موفقیت اوپک به نفع شیل است؟

گروه انرژی- با گذشت بیش از یک ماه از سال‌جاری میلادی‌، دورنمای سال ۲۰۱۸ هنوز چندان مورد توجه قرار نگرفته و در نتیجه، اوپک و متحدانش اعلام کرده‌اند که کاهش تولیدشان را طبق برنامه ادامه می‌دهند‌.
وزیران نفتی اوپک هر گونه شایعه درباره پایان زودهنگام توافق کاهش تولید را رد کرده و اعلام کرده‌اند با وجود بالاتر رفتن قیمت‌های نفت، سطح ذخایر جهانی همچنان بالاتر از سطح هدف‌گذاری شده باقی مانده است تا چنین ایده‌ای مطرح شود‌.
بسیاری از پیش‌بینی‌ها از جمله پیش‌بینی آژانس بین‌المللی انرژی همچنان ذخایر بالاتری را می‌بینند و بر این باورند که بازارها در سال ۲۰۱۸ همچنان مازاد خواهند داشت‌.
آژانس بین‌المللی انرژی در آخرین گزارش ماهانه خود از بازار نفت در ژانویه اعلام کرد رشد قیمت به رشد انفجاری تولید شیل آمریکا در سال‌جاری منجر خواهد شد و هشدار داد که رشد تقاضا ممکن است به دلیل رشد قیمت، دچار تحلیل شود‌.
پیش‌بینی‌ها می‌گویند که تولید نفت ایالات متحده تا انتهای سال ۲۰۱۸ حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار بشکه در روز رشد خواهد داشت‌. البته اداره انرژی ایالات متحده از این هم خوشبین‌تر است و انتظار دارد این رشد تولید به روزی ۲/۱ میلیون بشکه هم برسد و اتفاقا پیش‌بینی می‌کند تا انتهای سال ایالات متحده بتواند ۱۱ میلیون بشکه نفت تولید کند‌.
این آژانس که پیش‌بینی بعدی خود را در ۱۳ فوریه منتشر خواهد کرد، برآورد کرده است که ذخایر نفت در اختیار کشورهای سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD) تا نوامبر حدود ۹۰ میلیون بشکه در روز بالای متوسط پنج ساله بود که سطح هدف‌گذاری شده از سوی اوپک تحت توافق کاهش تولید است‌.
اوپک تخمین زده که ذخایر نفت OECD تا نوامبر ۱۳۳ میلیون بشکه بالای متوسط پنج ساله بوده است‌. همچنین بانک سرمایه‌گذاری «یو بی اس» پیش‌بینی کرده که رشد عرضه در سال ۲۰۱۸ از رشد تقاضا پیشی می‌گیرد و قیمت‌های کنونی اگر پایدار باشند ممکن است باعث تجدید انبارسازی شوند‌.
میزان ذخایر با دو ماه تاخیر اعلام می‌شوند بنابراین زمانی که به متوسط پنج ساله می‌رسند، ممکن است برای اوپک دیر شده باشد که واکنش نشان دهد‌.
خالد الفالح، وزیر انرژی عربستان که ریاست کمیته نظارت بر توافق کاهش تولید اوپک و غیراوپک متشکل از شش کشور را برعهده دارد، در نشست ۲۱ ژانویه در عمان اعلام کرد که ممکن است این ائتلاف در اهداف تعیین شده برای ذخایر تغییراتی دهد تا گریدهای نفتی و ذخایر منطقه‌ای را به حساب بیاورد‌.
این اظهارات نشان داد که وزیران نفتی واقف هستند که کاهش تولید ممکن است عدم تعادلی را در بازار ایجاد کند یا شرایط اقتصادی نامطلوبی را برای نفت آنها در رقابت با تولیدکنندگان آمریکایی رقم بزند‌.
فالح به خبرنگاران گفت: ما باید بیشتر کنکاش کنیم تا مطمئن شویم که گرید اشتباهی را به بازار عرضه نمی‌کنیم‌.
اما در این میان برخی از تحلیلگران بر این باورند که میزان ذخایر بسیار کمتر از میزانی است که اوپک اعلام کرده است‌.
«اس اند پی گلوبال پلاتس آنالیتیکس» برآورد کرده که مازاد ذخایر نفتی که در مخازن نگهداری می‌شود، تا حد زیادی تقلیل یافته و با در نظر گرفتن رشد تقاضا در سه سال اخیر، تعادل مجدد بازار کم و بیش کامل شده است‌.
موضوع خطرناک این است که اوپک بیش از حد عرضه به بازار را محدود کند و در نتیجه افزایش قیمت معاملات کوتاه‌مدت تشدید شده و روند صعودی قیمت‌ها ادامه پیدا کند و در نتیجه، تقاضا ضعیف شود‌.
به گفته کریس میگلی، مدیر «اس اند پی گلوبال پلاتس آنلاتیکس»، این اتفاق در سال ۲۰۱۴ پس از سال‌ها ثبات روی داد و قیمت‌های نفت در بالای ۱۰۰ دلار در هر بشکه باعث رونق شیل آمریکا و افت شدید قیمت‌ها شد که تا زمان توافق فعلی کشورهای عضو و غیرعضو اوپک ادامه داشت‌.
وی در ادامه خاطرنشان کرد این بار نگرانی کمتری نسبت به رشد تولید شیل دارد زیرا این بشکه‌ها برای تامین رشد قوی تقاضا در سال‌جاری ضروری خواهند بود و تولیدکنندگان انضباط مالی بیشتری نشان می‌دهند و به جای تولید، در درجه اول به جریان نقدینگی متمرکز شده‌اند‌. با توجه به الگوی تقاضای فصلی، افزایش قیمت‌ها ممکن است تا نیمه دوم سال اتفاق نیفتد‌.
گلدمن ساکس جمع‌بندی خوشبینانه‌تری داشته و اعلام کرده که تعادل دوباره بازار احتمالا حاصل شده که شش ماه زودتر از زمان پیش‌بینی شده بود‌.
این بانک سرمایه‌گذاری پیش‌بینی خود از میزان رشد تقاضا در سال ۲۰۱۸ را بازبینی کرد و بالا برد و همچنین پیش‌بینی کرد قیمت‌های نفت تا اواسط سال ممکن است به ۵۰/۸۲ دلار در هر بشکه افزایش پیدا کند‌.
به گفته عناس الحاجی، تحلیلگر مستقل، حتی گزارش هفته گذشته اداره اطلاعات انرژی آمریکا نشان داد تولید نفت این کشور در نوامبر به ۰۴/۱۰ میلیون بشکه در روز رسیده که بالاترین میزان در ۴۷ سال گذشته بوده و ممکن است عرضه را در بعضی از بخش‌های بازار محدود کند‌.
عمده تولید آمریکا از حوزه شیل، نفت شیرین سبک یا فوق‌سبک بوده در حالی که عمده کاهش تولید اوپک، گریدهای ترش سنگین‌تر بوده است‌. با این‌همه وی بر این باور است که بازار همچنان با اشباع عرضه مواجه است و نفت‌های فوق‌سبک بازار متفاوتی نسبت به نفت‌های پایین ۴۰ درجه API دارند‌.
پالایشگاه‌ها در گلف کاست آمریکا که بزرگ‌ترین منطقه پالایش جهان است، برای فرآوری گریدهای سنگین‌تر تجهیز شده‌اند و عربستان سعودی که بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت اوپک است، عمدا با کاهش صادرات به آمریکا، این کشور را هدف گرفته تا سطح ذخایرش را کاهش دهد‌.