امتیاز دیگر در این مرحله است، گفت: من نگاهم بازی به بازی است. سعی می‌کنیم بیشترین امتیاز را کسب کنیم و در گروه تیم نخست شویم.