مکزیک؛ کشوری غنی با مردمانی تحت فشار

مجتبی صدریا- کشور مکزیک از نظر جغرافیایی در آمریکای شمالی قرار دارد. آمریکای شمالی که شامل سه کشور کانادا، ایالات متحده و مکزیک است ولی در حقیقت بین مکزیک با کانادا و ایالات متحده  قاره‌ها فاصله است.

اگر بخواهیم به ساده‌ترین شکل این فاصله‌ها را مشخص کنیم به دلایلی که خارج از حوصله این متن است، کانادا نماد یک سرمایه‌داری با حداقل درایت‌های اجتماعی است. در ایالات متحده همه چیز در خدمت و برمبنای اولویت سرمایه است و مکزیک از نظر سیاسی دچار ناتوانی‌های ناشی از فساد،  از نظر اقتصادی یک سیستم اقتصادی که ریشه آن حاکمیت «لتیفوندیا» (به نوعی نظام ارباب رعیتی) است و از نظر اجتماعی صحنه کنش باندهای جنایتکار و مافیایی بوده و به این دلایل بهترین فرزندان روستاییان مکزیکی چاره‌ای جز مهاجرت به دو کشور آمریکای شمالی برای خود نمی‌دیدند، امکانی که سیاست بستن مرزهای آقای ترامپ در قبال مکزیک امروز مسدود شده است.

مکزیک آب و هوای مناسبی دارد که سردنشینان شمال آمریکا برای بهره‌وری از آن به سواحل این کشور می‌روند و نیروی کار قابل ملاحظه‌ای که امروز مجبور است در روابط کاری خشن و کم‌درآمد شرکت‌های بزرگ کشاورزی ایالات متحده کار کند و به نحوی نیازهای برخی مواد غذایی ایالات متحده را تامین کند، این روند منجر به ضعیف ماندن اقتصادی و اجتماعی مکزیک می‌شود.

مثالی بزنیم؛ این روزها فرهنگ کالیفرنیایی خوردن آووکادو در سالاد یا در پیش‌غذا یا … به شدت در کل ایالات متحده وسعت یافته است، ولی این آووکادوها از کجا می‌آیند؟ شرکت‌های بزرگ تولیدات کشاورزی ایالات متحده در مکزیک «پلانتیشن»های (جنگل‌های) وسیع و عظیم آووکادو ‌می‌کارند که محصول آن مستقیما روانه بازار مصرف ایالات متحده می‌شود، سرمایه از ایالات متحده می‌آید و زمین، آب و آفتاب مکزیکی است.

بابت زمین و آب و آفتاب که هزینه‌ای دریافت نمی‌کنند و دستمزد کارگران مکزیکی که گفتیم فاقد هرگونه حقوق و امتیازاتی است خیلی پایین‌تر از حداقل دستمزدها در ایالات متحده است. فرآیند کلان این روندها وابسته و نیازمند ماندن جامعه مکزیک است، نهاد سیاسی آن کشور اساسا برای تضمین این وابستگی و نیازمندی، کنش می‌کند. پلیس، ارتش و گروه‌های تبهکار همه با هم در خدمت سرکوب احتمالی مکزیکی‌هایی که جایگاه بهتری برای خویشتن یا جامعه خود بخواهند همسو هستند. به نظر می‌آید که بزرگ طراحان اقتصاد جهانی خواهان پیاده شدن چنین الگویی برای خیلی از کشورها و جوامع هستند.

Modjtaba.sadria@yahoo.co.uk