نابودی برجام با پیروی از واشنگتن

گروه سیاسی- ترامپ در فاصله حدود دو هفته باقیمانده تا انتشار گزارش خود به کنگره درخصوص پایبندی ایران به برجام قصد دارد از ظرفیت تروییکای اروپایی در راستای مواجهه با توافق هسته‌ای نهایت بهره ممکن را ببرد. دونالد ترامپ، رییس‌جمهور ایالات متحده آمریکا اخیرا با آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان درخصوص توافق هسته‌ای با ایران گفت‌وگو کرده است. همچنین در جریان برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک، ترامپ رایزنی‌های زیادی با مقامات اروپایی و صهیونیستی درخصوص برجام صورت داد. این رایزنی‌ها به اندازه‌ای زیاد بود که بسیاری از رسانه‌های غربی اعتراف کردند اصلی‌ترین دغدغه ترامپ در نیویورک، مواجهه با توافق هسته‌ای با ایران بوده است. قبل از برگزاری نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز سایت بلومبرگ گزارش داده بود که ترامپ قصد دارد از مقامات فرانسوی و انگلیسی در نیویورک بخواهد تا آلمان را در مسیر مواجهه با توافق هسته‌ای با واشنگتن همراه کنند. با این حال به نظر می‌رسد ترامپ پس از عدم موفقیت در نیویورک، تصمیم گرفته خود به صورت مستقیم با مرکل در این خصوص وارد مذاکراه شود. این در حالی است که چندی پیش زیگمار گابریل، وزیر امور خارجه آلمان ضمن دفاع از کلیت برجام اظهار کرده بود که کشورش آمادگی دارد به همراه آمریکا، انگلیس و فرانسه، ایران را درخصوص عمل به همه تعهداتش وفق توافق هسته‌ای تحت فشار قرار دهد! این اظهارات در حالی صورت می‌گیرد که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در هشت گزارش مکرر خود، پایبندی ایران به توافق هسته‌ای را مورد تایید قرار داده است.
نکته دیگر اینکه به موازات لابی‌گری‌های ترامپ و آنگلا مرکل، تلاش‌های مجدد نیکی هیلی، نماینده ایالات متحده آمریکا در سازمان ملل متحد برای اعمال فشار بر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آغاز شده است. نیکی هیلی اخیرا بار دیگر اعلام کرده است که بازرسی‌های هسته‌ای از ایران کافی نیست و آژانس باید به اماکن نظامی در ایران برای راستی‌آزمایی در خصوص فعالیت‌های هسته‌ای این کشور دسترسی داشته باشد. به نظر می‌رسد، موضوع اصلی مذاکره ترامپ و آنگلا مرکل نیز همین مساله بوده است.
اما محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان در نشستی با سردبیران نشریه‌های انگلیسی گاردین و فایننشال‌تایمز به گفت‌وگو پیرامون برجام، تعهدات آمریکا و انتظارات ایران از طرف‌های اروپایی پرداخت و در این گفت‌وگو هشدار داد که اگر اروپا از واشنگتن پیروی کند، توافق از بین خواهد رفت و ایران فعالیت‌های هسته‌ای خود را با فناوری پیشرفته‌تری نسبت به قبل از سر خواهد گرفت.
وی با اشاره به واکنش کشورهای اروپایی به خروج احتمالی آمریکا از برجام گفت تنها چیزی که ایران را به تداوم اعمال محدودیت‌های برجامی بر برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خود ترغیب می‌کند، این است که دیگر امضاکنندگان توافق- انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه و چین- به شرایط توافق متعهد بمانند و با اقدام‌های ایالات متحده مقابله کنند. ظریف با بیان اینکه ترامپ سیاست پیش‌بینی‌ناپذیر بودن را پیش گرفته و اکنون آن را به سمت غیرقابل اعتماد بودن هم تغییر می‌دهد، افزود: حدس من این است که او (ترامپ) پایبندی ایران را تایید نمی‌کند و این تصمیم را به کنگره واگذار خواهد کرد. وی با اشاره به واکنش تهران به لغو احتمالی برجام از سوی واشنگتن گفت: ایران غنی‌سازی اورانیوم و دیگر فعالیت‌های برنامه هسته‌ای خود را در سطحی پیشرفته‌تر از پیش از سر خواهد گرفت. وزیر امور خارجه کشورمان خاطرنشان کرد: توافق (هسته‌ای)، ایران را مجاز به ادامه تحقیق و توسعه کرده است. به همین دلیل ما پایه فناوری خود را ارتقا داده‌ایم.
وی اضافه کرد: اگر ما تصمیم به خروج از توافق بگیریم با تکنولوژی بالاتری نسبت به گذشته خارج خواهیم شد اما فعالیت ما همیشه صلح‌آمیز خواهد بود چرا‌که عضویت در ان‌پی‌تی (پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای) وابسته به این توافق نیست. ولی محدودیت‌هایی را که به‌عنوان طرفی از چانه‌زنی‌های این توافق پذیرفته‌ایم، رعایت نخواهیم کرد.
وزیر امور خارجه کشورمان با تاکید براینکه خروج از برجام تنها یکی از گزینه‌های تهران است، افزود: گزینه‌های دیگری هم هست که به چگونگی برخورد دیگر اعضای جامعه بین‌المللی با آمریکا بستگی دارد.
به گفته ظریف اگر اروپا، ژاپن، روسیه و چین تصمیم به همراهی با ایالات متحده بگیرند، آنگاه دیگر پایان توافق خواهد بود. وی با اشاره به مقابله اروپا با تحریم‌های آمریکا علیه ایران در گذشته گفت: در دهه ۱۹۹۰ میلادی آنها (اروپایی‌ها) صرفا چشم‌پوشی نکردند. اتحادیه اروپا قانونی دارد که در صورت اعمال محدودیت از سوی آمریکا بر شرکت‌های تجاری اتحادیه اروپا از آنها حمایت شده و اقدام‌های متقابل علیه آمریکا اتخاذ می‌شود. وی تاکید کرد: بسیاری گفته‌اند که اروپا در نظر دارد چنین اقدامی را در پیش بگیرد.
ظریف ضمن رد ادعای دولت ترامپ مبنی بر اینکه ایران مقدمه برجام را که نقش این توافق در صلح و امنیت را پیش‌بینی کرده نقض کرده است، گفت: برجام حتی با وجود اینکه به صورت کامل اجرا نشده در صلح و امنیت منطقه نقش داشته چراکه یک مساله از مسایل منطقه کم شده است بنابراین در حال حاضر در ثبات منطقه نقش دارد. وی افزود: اگر چنین نبوده به دلیل واکنش متحدان آمریکا در منطقه بوده که از آغاز با برجام موافق نبودند و از زمان شروع توافق هرکاری کرده‌اند تا آن را تضعیف کنند و این تنش‌ها را در منطقه شدت بخشیده است.
به هرحال جمهوری اسلامی ایران بارها اعلام کرده است که اساسا بازرسی از اماکن نظامی کشورمان و دسترسی به اسرار نظامی کشور از سوی بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و به بهانه راستی‌آزمایی فعالیت‌های هسته‌ای امکان‌پذیر نیست. موضوعی که یوکیو آمانو نیز نسبت به آن آگاه است. تاکنون بارها مواضع رسمی جمهوری اسلامی ایران در این خصوص به جامعه جهانی و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام شده است. مواضعی که تحت هیچ شرایطی قابل تغییر نیست.