منشأیابی مخاطرات‌ طبیعی غرب گیلان در طرح تحول زمین‌شناسی اربردی

«جهان‌صنعت»- مدیرکل دفتر مخاطرات و مهندسی سازمان زمین‌شناسی از آغاز طرح تحول زمین‌شناسی کاربردی در استان گیلان (در بخش منشأیابی و پایش مخاطرات ‌طبیعی) خبر داد و گفت: برای مناطق لسکوکلایه، آستانه ‌اشرفیه، رشت، سیاهکل، سنگر، دیلمان، اسطلخجان و رودبار در غرب استان گیلان نقشه‌های زمین‌شناسی زیست‌محیطی تهیه می‌شود.
رضا شهبازی بیان کرد: این مطالعات در قالب هشت عنوان پروژه در مساحت پنج‌هزار کیلومتر ‌مربع و تولید ۱۳ لایه اطلاعاتی در دلتای سفیدرود و پهنه‌های مشرف به آن طی چند روز گذشته آغاز به کار کرد.
وی گفت: دلتای سفیدرود در گیلان یک پهنه بسیار پرتراکم زیستی (شهری، روستایی و گردشگری) و متاثر از انواع مخاطرات طبیعی با خطرپذیری زیاد در کشور است و به همین دلیل به عنوان یک منطقه با اولویت انتخاب شده است.
به گفته این مسوول سازمان زمین‌شناسی، شناسایی مسیر انتشار سطحی و زیرسطحی آلودگی‌های موجود در آب و خاک مناطق شهری و مراکز جمعیتی، اجرا و طراحی اصولی در پروژه‌های عمرانی و زیرساختی، جانمایی‌های شهری و ایمن‌سازی آنها، شناخت آبخوان‌ها به‌منظور مدیریت بهینه منابع آب و آمایش مخاطرات طبیعی، گوناگونی آنها و مطالعه ریسک و خطر آسیب‌پذیری، از ضروریات اجرای طرح تحول مخاطرات زمین‌شناختی است. مدیرکل دفتر مخاطرات و مهندسی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور بیان کرد: این بخش در چهار حوزه عملکردی زمین‌شناسی زیست‌محیطی، آب زمین‌شناسی، زمین‌شناسی مهندسی و ژئوتکنیک و مخاطرات با منشأ زمین‌شناسی فعالیت می‌کند. وی با اشاره به مهم‌ترین پیشینه مطالعات در حوزه مخاطرات طبیعی در استان گیلان، به نقشه‌های ملی مخاطرات کشور اشاره کرد و گفت: در نقشه‌های پهنه‌بندی زمین‌لغزش‌های کشور، لرزه ‌زمین ‌ساخت ایران، خطر سیلاب، خطر فرسایش واحدهای سنگی ایران و نقشه پتانسیل کارست‌شدگی کشور نگرش ویژه‌ای بر استان گیلان شده است. شهبازی ادامه ‌داد: با توجه به اولویت چالش‌های محیط‌زیستی استان گیلان، برای پروژه‌های زمین‌شناسی زیست‌محیطی هشت عنوان پروژه در مقیاس یک‌پنجاه‌هزارم در مناطق لسکوکلایه، آستانه، رشت، سیاهکل، سنگر، دیلمان، اسطلخ‌جان و رودبار پیش‌بینی شده است.
مدیرکل دفتر مخاطرات و مهندسی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات ‌معدنی کشور با بیان اینکه دو عنوان پروژه‌ برای بخش آب زمین‌شناسی و زمین‌شناسی مهندسی در مقیاس یک‌پنجاه‌هزارم برای مناطق آستانه و رشت تعریف شده، تصریح ‌کرد: در حوزه زمین‌ریخت‌شناسی کاربردی و زمین‌شناسی کواترنری، یک عنوان پروژه برای منطقه اسطلخ‌جان (توتکابن) پیش‌بینی شده که در صورت موفقیت این پروژه‌ها، تداوم آنها نیز برای پوشش دلتای سفیدرود و پهنه‌های مشرف به آن در بالادست دریاچه سد نیز در سال‌های آتی در دستور کار خواهد بود. وی تعیین مناطق تجمع آلودگی و روند مهاجرت آلودگی‌ها و انتشار آنها، بررسی عناصر آلاینده در خاک و آب، تفکیک واحدهای سرزمینی به واحدهای همگن در راستای آمایش و تقسیم‌بندی مخاطرات سرزمین، شناخت آبخوان‌ها، حجم و میزان ذخیره آنها، شناخت پهنه‌های سیلابی، پایش وضعیت کمی و کیفی منابع آب سطحی و زیرزمینی (رودخانه‌ها، دریاچه‌ها، چاه‌ها، چشمه‌ها و قنوات)، بررسی وضعیت زمین از دیدگاه تاب‌فشاری، خردشدگی و سایش در برابر فشار ناشی به پی سازه‌ها و نفوذپذیری پهنه‌های خاکی و سنگی و شناسایی مناطق درگیر با زمین‌لغزش را به عنوان دستاوردهای مورد انتظار در طرح تحول مخاطرات زمین‌شناسی عنوان کرد.
به گفته شهبازی، با توجه به قابلیت لرزه‌خیزی زیاد و سابقه رخداد زمین‌لرزه‌های بزرگی مانند فاجعه رودبار و منجیل، مطالعات و به‌روزرسانی دانش و نقشه‌های لرزه زمین ساخت به صورت پیوسته در آن منطقه توسط سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات ‌معدنی کشور در حال انجام بوده و خواهد بود.