موج دوم مشاركت

گروه سیاسی- دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم از ساعت 8 صبح روز گذشته آغاز شد و در حالی که قرار بود رای‌گیری تا ساعت 18 به پایان برسد، مطابق انتظار و مشابه ادوار پیشین، مهلت اخذ آرای شهروندان چند نوبت تمدید شد تا رقابت نهایی انتخابات ریاست‌جمهوری میان مسعود پزشکیان و سعید جلیلی تا پاسی از شامگاه دیشب ادامه یابد. این در حالی بود که بنابر اعلام ستاد انتخابات وزارت کشور، کلیه افرادی که تابعیت ایرانی دارند و سن آنها ۱۸سال تمام باشد- یعنی متولدین روز ۱۵تیر ۱۳۸۵- و قبل از آن، می‌توانستند با ارائه اصل شناسنامه یا کارت ملی هوشمند در این انتخابات شرکت کنند. همچنین ایرانیان خارج از کشور می‌توانستند با ارائه گذرنامه معتبر در شعب اخذ رای که در 98کشور دایر بود، در این انتخابات شرکت کنند. ستاد انتخابات در عین حال برای اینکه امکان شرکت در این انتخابات را برای حداکثر واجدین شرایط فراهم کند، اعلام کرده بود که دارندگان شناسنامه‌های قدیمی نیز اجازه خواهند یافت درصورتی که شماره ملی‌شان را اعلام کرده باشند، در انتخابات شرکت کنند.
راس ساعت 8صبح دیروز بود که وزیر کشور با حضور در جمع خبرنگاران، دستور آغاز رای‌گیری در مرحله دوم انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم در سراسر کشور را صادر و اعلام کرد: «رای‌گیری در انتخابات در بیش از ۵۶‌هزار شعبه انجام می‌شود.» بنابر اعلام ستاد انتخابات، تعداد کل تعرفه‌های رای برای این دور از انتخابات یک‌درصد بیشتر از تعداد کل واجدان شرایط صادر شد و شعب اخذ رای در مرحله دوم همان شعبی بودند که در مرحله اول انجام مسوولیت کردند. همچنین بنابر آنچه ازسوی ستاد انتخابات اعلام شد، فرآیند شمارش آرا نیز همچون دور نخست این انتخابات که جمعه گذشته برگزار شد، به محض اعلام پایان رای‌گیری در شعب با حضور مسوولان صندوق‌ها و نمایندگان دو کاندیدای حاضر در این انتخابات آغاز و نتایج نهایی احتمالا تا حوالی نیمروز شنبه مشخص و اعلام خواهد شد.
این در حالی بود که در دور نخست انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم که جمعه هفته گذشته، ۸ تیرماه ۱۴۰۳ برگزار شده بود، مسعود پزشکیان، سعید جلیلی، محمدباقر قالیباف و مصطفی پورمحمدی به مصاف یکدیگر رفته بودند. هرچند حدود 24 تا 48ساعت پیش از آغاز رای‌گیری دور نخست این انتخابات دو کاندیدای اصولگرای دیگر یعنی امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی و علیرضا زاکانی نیز در این رقابت انتخاباتی حاضر بودند اما هردوی آنان پیش از آغاز رای‌گیری به نفع سعید جلیلی و محمدباقر قالیباف کناره‌گیری کرده بودند. درنهایت اما حتی انصراف این دو کاندیدای پوششی به نفع دو کاندیدای اصلی جناح راست نیز نتوانست زمینه‌ساز پیروزی یکی از دو کاندیدای اصلی جناح راست در دور نخست این انتخابات شود. جالب آنکه هیچ‌یک از این دو کاندیدا یعنی سعید جلیلی و محمدباقر قالیباف حتی نتوانستند حداکثر نسبی آرای شرکت‌کنندگان در دور نخست را از آن خود کنند و درنهایت در حالی که مسعود پزشکیان تنها کاندیدای اصلاح‌طلب حاضر در این انتخابات با کسب ۱۰‌میلیون و ۴۱۵‌هزار و۹۹۱ رای در صدر فهرست کاندیداها قرار گرفت، از آنجا که سعید جلیلی نیز ۹‌میلیون و ۴۷۳‌هزار و ۲۹۸رای از مجموع ۲۴‌میلیون و ۵۳۵‌هزار و ۱۸۵رای را از آن خود کرده و درنتیجه نتوانسته بودند بیش از 50‌درصد آرای ماخوذه را کسب کنند، هیچ‌یک از کاندیداها موفق به کسب حدنصاب نشدند و بنابر اعلام ستاد انتخابات کشور دو نفر نخست یعنی مسعود پزشکیان و سعید جلیلی به دور دوم این انتخابات راه یافتند؛ انتخاباتی که درنهایت روز گذشته برگزار شد. بنابر اصل ۱۱۷ قانون اساسی و تفسیر شماره ۲۷۶۴ مورخ 5 تیرماه 1364 شورای نگهبان، در مرحله دوم انتخابات ریاست‌جمهوری ملاک انتخاب، کسب اکثریت نسبی آراست و هر کاندیدا می‌تواند یک نفر نماینده به‌عنوان ناظر در هیات‌های اجرایی شهرستان، بخش و شعب اخذ رای ثابت و سیار و ستاد انتخابات کشور داشته باشد. همچنین براساس ماده 10 قانون انتخابات ریاست‌جمهوری مبنی‌بر مخفی بودن آرای رای‌دهندگان، تصویربرداری از آرا و انتشار آن ممنوع بوده و به استناد ماده 33 این قانون، خرید و فروش آراء تهدید و تطمیع، رای دادن با مدارک هویتی جعلی، اخلال در امر انتخابات جرم است. این در حالی است که قانونگذار هیات‌های اجرایی و نظارت را مکلف کرده که درصورت دریافت گزارش در این خصوص مرتکبان را به مراجع قضایی معرفی کنند. همزمان سامانه‌ای با عنوان «مردم ناظر» روی پایگاه اطلاع‌رسانی شورای نگهبان قرار داده شده و تمامی شهروندان می‌توانند اگر با تخلفی یا موردی برخورد کردند، از طریق این سامانه موضوع را همراه با مستندات از طریق این سامانه اطلاع دهند. همچنین مطابق قانون منعی برای کسانی که در دور نخست این انتخابات شرکت نکرده باشند و وجود ندارد و همه واجدین شرایط، اعم از کسانی که هفته قبل رای دادند و کسانی که هفته گذشته رای ندادند این امکان را داشتند که در دور دوم این انتخابات که روز گذشته برگزار شد، شرکت کنند و رای خود را به صندوق‌های اخذ رای بسپارند.
در حالی که برگزاری این انتخابات در تهران و دیگر کلانشهرها و شهرها، شهرستان‌ها و روستاهای کشور همچون رای‌گیری‌ای که در شعب اخذ خارج از کشور برگزار شد، با حاشیه‌هایی همراه بود، حضور شخصیت‌های سیاسی و غیرسیاسی پای صندوق‌های رای از جمله نکاتی بود که موردتوجه افکار عمومی و رسانه‌ها قرار گرفت. در این میان، محمد مخبر سرپرست ریاست‌جمهوری که در همان ساعات اولیه رای‌گیری رای خود را به صندوق انداخته بود، در ادامه با حضور در جمع خبرنگاران، با بیان اینکه «به دقت، حفظ سلامت انتخابات و صیانت از حق مردم را در دولت پیگیری می‌کنیم و به مردم اطمینان می‌دهم دولت بدون هیچ گرایشی این انتخابات را برگزار می‌کند»، یادآور شد: «هم‌اکنون که از روند برگزاری انتخابات در کشور بازدید کردم، شاهد هستیم چند ۱۰‌هزار نفر در برگزاری انتخابات سهیم هستند. کارها خوب پیش رفته و در بازدیدی که داشتیم تاکنون، نسبت به هفته گذشته افراد بیشتری رای خود را به صندوق انداختند.» سرپرست ریاست‌جمهوری همچنین در بازدید از بخش‌های مختلف ستاد انتخابات کشور، در حوزه‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، امنیت، ارتباطات، نظارت و هماهنگی در جریان جزئیات کامل برگزاری دور دوم انتخابات قرار گرفت و از زحمات همه دست‌اندرکاران تشکر و قدردانی کرد. مخبر پس از این بازدید با حضور در شعب رای مسجد امام‌صادق‌(ع) صادقیه و مسجدالنبی‌(ص) نارمک در سطح شهر تهران، با مسوولان اجرایی صندوق‌ها و همچنین شماری از شهروندان که پای صندوق‌های رای حاضر شده بودند، به گفت‌وگو پرداخت و وضعیت میدانی رای‌گیری در حوزه‌های مختلف را مورد بررسی قرار داد.
این در حالی بود که وزیر ارتباطات اعلام کرد: «مثل 3انتخاباتی که در ۵ماه گذشته برگزار شده، ارتباطات بخش کلیدی در برگزاری انتخابات دارد؛ چون احراز هویت برخط انجام می‌شود.»
عیسی زارع‌پور گفت: «امروز شاهد پوشش ۱۰۰‌درصد شعب اخذ رای هستیم و تمام دستگاه‌های احراز هویت به شبکه متصل شده‌اند. 5/99‌درصد استعلامات به شکل برخط انجام شده که نشان می‌دهد شبکه باکیفیت و پایدار بوده است. ۴۰۰تیم مشغول پایش فیبرنوری و زیرساخت‌های ارتباطی هستند تا اگر قطعی عمدی یعنی خرابکاری یا سهوی به‌وجود آید، به سرعت مساله را برطرف می‌کنند.»
پیش از نیمروز گذشته محمدرضا مدرسی یزدی یکی از 6فقیه شورای نگهبان که همزمان ریاست هیات مرکزی نظارت بر انتخابات چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری را برعهده دارد، همراه با محمدحسن صادقی‌مقدم، خیرالله پروین و غلامرضا مولابیگی 3حقوقدان شورای شورای نگهبان از ستاد مرکزی نظارت انتخابات بازدید کردند و از نزدیک در جریان آخرین وضعیت برگزاری انتخابات در سراسر کشور قرار گرفتند. همچنین نمایندگان ۲کاندیدای راه‌یافته به دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم با حضور در شورای نگهبان از ستاد مرکزی نظارت بر انتخابات بازدید کردند و از نزدیک در جریان فرآیند نظارت بر انتخابات قرار گرفتند.
عباس کریمی نماینده مسعود پزشکیان و حسین طلا نماینده سعید جلیلی در ستاد مرکزی نظارت بر انتخابات چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری هستند. این در حالی بود که مسعود پزشکیان کاندیدای اصلاح‌طلب این انتخابات با حضور در مدرسه عاشورای قلعه‌حسن‌خان و سعید جلیلی کاندیدای منتسب به جناح تندرو جریان اصولگرایی با حضور در مسجد جامع قرچک ورامین در انتخابات شرکت کردند. برابر قانون نظارت بر فرآیند انتخابات منحصرا در اختیار شورای نگهبان است و هیچ نهاد دیگری حق نظارت بر انتخابات را ندارد؛ اگر سامانه‌های دیگری به‌جز سامانه مردم ناظر برای اعلام و پیگیری تخلفات معرفی شده باشند، اعتباری ندارند.
سخنگوی شورای نگهبان که پیش از نیمروز جمعه به خبرنگاران گزارش می‌داد، دراین رابطه گفت: «به فضل خدا از ابتدای صبح تاکنون با مورد خاصی مواجه نبودیم و امیدواریم که تا پایان رای‌گیری به همین صورت باشد.»‌
هادی طحان‌نظیف اضافه کرد: «شواهد میدانی حاکی از این است که حضور مردم تا این لحظه نسبت به هفته گذشته مقداری بیشتر بوده اما نمی‌توان تا پیش از فرآیند رای‌گیری نسبت به میزان مشارکت اظهارنظر کرد.»
دیروز قائم‌مقام دبیر شورای نگهبان که یکی از 6حقوقدان این نهاد نیز هست، گفت: «مرحله دوم انتخابات ریاست‌جمهوری براساس گزارش‌هایی که داریم به‌لطف خدا نسبت‌به مرحله اول حضور مردم پای صندوق‌ها قابل‌ توجه است و امیدواریم در ساعات آینده نیز ادامه پیدا کند.» سیامک ره‌پیک با بیان اینکه «در مرحله دوم انتخابات رقابتی‌تر بود»، گفت: «ان‌شاءالله مشارکت مردم افزایش پیدا خواهد کرد.» این در حالی بود که خیرالله پروین و غلامرضا مولابیگی دوحقوقدان شورای نگهبان نیز صبح روز گذشته از ستاد انتخابات خارج از کشور در محل دستگاه دیپلماسی بازدید کردند.
استاندار تهران هم پیش از نیمروز گذشته در بازدید از ستاد انتخابات استان تهران در جمع خبرنگاران خاطرنشان کرد: «بنابر مشاهدات و بررسی‌های صورت گرفته شاهد حضور مردم از ساعات اولیه صبح پای صندوق‌های رای هستیم.» علیرضا فخاری گفت: «همه عوامل اجرایی و نظارتی خاصه در سلسله مراتب وزارت کشور از آرای مردم صیانت می‌کنند تا انتخابات در «امنیت» و «سلامت» کامل برگزار شود.» فخاری که در ادامه از شعبه اخذ رای واقع در مسجد لرزاده نیز بازدید کرد، در ادامه در جمع خبرنگاران حاضر در این شعبه اخذ رای حاضر شد و گفت: «در مرحله دوم انتخابات مردم با شوق و ذوق و اراده وصف‌ناپذیری پای صندوق‌های رای حاضر شدند. در بررسی‌های اولیه رشد شتابدار حضور مردم نسبت‌به دوره اول را شاهدیم.» استاندار تهران گفت: «مردم با همه سلایق مختلف پای صندوق‌ها حاضر شده‌اند و شتابی که در حضورشان می‌بینیم، مؤید این موضوع است که انتخابات در یک فضای امن و توأم با اراده مردم در حال برگزار شدن است.» او گفت: «حدود ۷۰۱۰نفر از نمایندگان نامزدهای انتخابات پای صندوق‌های رای در سراسر استان تهران حضور دارند.» فخاری گفت: «این افراد بر چگونگی روند انتخابات نظارت می‌کنند. این تعداد نماینده نامزدها شهادت می‌دهند که فضای امن توأم با عزت برای مردم فراهم است.»
محسن اسلامی سخنگوی ستاد انتخابات کشور نیز ساعت ۱۴ و ۳۰ بعدازظهر جمعه با حضور در جمع خبرنگاران گفت: «گزارش‌های دریافتی حاکی از افزایش مشارکت مردم در انتخابات نسبت‌به زمان مشابه در دور اول انتخابات است.»
رضا صالحی‌امیری نیز که نماینده پزشکیان در ستاد انتخابات کشور بود، با حضور در جمع خبرنگاران «روند کلی انتخابات» را «مثبت» ارزیابی کرد و گفت: «باورمان این است که دو اراده برای مشارکت حداکثری در انتخابات وجود دارد. اراده نظام و مقام معظم رهبری و اراده مردم که به نظام برای مشارکت حداکثری اعتماد کرده‌اند. اگر تا نیمه‌شب این دو اراده در اوج خود قرار بگیرد شاهد وفاق، انجام و قدرت ملی خواهیم بود.»
صالحی‌امیری همچنین گفت: «باورمان این است که مشارکت حداکثری موجب مشروعیت و مقبولیت نظام خواهد شد. از همه کسانی که تا این لحظه تصمیم نگرفته‌اند، دعوت می‌کنم که به تنها گزینه ممکن برای انتقال صدای ملت که صندوق است، بیندیشند و تغییر را از صندوق رای دنبال کنند. ما راهی برای انتقال صدای مردم و تغییر در سازه مدیریت اجرایی کشور جز صندوق رای نداریم و به ملت بزرگ ایران این پیام را از جانب آقای پزشکیان منتقل می‌کنم که تا قبل از پایان اخذ رای در پای صندوق رای حاضر شده و اراده خود را به کسانی تحمیل کنند که مانع مشارکت حداکثری هستند.»
مسوول صندوق شعبه مسجد لرزاده در این رابطه به ایسنا گفت: «استقبال مردم از انتخابات در این شعبه از ساعت ۷صبح که هنوز درهای شعبه باز نشده بود، آغاز شد و تا این لحظه بیش از نیمی از تعرفه‌ها استفاده شده است.»
مصطفی امامی‌پور اضافه کرد: «ما در این شعبه به طور معمول‌ هزار تعرفه از ستاد انتخابات کشور دریافت می‌کنیم اما در این مرحله این تعداد را به ۴۰۰۰تعرفه افزایش دادیم؛ چون پیش‌بینی کردیم حضور مردم در این دور بیشتر از دور اول باشد.»
طیبه موسوی که نماینده ستاد پزشکیان در حسینیه ارشاد تهران بود، با اشاره به فرآیند برگزاری انتخابات در این شعبه به ایسنا گفت: «از ساعتی که بنده در اینجا حضور داشتم، مشارکت مردم بالا بود. نسبت به هفته پیش جمعیت بیشتری در حسینیه حضور داشتند.» او گفت: «برای تامین امنیت انتخابات نیز از این هفته اجازه نمی‌دادند حتی ناظرها در پشت صندوق‌های اخذ رای حضور پیدا کنند. ظاهرا مردم زودتر اقدام کرده و پای صندوق‌های رای حضور پیدا کردند. ظاهرا این شلوغی برای این است که خیلی از افرادی که رای خاموش بودند، اکنون برخاسته و پای صندوق‌های رای حضور یافتند؛ هر اصلاحی جز صندوق رای راهی ندارد.»
بعدازظهر دیروز و پس از تمدید دوساعته زمان رای‌گیری از ۱۸ به ۲۰ سیامک ره‌پیک ضمن حضور در ستاد انتخابات وزارت کشور در جمع خبرنگاران، گفت: «با توجه به زحماتی که دوستان اجرایی در وزارت کشور و شورای نگهبان و نیز سایر دستگاه‌ها کشیده‌اند، الحمدلله روند خوبی را در انتخابات شاهد هستیم و مشکلات جدی نبوده است.»
او گفت: «در تمام استان‌ها تعرفه رای به اندازه کافی وجود دارد و نصاب بالایی برای انتخابات پیش‌بینی شده است. موضوع و مساله‌ای که در کلیت انتخابات اثرگذار باشد و اصل انتخابات را زیرسوال ببرد، نداشته‌ایم. البته برخی مشکلات جزئی وجود داشته که آنها را با تماس با استان مربوطه پیگیری کردیم.»