نبرد برای ریاست مجلس

گروه سیاسی- نخستین نشست علنی مجلس دوازدهم برگزار شد. نشستی که در واقع آیین افتتاحیه این دوره پارلمان بود و در عین حال آغاز شمارش معکوس برای مهم‌ترین رقابت درون‌پارلمانی این دوره که همان رقابت برای تصاحب کرسی ریاست و دیگر کرسی‌های کلیدی هیات‌رییسه مجلس دوازدهم باشد. رقابتی که البته مطابق آیین‌نامه داخلی مجلس در آغاز هریک از اجلاسیه‌های چهارگانه مجلس تکرار خواهد شد اما با نگاهی به آنچه در ۱۱دوره گذشته مجلس گذشته، درخواهیم یافت که رییس مجلس در اجلاسیه نخست به احتمال قریب به یقین، رییس مجلس تا پایان دوره خواهد بود. البته مگر آنکه اتفاقی غیرمترقبه رقم بخورد یا احیانا رییس مجلس، شخصا تصمیم بگیرد این کرسی را به فرد دیگری واگذار کند؛ اتفاقی که البته در تمامی ادوار پیشین، تنها یک بار رقم خورده و آن هم وقتی اکبر ‌هاشمی‌رفسنجانی در نیمه راه مجلس سوم و پس از آنکه موفق به پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری شد، از مقام ریاست مجلس کناره گرفت و این کرسی را به نایب رییس وقت یعنی مهدی کروبی سپرد. این اتفاق اما در دوره کنونی عملا ناممکن خواهد بود. چه آنکه به‌دلیل درگذشت ابراهیم رییسی در آستانه آغاز به کار مجلس دوازدهم، انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم حدود یک ماه دیگر برگزار خواهد شد و با این حساب، بعید است کسی امروز در جریان رای‌گیری برای تعیین‌تکلیف رییس مجلس دوازدهم به پیروزی برسد و بعد، بلافاصله این کرسی را رها کند و حدود یک ماه بعد، برای تصاحب کرسی ریاست قوه مجریه وارد رقابت انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم شود. هرچند بسیاری از ناظران معتقدند محمدباقر قالیباف که کماکان مهم‌ترین گزینه ریاست مجلس دوازدهم است، درصورت ناکامی در این مسیر و از دست دادن کرسی ریاست مجلس، قید نمایندگی مجلس را نیز بزند و بر انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم متمرکز شود.
مهمانان بهارستان
فارغ از این احتمالات اما نخستین نشست علنی مجلس دوازدهم روز گذشته در حالی با پیام مقام رهبری آغاز به کار کرد که این جلسه مطابق انتظار، متاثر از سانحه بالگرد ریاست‌جمهوری و شهادت سید ابراهیم رییسی و همراهانش در روزهای پایانی اردیبهشت‌ماه امسال بود. مراسم افتتاحیه مجلس دوازدهم که پس از استقرار هیات‌رییسه سنی مجلس دوازدهم متشکل از علاءالدین بروجردی رییس سنی و عباس قدرتی و عبدالحسین همتی به‌عنوان دبیران هیات رییسه سنی، رسما آغاز به کار کرد، مهمانانی ویژه نیز داشت؛ مهمانانی از روسای پیشین مجلس همچون علی‌اکبر ناطق‌نوری، غلامعلی حدادعادل، علی لاریجانی و البته محمدباقر قالیباف تا برخی سران نظام ازجمله غلامحسین محسنی‌اژه‌ای رییس قوه قضائیه، محمد مخبر کفیل ریاست‌جمهوری و شماری از اعضای دولت سیزدهم. در این مراسم همچنین برخی مقام‌های ارشد نظامی همچون محمد باقری رییس ستادکل نیروهای مسلح، عبدالرحیم موسوی فرمانده کل ارتش، حسین سلامی فرمانده کل سپاه و اسماعیل قاآنی فرمانده سپاه قدس حضور داشتند. این در حالی بود که علاوه‌بر سیدحسن خمینی، برخی دیگر از مقام‌های معمم نظام همچون احمد جنتی دبیر شورای نگهبان و محمد محمدی‌گلپایگانی رییس‌دفتر مقام معظم رهبری نیز حاضر بودند.
از نطق بروجردی تا گزارش مخبر
عبدالحسین همتی دبیر هیات‌رییسه سنی مجلس، در ادامه این نشست دستورکار این جلسه را قرائت کرد تا روشن شود که پس از قرائت پیام مقام رهبری به‌مناسبت آغاز به کار دوازدهمین دوره مجلس، مراسم تحلیف نمایندگان برگزار خواهد شد و پس از آن نیز ابتدا علیرضا شریفی معاون اجرایی مجلس یازدهم گزارشی از عملکرد این مجلس ارائه خواهد کرد، سپس علاءالدین بروجردی به‌عنوان رییس سنی مجلس نطق خواهد کرد و در ادامه نیز پس از ارائه گزارش احمد وحیدی وزیر کشور درخصوص چگونگی برگزاری انتخابات دوازدهمین دوره مجلس نوبت به سخنرانی محمد مخبر خواهد رسید تا در غیاب رییس‌جمهوری و در قامت کفیل ریاست‌جمهوری نطق کند. همچنین بنابر آنچه از سوی دبیر هیات‌رییسه سنی مجلس اعلام شد، اقتراع شعب پانزده‌گانه مجلس دوازدهم دیگر دستور کار نخستین نشست علنی مجلس بود.
به هر ترتیب اما پس از برگزاری مراسم تحلیف و ایراد سوگند منتخبان مجلس دوازدهم، نوبت به نطق رییس سنی مجلس رسید و علاءالدین بروجردی در سخنانی با تاکید بر اهمیت توجه نمایندگان جدید پارلمان به مشکلات و مصائب اقتصادی مملکت، تاکید کرد که «منتخبان ملت بزرگ ایران نماد و تجلی وحدت ملی هستند و حرکت کشور به سمت رفاه، آسایش، امنیت و تحقق اهداف و سیاست‌های کلان تعیین شده از سوی مقام معظم رهبری جز از طریق ایجاد همبستگی ملی میسر نمی‌شود و این اصل تعارضی با تضارب‌آرا و اختلاف‌نظرهای کارشناسی ندارد.»
این در حالی بود که پس از آن محمد مخبر در قامت کفیل ریاست‌جمهوری به ایراد سخنرانی پرداخت و ضمن تشریح برخی دستاوردهای دولت سیزدهم و دفاع از عملکرد این دولت، گفت: «شهید رییسی نسبت به اجرای کامل منویات رهبر معظم انقلاب اسلامی توجه ویژه داشت و به اجرای یکایک دستورات و منویات رهبر معظم انقلاب مقید بود.» مخبر با تاکید بر اینکه «قدرت ارتباط‌گیری رییسی با سران کشورهای مختلف موجب بر هم زدن معادلات قدرت در جهان شد»، گفت: «همانگونه که در طی روزهای گذشته به‌رغم این حادثه تلخ و غمبار هیچ‌یک از پروژه‌های کشور حتی برای یک روز تعطیل نشده، این راه و مسیر برای خدمت به مردم و رفع مشکلات کشور ادامه خواهد یافت.»
به هر تفسیر پس از برگزاری رسمی مراسم افتتاحیه مهمانان راهی محل پذیرایی شدند و نمایندگان در صحن علنی شعب پانزده‌گانه برای بررسی اعتبارنامه منتخبان مجلس را تشکیل دادند. قرعه‌کشی برای حضور هرکدام از این نمایندگان از پیش صورت گرفته بود و عبدالحسین همتی و عباس قدرتی دبیران هیات رییسه سنی اسامی منتخبان در شعب پانزده‌گانه را قرائت کردند و منتخبان دوازدهمین دوره مجلس نیز پس از اقتراع شعب جهت بررسی اعتبارنامه منتخبان مجلس دوازدهم، براساس آیین‌نامه داخلی مجلس به منظور تجدید میثاق با آرمان‌های بنیان‌گذار انقلاب اسلامی به حرم مطهر امام راحل رفتند. در این مراسم همچنین از تمبر یادگاری مجلس دوازدهم رونمایی شد.
ریاست مجلس؛ یک معادله
چند مجهولی
پیش از آنکه منتخبان مجلس دوازدهم و مهمانان مراسم افتتاحیه، صحن پارلمان را ترک کنند، در جریان برگزاری این مراسم آنچه بیش از هر نکته دیگر موردتوجه ناظران و خبرنگاران و عکاسان حاضر در محل برگزاری این مراسم قرار داشت، لابی‌ها و دوره‌همی‌های منتخبان بود که در گوشه‌وکنار صحن شکل می‌گرفت؛ دوره‌همی‌هایی که به احتمال زیاد به‌منظور انجام آخرین رایزنی‌ها در آستانه برگزاری انتخابات هیات رییسه مجلس انجام می‌شد و در این میان، نکته جالب توجه فعالیت دوچندان چهره‌های منتسب به جبهه پایداری بود. آن هم در شرایطی که هم‌اکنون مهم‌ترین شکاف در مجلس دوازدهم میان چهره‌های نزدیک به قالیباف و نیروهای منتسب به جبهه پایداری است؛ حال آنکه هر دو طیف همزمان در فراکسیون اکثریت مجلس دوازدهم گردهم آمده و در نتیجه تا پیش از آغاز دومین نشست علنی مجلس دوازدهم که صبح روز سه‌شنبه برگزار می‌شود، فرصت دارند تا اکثریت اعضای فراکسیون انقلاب اسلامی یا همان فراکسیون اکثریت را قانع کنند که به گزینه‌های مدنظرشان رای بدهند. این در حالی است که مجتبی ذوالنوری به‌عنوان گزینه ریاست مجلس از سوی پایداری‌ها برای تصاحب کرسی ریاست مجلس دوازدهم مطرح است و در حالی باید با محمدباقر قالیباف رقابت کند که بنابر اعلام رییس موقت فراکسیون اکثریت، گزینه موردنظر این فراکسیون قالیباف خواهد بود. موسی غضنفرآبادی که ابتدای هفته جاری و در نخستین نشست رسمی این فراکسیون موفق به تصاحب کرسی ریاست موقت این فراکسیون شد و در این مسیر توانست علیرضا نبویان را کنار بزند، در حالی از حمایت فراکسیون اکثریت از قالیباف سخن گفته که به نظر می‌رسد این اظهارنظر لزوما به معنای آن نیست که تمامی اعضای این فراکسیون به قالیباف رای خواهند داد. البته کرسی ریاست مجلس دوازدهم به جز قالیباف و ذوالنوری یک مدعی دیگر نیز دارد و او کسی نیست جز منوچهر متکی که برخی ناظران معتقدند باتوجه به نزدیکی او به دولت سیزدهم و شورای وحدت، احتمالا دولت ترجیح می‌دهد او به ریاست برسد. هرچند در عین حال بخشی از دولت نیز کماکان از ریاست قالیباف حمایت می‌کنند. به هر تفسیر متکی دیروز بسیار آرام بود و مانند ذالنوری نه تمام توانش را برای رایزنی کسب رای از سایر منتخبان به کار بسته بود و نه حتی همچون قالیباف ژست میزبانی گرفته بود! این در حالی است که بنابر ادعای برخی منابع خبری متکی باید تا پیش از آغاز نشست روز سه‌شنبه مجلس و برگزاری انتخابات هیات رییسه، تصمیم سرنوشت‌ساز خود را بگیرد که یا در صحنه رقابت بماند یا با کناره‌گیری به نفع یکی از دو رقیب دیگر، از آنها امتیاز بگیرد. گزینه‌ای که به نظر بیش از احتمال بالاتر نسبت به گزینه نخست یعنی حضور در صحنه رقابت برخوردار است.
در این معادله البته نمی‌توان فراکسیون اقلیت را نادیده گرفت. فراکسیونی که بنابر ادعای برخی اعضایش با نزدیک به ۱۰۰منتخب تشکیل جلسه داده و علاءالدین بروجردی را به عنوان رییس موقت خود برگزیده و آنطور که غلامرضا نوری قزلجه و عبدالکریم حسین‌زاده به‌عنوان دو عضو شاخص این فراکسیون در روزهای گذشته گفته‌اند، می‌تواند با حمایت از چهره‌هایی همچون مسعود پزشکیان یا حتی علاءالدین بروجردی نه‌تنها برای تصاحب کرسی‌های نواب رییس و دبیران هیات‌رییسه، بلکه حتی برای تصاحب کرسی ریاست نیز وارد رقابت شوند. بماند که در این مورد نیز آنچه محتمل‌تر به نظر می‌رسد این است که آنها از ریاست قالیباف حمایت کرده و در مقابل، جایگاه‌شان در سایر ارکان هیات‌رییسه ازجمله نایب رییسی مجلس را تضمین کنند.