ناترازی در سودآوری

گروه بورس- پنج صنعت مهم بازار سرمایه همچنان تحت‌تاثیر محدودیت‌های انرژی، تغییرات نرخ ارز، نوسانات قیمت خوراک و فرآورده‌ها، تغییرات در کامودیتی‌ها و همچنین قیمت‌گذاری دستوری قرار دارند. این عوامل اثرات مستقیمی بر تولید، فروش و سودآوری این صنایع گذاشته‌اند و برخی از این صنایع، به‌ویژه در آذرماه سال جاری، کاهش تولید و فروش را تجربه کرده‌اند. نتایج بررسی‌های اداره میزهای صنعت و رتبه‌بندی ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار نشان می‌دهد که این محدودیت‌ها نه‌تنها بر عملکرد فعلی شرکت‌ها اثرگذار بوده بلکه برنامه‌های آتی آنها را نیز با چالش مواجه کرده است. میزان مصرف گاز در صنایع بازار سرمایه در آذرماه سال جاری نسبت به آبان‌ماه، کاهش ۱۳‌درصدی را تجربه کرده است. این کاهش بیشترین تاثیر را بر صنایع سیمان، آهک، گچ و فلزات اساسی داشته که مصرف گاز آنها به ترتیب ۵۸‌درصد و ۳۰‌درصد کاهش یافته است.کاهش مصرف گاز در این صنایع، نه‌تنها تولید را تحت‌تاثیر قرار داده بلکه باعث افزایش وابستگی به دیگر منابع انرژی مانند گازوئیل شده است. این موضوع به‌ویژه در صنعت نیروگاهی که وظیفه تامین برق برای خانوارها و صنایع را بر عهده دارد، بسیار مشهود است. افزایش زودهنگام مصرف گازوئیل در این صنعت، نشان‌دهنده چالش‌هایی جدی در تامین برق و احتمال قطعی آن در ماه‌های آینده است.
گزارش‌ها حاکی از آن است که ناترازی گاز که معمولا در فصل زمستان مشاهده می‌شود، اکنون به فصل پاییز نیز سرایت کرده است. این مساله می‌تواند در ماه‌های آینده بر عملکرد صنایع تاثیر منفی بیشتری داشته باشد و ریسک تولید و سودآوری آنها را افزایش دهد.
کاهش تولید در صنعت فلزات اساسی و شیمیایی
محدودیت‌های انرژی و کاهش مصرف گاز باعث شده است که میزان تولید در صنایع فلزات اساسی و مواد و محصولات شیمیایی نسبت به ماه گذشته به ترتیب ۹‌درصد و ۲۰‌درصد کاهش یابد. این کاهش تولید در کنار کاهش نرخ جهانی کامودیتی‌ها، موجب افت فروش در این صنایع شده است.
باوجود افزایش ۲۳‌درصدی نرخ دلار حواله در آذرماه نسبت به آبان‌ماه، کاهش تولید و کاهش قیمت‌های جهانی مانع از بهره‌برداری کامل صنایع از این افزایش نرخ ارز شده است. در نتیجه فروش اغلب صنایع نسبت به ماه گذشته کاهشی هرچند اندک را تجربه کرده است.
کاهش تولید در صنعت خودرو: چالش‌های ساختاری و مالی
صنعت خودرو نیز یکی از صنایعی است که به‌شدت تحت‌تاثیر محدودیت‌های اقتصادی و ساختاری قرار گرفته است. تولید این صنعت از ۹۱‌هزار و ۶۰۵دستگاه در آذرماه سال گذشته به ۷۸‌هزار و ۸۰۴‌دستگاه در آذرماه سال جاری کاهش یافته و افتی معادل ۱۴‌درصد را تجربه کرده است.
بخش عمده‌ای از این کاهش تولید مربوط به نماد خودرو بوده که کاهش تولید گروه پژو و هایما به ترتیب به میزان ۶۲ و ۶۹ درصد را تجربه کرده است. این افت تولید که معادل ۲۷‌درصد کاهش کلی تولید این نماد است به دلایل متعددی از جمله خروج خودروهای پرتیراژ و با حاشیه سود اندک، نظیر پژو پارس از خطوط تولید نسبت داده می‌شود.
چالش‌های مالی و تولیدی خودروسازان
اگرچه خودروسازان مجوز افزایش قیمت محصولات خود را دریافت کرده‌اند اما به نظر می‌رسد مشکلات ساختاری و مالی موجود در این صنعت مانع از افزایش تولید در کوتاه‌مدت شود. زیان انباشته، کمبود نقدینگی، حجم بالای تسهیلات بانکی و بدهی‌های معوق به قطعه‌سازان از جمله مهم‌ترین چالش‌هایی هستند که این صنعت با آن مواجه است.
علاوه‌براین، آماده‌سازی قطعات و ورود آنها به خطوط تولید نیازمند زمان است. با توجه به شکل‌گیری بازار ارز توافقی و افزایش هزینه‌های واردات قطعات، انتظار می‌رود که اثرات این تغییرات و افزایش تولید احتمالی در ماه‌های آینده ظاهر شود.
تاثیر نرخ ارز بر صنایع؛ فرصت‌ها و محدودیت‌ها
افزایش نرخ دلار حواله به میزان ۲۳‌درصد در آذرماه، فرصتی برای بهبود درآمدهای صادراتی صنایع فراهم کرد. با این حال، کاهش تولید ناشی از محدودیت‌های انرژی و همچنین کاهش نرخ جهانی کامودیتی‌ها مانع از تحقق کامل این فرصت‌ها شد. این امر نشان‌دهنده وابستگی بالای صنایع به ثبات در تامین انرژی و مواد اولیه است.
چشم‌انداز آینده؛ نیاز به اصلاح ساختارها و مدیریت بهتر منابع
تحلیل نتایج به‌دست‌ آمده از گزارش اداره میزهای صنعت و رتبه‌بندی ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار نشان می‌دهد که صنایع کلیدی بازار سرمایه برای عبور از این چالش‌ها نیازمند اصلاحات ساختاری و بهبود مدیریت منابع هستند. در صورت عدم رفع محدودیت‌های انرژی و ارائه راهکارهای مناسب برای کاهش اثرات قیمت‌گذاری دستوری، این صنایع همچنان با چالش‌های تولید و سودآوری مواجه خواهند بود.
علاوه‌براین، توجه به سیاست‌های ارزی و حمایت از صنایع صادرات‌محور می‌تواند به بهبود وضعیت فروش و کاهش وابستگی به منابع داخلی کمک کند. همچنین، بهبود زیرساخت‌های انرژی و کاهش ناترازی در تامین گاز می‌تواند نقش مهمی در پایداری تولید و افزایش سودآوری این صنایع ایفا کند.
این موارد نشان می‌دهند که رفع چالش‌های انرژی و مدیریت صحیح نرخ ارز، گام‌های اساسی برای توسعه پایدار بازار سرمایه و صنایع کلیدی آن خواهد بود.
بررسی روند تولیدات صنعت فرآورده‌های نفتی در یک سال اخیر
میزان تولید صنعت فرآورده‌های نفتی با ۱۹‌درصد رشد از ۵‌میلیون و ۴۹۴‌هزار مترمکعب در آذرماه سال گذشته به ۶‌میلیون و ۵۴۵‌هزار مترمکعب در آذرماه امسال رسیده است.
صنعت فرآورده‌های نفتی در آذرماه نسبت به آبان‌ماه امسال، دارای افزایش تولید به میزان ۱۵درصد بوده است.
این افزایش تولید عمدتا مربوط به نماد «شتران» است که دارای افزایش ۷۶ و ۹۵درصدی میزان تولید نسبت به ماه گذشته و مدت مشابه سال قبل بوده است. عمده این افزایش مربوط به نگه‌داشت محصول بوتان بابت فروش صادراتی(به علت دریافت نکردن بوتان مازاد بر مصرف شرکت‌های پالایشی توسط شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی و مجوز این نهاد به شرکت‌ها بابت فروش صادراتی گاز مایع مازاد بر مصرف داخلی) بوده است.
روند تولیدات صنعت فرآورده‌های نفتی در یک سال گذشته نشان‌دهنده نوسانات متعددی در این حوزه بوده و بازتاب‌دهنده شرایط اقتصادی، چالش‌های تامین انرژی و تقاضای بازار است. بررسی داده‌های ارائه‌ شده نشان می‌دهد که میزان تولید این صنعت در برخی ماه‌ها با افت همراه بوده، در حالی که در مقاطع دیگری توانسته به سطح بالاتری از میانگین تولید برسد.
نوسانات تولید و میانگین عملکرد صنعت
آمار نشان می‌دهد که میانگین تولید صنعت فرآورده‌های نفتی در بازه زمانی 12‌ماه گذشته، به طور پیوسته در حدود 7/‏5‌میلیون بشکه بوده است. این عدد به‌عنوان نقطه مرجع، بیانگر عملکرد کلی این صنعت در طول یک سال گذشته است. در برخی ماه‌ها، تولید از این میانگین عبور کرده است، در حالی که در ماه‌های دیگر شاهد کاهش تولید بوده‌ایم.
به‌عنوان مثال، در اولین ماه از بازه زمانی مورد بررسی (شهریور 1402)، تولید صنعت فرآورده‌های نفتی با رقمی معادل 5494743بشکه آغاز شد که کمتر از میانگین سالانه است. این روند در ماه‌های بعدی با افزایش مواجه شد و در دی‌ماه همان سال به 5678099‌بشکه رسید که نزدیک به میانگین صنعت بود.
جهش‌های تولید و تاثیر عوامل خارجی
روند تولید در فروردین و اردیبهشت‌ماه سال جاری (1403) نیز نشان‌دهنده افزایش قابل‌توجهی است. در فروردین‌ماه، تولید به 5915137بشکه رسید که یکی از مقاطع بالاتر از میانگین سالانه محسوب می‌شود. این افزایش ممکن است به کاهش محدودیت‌های انرژی در آن دوره و بهبود شرایط زیرساختی مربوط باشد.در ادامه در تیرماه 1403، صنعت به اوج جدیدی دست یافت و تولید به 5878920 بشکه رسید که بالاتر از میانگین سالانه بود. با این حال، در مردادماه دوباره شاهد افت جزئی در تولید بودیم که به 5701228 بشکه کاهش یافت.
رکورد جدید در شهریور 1403
شهریورماه 1403 نقطه عطف مهمی در روند تولیدات صنعت فرآورده‌های نفتی به‌شمار می‌رود. در این ماه، تولید به 6452376 بشکه رسید که رکورد جدیدی را در این بازه زمانی ثبت کرد. این افزایش قابل‌توجه می‌تواند نتیجه بهبود تقاضای داخلی و خارجی، کاهش مشکلات زیرساختی و بهره‌وری بالاتر واحدهای تولیدی باشد.
روند تولیدات صنعت فرآورده‌های نفتی نشان‌دهنده توانایی این صنعت در مقابله با چالش‌های موجود و بهبود عملکرد در مواجهه با مشکلات است. افزایش تولید در ماه‌های پایانی دوره مورد بررسی به‌ویژه در شهریورماه 1403، حاکی از آن است که با مدیریت صحیح و رفع موانع، این صنعت می‌تواند به سطوح بالاتری از تولید دست یابد.
در عین حال، نوسانات موجود در تولید، لزوم تمرکز بر بهبود زیرساخت‌ها، رفع محدودیت‌های انرژی و مدیریت بهینه منابع را برای حفظ رشد پایدار تولیدات صنعت فرآورده‌های نفتی بیش از پیش نمایان می‌کند. این اقدامات می‌توانند نقش مهمی در تقویت جایگاه این صنعت در بازارهای داخلی و بین‌المللی ایفا کنند.
افت ۱۶‌درصدی تولید مواد و محصولات شیمیایی
بررسی‌ها نشان می‌دهد؛ میزان تولید صنعت مواد و محصولات شیمیایی در آذر‌ماه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته، ۱۶‌درصد کاهش یافته است. میزان تولید این صنعت از سه‌میلیون و ۵۶۲هزار تن در آذرماه سال گذشته به دو‌میلیون و ۹۸۳هزار تن در آذرماه امسال رسیده است.
این کاهش عمدتا مربوط به کاهش تولید نمادهای «زاگرس و شیراز» به ترتیب به میزان ۷۴ و ۵۹درصد است که حاکی از شدت گرفتن ناترازی انرژی در دو سال اخیر است.
براساس این گزارش، کاهش ۲۰درصدی میزان تولید صنعت مواد و محصولات شیمیایی در آذرماه نسبت به آبان‌ماه امسال عمدتا به دلیل کاهش تولید نمادهای فعال در زیر صنعت پتروشیمی است.
نمادهای زاگرس(کاهش تولید محصولات بخار و متانول به میزان ۶۳و ۶۵درصد)، شیراز(کاهش میزان تولید اوره و آمونیاک به میزان ۵۶و ۵۵‌درصد) و کرمانشاه(کاهش میزان تولید اوره و آمونیاک هر دو به میزان ۷۴‌درصد) به ترتیب به میزان۶۳، ۵۴ و ۷۴‌درصد در آذرماه ۱۴۰۳ نسبت به ماه گذشته کاهش یافته است.
این کاهش تولید به دلیل قطع گاز و محدودیت‌های مصرف انرژی بوده که نسبت به سال قبل شدت گرفته است و این امر موجب توقف خطوط تولید بسیاری از کارخانه‌هایی چون نماد شیراز(طبق افشای اطلاعات با اهمیت در سامانه جامع اطلاع‌رسانی ناشران در تاریخ ۱۹ آذرماه امسال) شده است.
همچنین، گاز طبیعی شرکت پتروشیمی زاگرس بنابر نامه شرکت ملی صنایع پتروشیمی توسط شرکت مبین انرژی خلیج‌فارس قطع شده است.
کاهش ۵ درصدی تولید صنعت فلزات اساسی؛ نگاهی دقیق‌تر به دلایل و پیامدها
کاهش تولید ۵‌درصدی در صنعت فلزات اساسی طی آذرماه سال جاری از چالش‌های عمده‌ای حکایت دارد که این صنعت مهم و استراتژیک با آن روبه‌رو بوده است. این کاهش که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ثبت شده، نگرانی‌هایی را در میان فعالان اقتصادی و سهامداران ایجاد کرده است. علاوه‌براین، آمارها نشان می‌دهد که در مقایسه با آبان‌ماه، تولید این صنعت ۹‌درصد کاهش یافته است. این افت عملکرد، به‌‌ویژه در شرایطی که نیاز داخلی و صادراتی به محصولات فلزی همچنان بالاست، می‌تواند پیامدهای اقتصادی قابل‌توجهی داشته باشد.
این کاهش تولید به‌ویژه در برخی از نمادهای اصلی صنعت فلزات اساسی بارزتر بوده است. برای مثال، کاوه با کاهش چشمگیر ۵۳‌درصدی در تولید شمش بیلت مواجه شده است. فولاد نیز با افت ۳۵‌درصدی در تولید محصولات گرم، بخشی از سهم خود را در بازار از دست داده است. همچنین، هرمز با کاهش ۲۵درصدی تولید اسلب و فخاس با افت ۳۳درصدی در تولید شمش، نشان‌دهنده گستردگی مشکلات این صنعت هستند. این داده‌ها گویای این است که مشکلات تولیدی به‌صورت فراگیر در میان شرکت‌های مختلف این صنعت دیده می‌شود.
یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش تولید، محدودیت‌های انرژی بوده است. در دستورالعمل جدید وزارت نیرو، شرکت‌هایی با مصرف برق بالاتر از دومگاوات در ساعت موظف به کاهش ۵۰‌درصدی مصرف برق شده‌اند. این تصمیم که به‌ منظور مدیریت منابع انرژی در فصل‌های پرمصرف اتخاذ شده، فشار زیادی را بر تولیدکنندگان وارد کرده است. علاوه‌بر برق، محدودیت‌های گاز نیز تاثیر قابل‌توجهی بر این صنعت داشته است. کاهش تامین گاز، به‌ویژه در فصل زمستان که مصرف خانگی افزایش می‌یابد، شرکت‌ها را با چالش جدی مواجه کرده است. این محدودیت‌ها نه‌تنها تولید فعلی را کاهش داده، بلکه برنامه‌ریزی بلندمدت و توسعه ظرفیت تولید را نیز تحت‌تاثیر قرار داده است.
پیامدهای این کاهش تولید به چند بخش اصلی تقسیم می‌شود. از یک‌سو، کاهش عرضه محصولات فلزی در بازار داخلی می‌تواند منجر به افزایش قیمت‌ها و محدود شدن دسترسی مصرف‌کنندگان شود. از سوی دیگر کاهش رقابت‌پذیری در بازارهای بین‌المللی نیز یکی دیگر از پیامدهای این شرایط است.
کاهش تولید و درآمد شرکت‌ها همچنین می‌تواند بر سودآوری آنها تاثیر منفی بگذارد که این موضوع به ‌طور مستقیم در ارزش سهام آنها و اعتماد سرمایه‌گذاران به این بخش منعکس خواهد شد. باوجود این چالش‌ها، راهکارهایی وجود دارد که می‌تواند به بهبود شرایط این صنعت کمک کند. مدیریت بهینه مصرف انرژی یکی از این راهکارهاست.
شرکت‌ها باید با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته و بهینه‌سازی فرآیندهای تولید، مصرف انرژی خود را کاهش دهند. توسعه منابع انرژی جایگزین نیز می‌تواند نقش مهمی در کاهش وابستگی به منابع سنتی داشته باشد. در این میان، تعامل نزدیک‌تر دولت با صنعت نیز ضروری است. دولت می‌تواند با کاهش محدودیت‌ها، ارائه تسهیلات و تدوین سیاست‌های پایدار در حوزه انرژی به شرکت‌ها در عبور از این دوره دشوار کمک کند. افزایش تنوع محصولات نیز یکی دیگر از استراتژی‌های مهم است. شرکت‌ها می‌توانند با توسعه محصولات جدید، انعطاف‌پذیری بیشتری در مواجهه با تغییرات بازار پیدا کنند. این موضوع می‌تواند به بهبود موقعیت رقابتی آنها و کاهش تاثیرات منفی ناشی از نوسانات بازار کمک کند.