ناهمخوانی تسهیلات بانکی با اقتصاد مسکن

احسان نیازمند- اوایل تابستان امسال نرخ سود تسهیلات طرح نهضت ملی مسکن از ۲۳ درصد به ۱۸ درصد کاهش پیدا کرد. پیش از آن هم در اردیبهشت‌ سال جاری سقف تسهیلات از ۴۵۰ به ۵۵۰ میلیون تومان افزایش یافته بود. باوجود این، برخی متقاضیان توان پرداخت آورده بیش از ۳۰۰ میلیون تومانی و اقساط ۳/۷ میلیون تومانی این تسهیلات را ندارند.
وزیر راه‌و‌شهرسازی از پیگیری کاهش دوباره سود وام نهضت ملی مسکن خبر داده، اما مشخص نیست این برنامه قرار است دقیقا از چه مسیری به متقاضیان طرح مذکور کمک کند.
نیمه خرداد امسال رییس وقت بنیاد مسکن از کاهش نرخ سود تسهیلات بانکی نهضت ملی مسکن از ۲۳ درصد به ۱۸ درصد با دستور رییس‌جمهوری و با استفاده از ورود منابع صندوق ملی مسکن به اعتبارات بانک‌ها خبر داده و گفته بود: با دستور رییس‌جمهوری، شورای پول و اعتبار مصوب کرد سقف تسهیلات نهضت ملی مسکن در تمام کشور به ۵۵۰ میلیون تومان افزایش یابد.
وزیر راه‌و‌شهرسازی نیمه تیر امسال نیز از کاهش ۵ درصدی سود تسهیلات نهضت ملی مسکن با مصوبه شورای پول و اعتبار خبر داد.
دوره بازپرداخت تسهیلات نهضت ملی مسکن بدون احتساب دوره مشارکت ۲۰ ساله است. در روش بازپرداخت پلکانی اقساط متقاضیان پروژه‌های طرح مذکور در دوره اول (سال اول) ماهانه حدود ۷ میلیون و ۳۵۷ هزار تومان باید پرداخت کنند.
این اقساط در سال پنجم به ۸ میلیون و ۲۸۱ هزار تومان و در سال دهم به ۹ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان افزایش می‌یابد. در سال پانزدهم بازپرداخت وام، اقساط ماهانه ۱۱ میلیون و ۱۲۹ هزار تومان خواهد بود.
در نهایت در سال بیستم اقساط ماهانه وام نهضت ملی مسکن ۱۲ میلیون و ۹۰۱ هزار تومان است.
بنابراین متقاضیان در یک دوره ۲۰ ساله برای وام ۵۵۰ میلیون تومانی ۲ میلیارد و ۳۷۲ میلیون و ۴۵۵ هزار تومان پرداخت خواهند کرد. از این رقم حدود یک میلیارد و ۸۲۲ میلیون تومان سود تسهیلات است.
در روش تقسیط ساده نیز مبلغ اقساط ماهانه در دوره ۲۰ ساله ۸ میلیون و ۴۸۸ هزار تومان است. کل بازپرداخت وام در روش ساده حدود ۲ میلیارد و ۳۷ میلیون تومان و کل سود وام ۵۵۰ میلیون تومانی یک میلیارد و ۴۸۷ میلیون تومان خواهد بود.
از سوی دیگر اوایل ماه جاری مهرداد بذرپاش وزیر راه‌و‌شهرسازی گفته بود:‌ دولت تلاش کرده با تامین زمین و سیاستگذاری در پرداخت تسهیلات، شرایط را برای خانه‌دار کردن مردم تسهیل کند. همچنین در تلاشیم تا نرخ سود بازپرداخت تسهیلات مسکن (نهضت ملی مسکن) را که از ۲۳ به ۱۸ درصد رسانده‌ایم، باز هم کاهش دهیم.
جزئیات مربوط به چگونگی کاهش سود وام مشخص نیست؛ اینکه آیا قرار است تسهیلات نهضت ملی مسکن به طور مستقیم کاهش یابد یا قرار است اتفاق دیگری هم‌راستا با توانمندسازی متقاضیان طرح مذکور انجام شود.
با فرض اینکه قرار است سود وام مذکور ۵ درصد کاهش یابد که البته باید هفت‌خوان بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار را طی کند، میزان اقساط و سود تسهیلات به‌طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌یابد.
در روش ساده مبلغ سود به حدود ۹۹۶ میلیون تومان کاهش می‌یابد. مبلغ اقساط نیز از حدود ۵/۸میلیون تومان به حدود ۴/۶ میلیون تومان کاهش خواهد یافت.
در روش پلکانی نیز کل سود وام ۵۵۰ میلیون تومانی حدود ۷۲۰ میلیون تومان است. اقساط ماهانه در این روش پرداختی از ۲/۸ میلیون تومان در سال اول شروع و در سال بیستم به حدود ۳/۲ میلیون تومان کاهش می‌یابد.
راهبردهای حمایتی از دهک‌های مختلف جامعه

فرشید پورحاجت دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان کشور در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» گفت: در کشوری زندگی می‌کنیم که شرایط حاکم بر حقوق و دستمزد کاملا مشخص است. همچنین افرادی که امروز در پروژه‌های مسکنی دولت ثبت‌نام کرده‌اند، اشخاصی هستند که اساسا تا دولت به آنها کمکی نکند، صاحب مسکن نخواهند شد؛ یعنی این اقشار از دهک‌هایی هستند که دولت باید به طریقی برایشان برنامه‌ریزی کند.
دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان کشور اضافه کرد: زمانی اعتقاد بر این بود که اساسا دولت و نهادهای متولی مانند بنیاد مستضعفان و امثال آن باید دهک‌های یک، دو و سه را صاحب مسکن کنند. برای دهک‌های چهار، پنج و شش نیز دولت از طریق پرداخت تسهیلات مناسب و متناسب با شرایط حاکم بر اقتصاد و به‌طور خاص حقوق و دستمزدشان را فراهم کند؛ اقداماتی در راستای اینکه مردم بتوانند صاحب مسکن شوند.
پورحاجت در ادامه بیان کرد: به نظر می‌رسد چیزی که امروزه در حوزه جهش تولید مسکن در حال رخ دادن است، به بخش دوم مربوط می‌شود؛ یعنی دولت قصد دارد تا کمک‌های خود را درخصوص کمبود نقدینگی که اکنون خریداران مسکن با آن روبه‌رو هستند، از طریق اعطای تسهیلات فراهم کند. او گفت: باید پذیرفت که نرخ سود تسهیلات بانکی‌ای که امروز وجود دارد و همچنین میزان تسهیلات بانکی‌ای که در حوزه مسکن و ساختمان کشور رقم خورده است، با اقتصاد خانوار و اقتصاد مسکن همخوانی ندارد؛ یعنی نه با حقوق و دستمزدها همخوانی دارد، نه با حوزه اقتصاد مسکن کشور.
ضرورت بازنگری در میزان تسهیلات بانکی
دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان کشور عنوان کرد: در این خصوص لازم است تا بخش تولید اقدام به ساخت واحدهای مسکونی کرده و آن واحدهای تولیدشده را متناسب با اقتصاد کشور عرضه کند، لذا اینکه دولت تصمیم بر این گرفته نرخ سود تسهیلات بانکی را کاهش دهد، اساسا اقدام مثبتی تلقی می‌شود. پورحاجت گفت: علاوه‌بر آن، پیشنهاد می‌شود میزان تسهیلات بانکی نیز مجددا مورد بازنگری قرار گیرد. یادمان باشد زمانی تسهیلات بانکی تا حدود ۷۰ درصد هزینه‌های تمام‌شده تولید را برای مردم پوشش می‌داد، اما امروز این اعداد و ارقام به این میزان نیستند. او افزود: به نظر می‌رسد با استفاده از ساختارهایی که دولت می‌تواند برای آنها برنامه‌ریزی کند، باید در میزان تسهیلات بانکی تجدیدنظر شود. همچنین دولت نباید در این زمینه واهمه‌ای داشته باشد، چرا که این تسهیلات کاملا در جهت تولید است؛ تسهیلاتی که به اقتصاد ملی کمک می‌کند و تورم‌زا نخواهد بود. همچنین این امکان وجود خواهد داشت که چرخ تولید مسکن به حرکت درآید و کمبود نقدینگی موجود پوشش داده شود. دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان کشور در پایان خاطرنشان کرد: لازم است تا دولت متناسب با میزان حقوق و دستمزد متقاضیان مسکن، نرخ سود تسهیلات بانکی را کاهش دهد. با سود ۱۸ درصدی که امروز در ساختار پروژه‌هایی که دولت تحت عنوان جهش تولید مسکن دنبال می‌کند، مردم با فشار سنگینی روبه‌رو هستند و شاید خیلی از خانوارهای کشور نتوانند از پس بازپرداخت سود تسهیلات بانکی برآیند.