موسیقی؛ زبان مشترک اقوام ایرانی و میراث‌دار ارزش‌های فرهنگی

ایسنا- احمد صدری، مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، شامگاه شنبه یازدهم اسفندماه در مراسم آیین رمضان‌خوانی هرمزگان، با تاکید بر جایگاه منحصربه‌فرد موسیقی در آیین‌های گوناگون، به‌ویژه ماه پر برکت رمضان، ضرورت پاسداشت و بهره‌برداری از میراث موسیقایی اقوام ایرانی را یادآور شد. او در این مراسم، موسیقی آیینی را یکی از ارزشمندترین جلوه‌های فرهنگی هر قوم دانست و بر نقش آن در انتقال پیام‌های معنوی و حفظ اصالت‌های بومی تاکید کرد. صدری همچنین اظهار داشت که ظرفیت بی‌نظیر موسیقی اقوام می‌تواند زمینه‌ساز تقویت هویت ملی و پیوندهای عمیق‌تر میان فرهنگ‌های متنوع کشور باشد. صدری با اشاره به این جایگاه رفیع، تاکید کرد: موسیقی نه‌تنها عامل ارتباط انسان‌ها با محیط و یکدیگر است بلکه بستری برای حفظ و انتقال ارزش‌های فرهنگی و معنوی به نسل‌های آینده محسوب می‌شود. او عنوان کرد: موسیقی، زبان مشترک اقوام ایرانی و آیینه‌ای از هویت فرهنگی است که از دیرباز در مناسبت‌های دینی و اجتماعی نقش‌آفرینی کرده است. مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: در مناطق مختلف ایران، موسیقی به شکلی خاص و متناسب با ویژگی‌های فرهنگی و تاریخی هر قوم شکل گرفته است. برای مثال، در منطقه کردستان با توجه به زبان و گویش خاص مردم این منطقه، ملودی‌ها و لحن‌های خاصی وجود دارد که در مراسم مختلف از جمله مراسم‌ مذهبی و آیینی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این امر نشان‌دهنده پیوند عمیق موسیقی با هویت‌های قومی و فرهنگی ایران است. مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین توضیح داد: در بسیاری از اقوام ایرانی، آیین‌های مذهبی همچون رمضان‌خوانی با سازهای مختلف همراه است. برخی از این سازها ضربی و برخی دیگر ملودیک هستند. صدری در این زمینه اظهار کرد: موسیقی در فرهنگ ایرانی به هیچ‌عنوان محدود به استفاده از سازهای خاص نیست بلکه لحن‌ها و کلمات خود به نوعی موسیقی محسوب می‌شوند. این همان اصولی است که فارابی در طبقه‌بندی موسیقی بیان کرده و انسان را اولین ساز در نظام موسیقایی معرفی کرده است. او در ادامه به تحول موسیقی اقوام و نقش آن در معاصر اشاره کرد و گفت: موسیقی اقوام ایرانی باید به‌عنوان میراث فرهنگی، در راستای پیشرفت‌های فرهنگی و هنری زمانه به ‌کار گرفته شود. موسیقی سنتی و آیینی تنها باید به‌عنوان یک عنصر پژوهشی یا یادبود از گذشته نگریسته نشود بلکه باید در کنار حفظ اصالت‌ها، در تولیدات جدید هنری نیز به‌ کار گرفته شود. به‌ویژه در تولید آثار برای صداوسیما یا در تولیدات صوتی و تصویری، می‌توان از این ملودی‌ها و ساختارهای موسیقایی بهره برد. صدری در ادامه با تاکید بر اهمیت خلاقیت در تولیدات جدید موسیقایی افزود: اگر بخواهیم از موسیقی اقوام به‌طور موثر در عرصه‌های جدید هنری استفاده کنیم، باید به تغییر و تحول در این عرصه‌ها توجه ویژه داشته باشیم. همانطور که در معماری ایرانی تحولاتی از دوره‌های اسلامی تا معاصر مشاهده می‌کنیم، موسیقی نیز باید از این تغییرات بهره برده و در قالب‌های جدیدی همچون آهنگ‌های پیشواز سحری‌خوانی و موسیقی‌های دیجیتال وارد عرصه شود. مدیرکل دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین به ظرفیت‌های بالقوه موسیقی اقوام در تولید آثار جدید اشاره کرد و گفت: اگر از این موسیقی‌ها به‌طور هوشمندانه استفاده کنیم، می‌توانیم آثاری منحصربه‌فرد تولید کنیم که هم اصالت‌های گذشته را حفظ کند و هم با نیازهای امروزی هماهنگ باشد. به‌عنوان مثال، تولید آهنگ‌های پیشواز برای برنامه‌های ویژه ماه رمضان، با استفاده از لحن‌های اقوام مختلف ایران، می‌تواند تجربه‌ای نو و پرمحتوا برای مخاطبان ایجاد کند. وی تاکید کرد: این اقدامات باید در راستای تبدیل موسیقی اقوام از یک عنصر موضعی به یک بخش فرهنگی سیال و پویا صورت گیرد.